Những phong tục, nghi thức quan trọng trong đêm giao thừa

Cúng giao thừa là nghi thức quan trọng để chào mừng năm mới, mời tổ tiên về nhà ăn Tết cùng gia đình nên người Việt luôn cẩn trọng về nghi thức, lễ vật và những kiêng kỵ trong ngày này.

Màn pháo hoa rực rỡ trên bầu trời hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Màn pháo hoa rực rỡ trên bầu trời hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội.

Giao thừa là một trong những thời khắc quan trọng thiêng liêng, chuyển giao từ năm cũ sang năm mới.

Hoạt động trong đêm giao thừa sẽ ảnh hưởng lớn đến may mắn, tài lộc, sức khỏe trong năm mới.

Hãy cùng Vietnam+ tìm hiểu chi tiết hơn về hoạt động ngày giao thừa và những điều kiêng kỵ cần tránh.

Cúng giao thừa là nghi thức quan trọng để chào mừng năm mới, mời tổ tiên về nhà ăn Tết cùng gia đình. Thế nên người Việt luôn cẩn trọng về nghi thức, lễ vật và những kiêng kỵ trong ngày này.

Cúng giao thừa hay còn gọi là lễ trừ tịch được thực hiện vào khoảng từ 11 giờ đêm ngày 30 tháng Chạp Âm lịch đến 1h sáng mùng 1 Tết. Đây là một phong tục cực kỳ quan trọng vào ngày Tết cổ truyền của người Việt. Nó đánh dấu tiễn đưa một năm cũ và chào đón năm mới thuận lợi, may mắn hơn. Vì đó được quan niệm là thời điểm trời đất giao hòa - âm dương hòa hợp và bừng lên sức sống mới đầy hy vọng. Bên cạnh đó cúng giao thừa còn có ý nghĩa tưởng nhớ công đức của cha ông và mời gọi tổ tiên về nhà ăn Tết.

Chính vì mức độ quan trọng và ý nghĩa như vậy mà lễ cúng giao thừa luôn được người dân Việt chuẩn bị rất kỹ lưỡng về nghi thức, lễ vật cùng với những lưu ý nên hay không nên trong ngày này.

Ngày giao thừa là gì?

Giao thừa là thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, bước sang ngày đầu tiên của năm mới đánh dấu kết thúc năm cũ theo lịch Âm, bắt đầu từ thời khắc 0 giờ: 0 phút: 0 giây.

Màn pháo hoa rực rỡ trên bầu trời hồ Văn Quán, quận Hà Đông.
Màn pháo hoa rực rỡ trên bầu trời hồ Văn Quán, quận Hà Đông.

Vào thời khắc này các gia đình cùng làm lễ thắp hương cúng gia tiên, quây quần bên nhau, cùng xem pháo hoa để tiễn năm cũ đón năm mới, cầu sức khỏe, may mắn tài lộc cho tất cả thành viên trong gia đình.

Một năm có 2 ngày giao thừa

Giao thừa Dương lịch

Giao thừa dương lịch sẽ luôn là thời gian cố định diễn ra vào mỗi năm vào đúng 12 giờ đêm của ngày 31 tháng 12 Dương lịch.

Giao thừa Âm lịch

Giao thừa Âm lịch hay Tết Nguyên Đán sẽ diễn ra vào đúng 12 giờ đêm ngày 30 tháng Chạp Âm lịch. Nếu là tháng thiếu không có ngày 30, đêm Giao thừa sẽ rơi vào đêm ngày 29 tháng Chạp Âm lịch.

Ý nghĩa đêm giao thừa

Đêm giao thừa là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Người ta quan niệm rằng đây cũng là thời gian để gác lại những chuyện buồn, xui xẻo, điềm xấu của năm vừa qua để hy vọng vào một năm mới có nhiều tiến triển tích cực hơn.

Bên cạnh đó, đêm giao thừa cũng là lúc là các đứa con xa nhà, từ người trẻ đến người lớn tuổi trong gia đình sum họp, đoàn viên, tổng kết lại những gì đã làm được trong một năm vừa qua và đặt ra những mục tiêu và dự định cho năm mới.

Phong tục truyền thống đêm giao thừa cần biết để lộc cả năm

Người Việt Nam quan niệm rằng trong giờ phút giao thừa, bạn sẽ gặp nhiều may mắn trong năm kế tiếp nếu thực hiện những điều sau:

Cúng giao thừa

Một trong những phong tục truyền thống không thể thiếu trong đêm giao thừa chính là cúng giao thừa. Ở mỗi vùng miền và địa phương có cách bài trí và lễ cúng khác nhau. Tuy nhiên chung quy lại lễ cúng giao thừa vẫn mang ý nghĩa là một lời tạm biệt cho năm cũ đã qua và cầu mong năm mới sẽ có nhiều niềm hân hoan và may mắn hơn.

Lễ cúng giao thừa trong giờ tý (từ 23 giờ đến 1 giờ sáng) với ý nghĩa đem bỏ hết những điều xấu, không may mắn của năm cũ sắp qua để đón chào những điều tốt đẹp của năm mới sắp đến.
Lễ cúng giao thừa trong giờ tý (từ 23 giờ đến 1 giờ sáng) với ý nghĩa đem bỏ hết những điều xấu, không may mắn của năm cũ sắp qua để đón chào những điều tốt đẹp của năm mới sắp đến.

Lễ cúng 30 Tết được bắt đầu vào đúng khoảnh khắc bước sang năm mới giờ chính Tý (tức 0h ngày mùng 1 Tết). Gia chủ làm lễ khấn, sám hối với Trời Đất tổ tiên, mời các cụ quá cố về nhà cùng ăn Tết; đồng thời cầu mong sự may mắn, an lành, năm mới làm ăn phát đạt.

Chọn hướng xuất hành

Đây là nghi thức gia chủ sẽ là người xuất hành khỏi nhà theo hướng và thời gian mà họ cho là may mắn sau khi lễ cúng đêm giao thừa. Người phương Đông có quan niệm rằng việc lựa chọn đúng hướng, ngày giờ xuất hành sẽ khiến cho gia chủ có công việc làm ăn thuận lợi, gặp nhiều may mắn trong công việc và sức khỏe được như mong muốn. Chính vì vậy, sau khi cúng giao thừa người ta thường sẽ coi ngày giờ hợp phong thủy, bắt đầu xuất hành để cầu may cho bản thân cũng như cả gia đình.

Mua muối đêm giao thừa

Các cụ có câu “đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi” là tục lệ truyền thống từ xưa đến nay vẫn được duy trì. Muối không chỉ có ý nghĩa xua đuổi tà ma, điềm rủi mà chúng còn mang ý nghĩa thể hiện sự gắn kết tình cảm quan hệ gia đình, con cái khỏe mạnh, thuận hòa. Do vậy, sau đêm giao thừa người ta thường mua những bịch muối nhỏ được gói trong bao giấy màu vàng, màu đỏ ở các khu phố, khu chợ.

Xông đất

Xông đất là một trong những tục lệ truyền thống lâu đời không thể thiếu trong đêm giao thừa. Người xông đất là người đến chúc tết đầu tiên của gia đình có thể là ngẫu nhiên đến hoặc được gia chủ lựa chọn trước sẽ hợp tuổi hợp mệnh. Hầu hết gia đình Việt rất coi trọng tục này vì họ tin rằng người đầu tiên nếu như hợp tuổi có thể đem lại may mắn, tài lộc cho cả năm.

Chúc tết

Thời khắc bước vào những giây phút đầu tiên của năm mới là lúc mọi người dành cho nhau những lời chúc ý nghĩa mong cho một năm mới đầy thuận hòa, may mắn, hạnh phúc và nhiều thành công.

Mừng tuổi

Và tất nhiên không thể không nhắc đến phong tục truyền thống mừng tuổi. Theo tục lệ, người lớn sẽ mừng tuổi trẻ em bằng những đồng tiền mới hoặc cho vào phong bao giấy màu đỏ. Tiền mừng tuổi nhiều hay ít không quan trọng, quan trọng là ý nghĩa câu chúc của mọi người dành cho nhau. Con cháu chúc ông bà, bố mẹ sức khỏe an khang, trường thọ. Ông bà mong con cháu mạnh khỏe, học hành thành đạt, làm ăn buôn bán gặp nhiều may mắn.

Đầu năm người dân thường đi lễ chùa, đền hay đình.
Đầu năm người dân thường đi lễ chùa, đền hay đình.

Đi lễ chùa, lễ đền miếu

Sau khi cúng giao thừa xong, người dân thường đi lễ chùa cầu xin Thần Phật phù hộ cho gia đình một năm mới an lành, hạnh phúc.

Đi hái lộc

Theo quan niệm dân gian, khi đi lễ chùa đầu năm, người dân sẽ ra sân vườn chùa bẻ một cành lá gọi là hái lộc với ý nghĩa mang lộc của Thần Phật về nhà. Cành lộc này sẽ được trưng trước bàn thờ gia tiên cho đến khi tàn khô.

Khi đi lễ cầu an, nhiều người không hái lộc mà xin hương lộc bằng cách đốt một nén hương xong rồi mang hương đó về cắm vào bình hương bàn thờ nhà mình.

