Theo những người cao tuổi dân tộc Thái trắng tại Khổng Lào kể lại, trong thế giới tâm linh của mình, đồng bào Thái quan niệm Mường trời có các đấng thần linh cai quản. Con người dưới trần gian chịu sự chi phối của trời và các đấng thần linh. Khi nhân gian đau khổ, người nhà trời (thông qua người đại diện là Then) sẽ xuống trần gian gặp gỡ dân bản, ban cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, bản làng yên vui.
Bà Then thay mặt cho người dân mời các đấng thần linh về vui hội.
Nghệ nhân ưu tú loại hình tập quán xã hội và tín ngưỡng Nông Văn Nảo ở xã Mường So (Phong Thổ) cho biết Then là chủ cõi trời, Kin Pang là ăn mừng, ăn hội và đây là dịp để các con dân mang lễ tạ ơn Then. Bà con mời Then xuống trần vui hội cùng với dân bản và được gọi là Then Kin Pang.
"Lễ hội Then Kin Pang được phục dựng cho đến nay đã gần 20 năm. Từ khi phục dựng đến nay chúng ta có nâng cấp lên và quy mô lớn hơn. Lễ hội là một dịp để cho bà con tạ ơn đất trời đã ban phúc cho bà con sức khỏe, trồng trọt tốt tươi và chăn nuôi phát triển. Từ đó, 2 năm nay ngoài các trò chơi truyền thống trước đây thì bà con đã phục dựng lại lễ hội Áp Hô Chiêng, tức là gội đầu cuối năm", ông Nông Văn Nảo cho biết.
Đây là lần thứ 2 lễ hội Áp Hô Chiêng được thực hiện tại lễ hội Kin Then Pang tại Lai Châu.
Lễ hội Then Kin Pang có vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần; là nét văn hóa đặc sắc, đã được đồng bào dân tộc Thái trắng gìn giữ từ nhiều đời nay. Trong khuôn khổ lễ hội, có nhiều hoạt động phong phú mang đậm bản sắc văn hóa của người Thái trắng, cùng nhiều trò chơi dân gian và các môn thể thao dân tộc, như: Ném còn, bắn nỏ, bịt mắt đánh trống, đẩy gậy, trình diễn trang phục, văn nghệ, thi ẩm thực… thu hút đông đảo sự tham gia của người dân, du khách.
Thiếu nữ Thái trong trang phục truyền thống thực hiện nghi thức tại lễ hội Áp Hô Chiêng.
Ông Lù Văn Cương, người dân đến từ thành phố Lai Châu vui mừng nói: "Ngoài phần lễ còn có phần hội với rất nhiều trò chơi như đẩy gậy, kéo co, đi cà kheo và thi văn nghệ, thi ẩm thực, thi té nước. Đặc biệt là các trò chơi, nét văn hóa truyền thống như múa xòe, đánh én cáy, tó má lẹ, ném còn. Các trò chơi dân gian của dân tộc Thái rất là vui".
Trong đời sống hiện đại ngày nay, dù cuộc sống có nhiều thay đổi, song hàng năm, lễ hội vẫn được chính quyền và đồng bào dân tộc Thái nơi đây tổ chức, với mục đích lưu giữ và giáo dục con cháu niềm tự hào về cuội nguồn, cũng như nét văn hóa độc đáo của dân tộc mình.
Du khách và người dân hòa mình trong lễ hội té nước.
Bà Mai Thị Hồng Sim, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Thổ cho biết: "Huyện Phong Thổ có 9 dân tộc chính, trong đó có 8 dân tộc thiểu số. Trong thời gian qua huyện Phong Thổ đã khôi phục và duy trì thường xuyên lễ hội của các dân tộc, như lễ hội Gầu Tào của dân tộc Mông, lễ hội Lộc Xuân của dân tộc Dao đỏ và lễ hội Nàng Han, Then Kin Pang, Kin Lẩu Khẩu Mẩu của dân tộc Thái. Trong thời gian tới huyện Phong Thổ tiếp tục quan tâm tuyên truyền, vận động và tổ chức các lễ hội quy mô hơn. Đặc biệt, huyện sẽ tiếp tục quảng bá những nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc đến với du khách trong và ngoài nước để đẩy mạnh phát triển du lịch".
Phần thi ẩm thực thu hút đông đảo du khách tham quan.
Sau hơn 2 năm ảnh hưởng của dịch Covid-19, lễ hội Then Kin Pang tại Phong Thổ đã thu hút người dân và du khách đến dự hội đông hơn. Nhiều du khách trầm trồ, xin chụp ảnh chung với những cô gái Thái trong trang phục truyền thống xinh đẹp. Đây sẽ là tiền đề để địa phương tiếp tục khơi dậy, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, hướng tới phát triển du lịch bền vững.
