Lào Cai đã được Bộ Y tế công nhận loại trừ bệnh sốt rét vào năm 2020 và trong nhiều năm liên tục không ghi nhận trường hợp bệnh nhân sốt rét nội địa. Tuy nhiên, bệnh sốt rét vẫn diễn biến phức tạp ở tỉnh Lai Châu, ngoài ra, là địa phương có số dân di dịch cư nhiều (do buôn bán, du lịch…) nên Lào Cai vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ xuất hiện các ca bệnh, nhất là ca bệnh xâm nhập. Chính vì vậy việc tăng cường giám sát, phát hiện sớm ca bệnh là mục tiêu chính của tỉnh Lào Cai trong giai đoạn tới.
Tại lớp tập huấn, các học viên được trang bị những kiến thức cơ bản về chẩn đoán sốt rét bằng kính hiển vi và test chẩn đoán nhanh: Chu kỳ phát triển và hình thể của ký sinh trùng sốt rét; kỹ thuật làm tiêu bản xét nghiệm ký sinh trùng sốt rét; hướng dẫn kỹ thuật nhuộm lam máu, kỹ thuật soi phát hiện ký sinh trùng sốt rét, đếm mật độ ký sinh trùng sốt rét; cách sử dụng và bảo quản kính hiển vi; 1uy trình gửi lam và ghi chép báo cáo kết quả; sử dụng test chẩn đoán nhanh sốt rét.
Bên cạnh học lý thuyết, các học viên được hướng dẫn thực hành bằng hình thức “cầm tay chỉ việc” như: Thực hành làm tiêu bản ký sinh trùng sốt rét; soi lam nhận biết các loại hình thể ký sinh trùng sốt rét và các loại hình thể dễ nhầm với ký sinh trùng sốt rét; thực hành đếm ký sinh trùng sốt rét…
Xét nghiệm tìm ký sinh trùng sốt rét trong máu là xét nghiệm rất cổ điển, cơ bản và dễ thực hiện, dễ triển khai đến các đơn vị y tế cơ sở. Chỉ cần lấy một giọt máu đầu ngón tay bệnh nhân để làm phết máu ngoại biên (giọt dày và giọt mỏng), cố định trên lam và nhuộm giemsa để tìm ký sinh trùng dưới kính hiển vi. Tại các vùng dịch tễ sốt rét hoặc tại các bệnh viện tuyến trên, khi tiếp nhận bệnh nhân đến từ vùng dịch tễ, các bác sĩ phải cho làm ngay xét nghiệm này như một xét nghiệm cơ bản lúc nhập viện.