Điều kiêng kỵ không nên làm vào đêm giao thừa

- Mâm cúng cần chuẩn bị tươm tất: Từ xưa đến nay làm mâm cúng chủ yếu là thành tâm không cần phải đầy đủ như yêu cầu. Nhưng không phải vì thế mà được phép sơ sài;

- Tùy phong tục từng vùng miền và địa phương sẽ có mâm cỗ cúng khác nhau nhưng trên cơ bản bạn cần có hương, đèn, trà rượu, muối gạo, hoa quả, xôi, bánh chưng...;

- Tránh tạo ra những tiếng động lớn, rơi vỡ;

- Vào đêm cúng giao thừa, người trong gia đình cần hòa thuận, tránh tình trạng cãi vã, to tiếng;

- Không soi gương vào đêm giao thừa vì quan niệm người xưa cho rằng như vậy có thể nhìn thấy ma quỷ vào đêm đó khiến cả năm gặp điều không may.

Theo vietnamplus.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Thơ ca chắp cánh cho khát vọng nhân ái

Thơ ca chắp cánh cho khát vọng nhân ái

Ngày Thơ Việt Nam là sự kiện góp phần tôn vinh những giá trị thi ca của dân tộc, khơi dậy tinh thần sáng tạo, gắn kết và trách nhiệm. Với ý nghĩa ấy, Ngày thơ Việt Nam lần thứ 23, năm 2025 đã được Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức tại thành phố Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình với chủ đề “Tổ quốc bay lên”, hướng tới kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, 50 năm Ngày giải phóng hoàn toàn miền nam, thống nhất đất nước.

Soobin được đề cử ở hai hạng mục của Giải thưởng Cống hiến

Soobin được đề cử ở hai hạng mục của Giải thưởng Cống hiến

Ngày 13/2, Báo Thể thao và Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam) đã công bố Giải Cống hiến lần 19 năm 2025; đề cử chính thức trên cả hai hệ thống giải là Giải Âm nhạc Cống hiến và Giải Thể thao Cống hiến. Ca sĩ có nhiều hoạt động nổi bật năm qua là Soobin có hai đề cử ở Giải thưởng năm nay.

Về Phìn Ngan dự Lễ hội Pút Tồng

Về Phìn Ngan dự Lễ hội Pút Tồng

Tối 12/2/2025 (tức 15 tháng Giêng âm lịch), xã Phìn Ngan, huyện Bát Xát tưng bừng tổ chức Lễ hội Pút Tồng Xuân Ất Tỵ 2025. Lễ hội thu hút đông người dân và du khách thập phương tham gia.

Nét đẹp văn hóa ngày xuân

Nét đẹp văn hóa ngày xuân

Những ngày này, các ngôi chùa, ngôi đền trên địa bàn tỉnh đều có rất đông người dân và du khách đến du xuân tham quan, chiêm bái. Đây không chỉ là hoạt động tín ngưỡng tôn giáo, mà còn là cơ hội để mọi người tận hưởng không khí mùa xuân, gặp gỡ gia đình, bạn bè và chia sẻ niềm vui trong mùa xuân mới.

Làng lụa Vạn Phúc: Từ di sản truyền thống đến làng nghề thủ công thế giới

Làng lụa Vạn Phúc: Từ di sản truyền thống đến làng nghề thủ công thế giới

Với thương hiệu lâu đời, làng lụa Vạn Phúc (quận Hà Đông) là một trong 2 làng nghề đầu tiên của thành phố Hà Nội gia nhập mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo thế giới. Lụa Vạn Phúc lâu nay vẫn là niềm tự hào của người dân Hà Nội, bởi từ lâu đã trở thành biểu tượng cho sự khéo léo, tinh tế của người thợ thủ công Việt Nam.

Tìm hiểu về trật tự thế giới qua góc nhìn của nhà ngoại giao

Tìm hiểu về trật tự thế giới qua góc nhìn của nhà ngoại giao

Cuốn sách “Trò chơi quyền lực - Quá khứ, hiện tại và tương lai của trật tự thế giới” của Tiến sĩ Ngô Di Lân, hiện đang công tác tại Viện nghiên cứu chiến lược Ngoại giao thuộc Học viện Ngoại giao cho thấy tương quan quyền lực giữa các nước lớn và nhỏ đến những vấn đề an ninh quốc gia, thương mại quốc tế, và tác động của công nghệ, đặc biệt là AI, đối với trật tự thế giới.

Ý nghĩa Lễ tế dân gian đền Thượng

Ý nghĩa Lễ tế dân gian đền Thượng

Chiều 11/2 (tức ngày 14 tháng Giêng), tại sân đại bái đền Thượng đã diễn ra Lễ tế dân gian đền Thượng. Đây là hoạt động ý nghĩa nằm trong khuôn khổ Lễ hội đền Thượng xuân Ất Tỵ - Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.

fb yt zl tw