Đứng trên cầu Phong Dụ Thượng nhìn về khu vực bị sạt lở mới cảm nhận hết sự tàn phá kinh hoàng của nước lũ. Những ngôi nhà chênh vênh trơ móng; đá cuội, rọ kè đá, khối bê tông… ngổn ngang. Đường bê tông nứt gãy, hở hàm ếch, để lại bờ đất trơ trọi, dễ bị sạt lở trước bất kỳ đợt mưa nào tiếp theo.
“Trận lũ này khốc liệt hơn cả bão số 3 năm 2024. Dòng suối Ngòi Hút giờ rộng thêm hàng chục mét, dù nhiều hộ dân đã chủ động kè rọ đá, đổ bê tông mà vẫn bị cuốn trôi hết!” - ông Hoàng Văn Khoa - Phó Chủ tịch UBND xã Phong Dụ Thượng, chia sẻ khi dẫn chúng tôi đi kiểm tra thiệt hại.
Theo phản ánh của người dân, mưa lớn kéo dài do hoàn lưu bão số 10 khiến lũ suối Ngòi Hút dâng cao 4 - 5 m ào ạt đổ về, tiếng nước lẫn tiếng đá lăn rầm rập, tạo nên âm thanh rợn người. Toàn bộ diện tích đất, nhà ở, công trình phụ như chuồng trại, nhà vệ sinh, cây cối, vật nuôi của 33 hộ dân bị đánh bật khỏi nền đất, trôi lềnh bềnh theo dòng nước đục ngầu. Đất đai, kè đá, kè bê tông bị "xé toạc", từng mảng taluy âm sạt lở như vết thương giữa lòng thôn.
![lu-lam-hong-nen-duong.jpg](https://cdn.baolaocai.vn/images/b81bdff0947110d1fa28fa9c9efd3860070bc2ecf9352cdf65ddec5f2da3c71265679b5121620cdd2298d4eb704847bf20d3423f0fcc2c1921aff25c359f2ee4/lu-lam-hong-nen-duong.jpg "Nước lũ làm đường bê tông hở "hàm ếch".")
Ngay khi nhận được cảnh báo tình hình mưa lũ, chính quyền xã Phong Dụ Thượng đã kích hoạt phương án phòng chống thiên tai. Ông Hoàng Văn Khoa - Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: “Chúng tôi đã chủ động rà soát các điểm nguy cơ, trong đó đã tổ chức di dời khẩn cấp toàn bộ 33 hộ dân đến nơi an toàn trước khi lũ về. Nhờ vậy, dù thiệt hại về tài sản rất lớn, nhưng cũng rất mừng không có thiệt hại về người. Sau khi lũ rút đã triển khai các biện pháp giúp người dân ổn định cuộc sống”.
Sống hơn 10 năm bên dòng suối Ngòi Hút, chứng kiến nhiều trận lũ lớn nhưng anh Hoàng Văn Tuấn vẫn còn bàng hoàng: “Chưa bao giờ thấy lũ lớn như vậy. Từ hôm đó, cứ nghe có mưa là gia đình tôi chuẩn bị phương án sơ tán”.
Dành dụm phấn đấu xây ngôi nhà 2 tầng trị giá hơn 1,4 tỷ đồng từ năm 2022, sau đó đầu tư thêm 70 triệu đồng để gia cố khu đất bằng kè bê tông, vậy mà chỉ sau vài giờ, toàn bộ công trình phụ và bức tường bê tông tưởng chừng vững chắc đã bị lũ cuốn sạch, trơ phần móng nhà. Để ngăn không để nhà bị sập, ngay sau khi lũ rút, cùng với sự hỗ trợ của lực lượng cứu hộ của thôn và xã, gia đình anh Bùi Văn Hùng buộc phải tiếp tục đầu tư thêm 30 triệu đồng để đổ bê tông làm kè tạm. Anh trầm ngâm: “Để bảo vệ tài sản, dù khó khăn mình vẫn cố gắng khắc phục, nhưng không biết nếu mưa lũ tiếp, kè tạm có chịu được không.”
Theo thống kê từ UBND xã Phong Dụ Thượng, trận lũ do hoàn lưu bão số 10 đã gây thiệt hại nghiêm trọng về cơ sở hạ tầng, nhà ở, sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã. Riêng tại thôn Làng Chạng, nhiều điểm trên tuyến đường Gia Hội - Đông An bị sạt lở với khối lượng lớn; 500 mét đường bê tông vành đai khu trung tâm bị nứt gãy, hở hàm ếch; 300 mét rọ đá kè chân đường bị cuốn trôi hoàn toàn; 5,6 ha lúa, gần 2.000 m² ao cá và 370 con gia cầm bị cuốn trôi. Đặc biệt, 33 hộ dân bị ảnh hưởng do sạt lở taluy âm, có nguy cơ mất nhà.
Những thiệt hại vật chất do bão lũ có thể đong đếm, những mất mát tinh thần khó diễn tả. Chị Trần Thị Thiều nghẹn ngào: “Gia đình bị lũ cuốn mất phòng ở, nhà vệ sinh, thiệt hại hàng trăm triệu đồng. Tôi không biết bao giờ mới dám sửa lại nhà nữa. Cảm giác sống mà không biết ngày mai ra sao, thật sự rất mệt mỏi. Giờ mỗi lần mưa lớn là cả nhà không dám ngủ, chỉ lo nước dâng bất ngờ".
Gần một tháng sau trận lũ lịch sử, người dân Làng Chạng đang dần trở lại cuộc sống thường nhật, giữa đổ nát, họ vẫn cố gắng gượng dậy, nhưng trong ánh mắt vẫn hiện rõ nỗi lo: liệu ngày mai có còn nhà để về khi thiên tai ngày càng diễn biễn phức tạp, khó lường?. “Chúng tôi rất mong Nhà nước có phương án xây kè để bảo vệ tài sản và tính mạng người dân” - chị Trần Thị Thiều đề nghị.
Ông Mai Văn Nam - Trưởng thôn Làng Chạng cho rằng: “Chỉ một trận lũ lớn nữa có lẽ nhà của các hộ dân nơi đây sẽ không còn, đồng thời 3 ha ruộng và toàn bộ hệ thống công trình trung tâm xã sẽ bị đe dọa. Chúng tôi mong các cấp chính quyền sớm quan tâm đầu tư xây dựng hệ thống kè kiên cố để bảo vệ tính mạng, tài sản cho bà con và Nhà nước”.
Qua tìm hiểu được biết, bên cạnh triển khai các giải pháp trước mắt để khắc phục hậu quả bão lũ ổn định đời sống Nhân dân, chính quyền xã Phong Dụ Thượng đã có những đề xuất với tỉnh về đầu tư xây dựng công trình kè để các hộ dân nơi đây có cuộc sống ổn định, an toàn hơn.
