Những người anh hùng của quê hương Lào Cai

Trải qua gần 75 năm giải phóng tỉnh Lào Cai (1/11/1950), đến nay tỉnh Lào Cai có 6 người lập thành tích xuất sắc trong kháng chiến chống thực dân Pháp, chống Mỹ, cứu nước và bảo vệ biên giới Tổ quốc, có vinh dự đặc biệt được Đảng, Nhà nước trao tặng danh hiệu cao quý nhất - Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.

Đó là các anh hùng: Liệt sĩ Hoàng Sào (quê xã Tả Phời, thành phố Lào Cai), Giàng Lao Phà (quê xã Sán Chải, huyện Si Ma Cai), liệt sĩ Trần Kim Chiến (Phó Trưởng Ty Công an tỉnh Lào Cai), Trần Nghiên (cán bộ tự vệ Tiểu khu Duyên Hải, thị xã Lào Cai), Nguyễn Văn Hòa (tự vệ Tiểu khu Lào Cai, thị xã Lào Cai), Hoàng Minh Phương (quê xã Cam Cọn, huyện Bảo Yên).

Nhân kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024), Báo Lào Cai trân trọng giới thiệu đôi nét về một số Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân là người Lào Cai qua tư liệu lịch sử.

Anh hùng Hoàng Sào: Thà chết không để lộ bí mật tổ chức cách mạng

Liệt sĩ Hoàng Sào là người dân tộc Tày, quê ở xã Tả Phời, thành phố Lào Cai.

Khi mới 20 tuổi xuân, anh tham gia Việt Minh và được giao nhiệm vụ cùng đồng đội tuyên truyền xây dựng lực lượng vũ trang ở chiến khu cách mạng Cam Đường, gồm khu Làng Hẻo, Làng Cóc, Làng Pèng, Đá Đinh, Làng Cáng, Làng Tượng…

Theo lịch sử ghi lại, một buổi chiều, anh Hoàng Sào trên đường đi tuyên truyền về thì bị tốp lính dõng bắt nhưng người phụ trách tốp lính dõng là một người Tày ở Làng Cóc do tổ chức cách mạng bố trí đưa vào hoạt động trong lòng địch. Tối hôm đó, người của tổ chức cách mạng bàn với người phụ trách lính dõng kế hoạch đánh tháo Hoàng Sào trên đường dẫn giải nhưng Hoàng Sào lại không đồng ý vì sợ sẽ làm lộ cơ sở cách mạng của ta.

Không moi được tin tức của người bị bắt, quân địch đưa Hoàng Sào đi giam tại thị xã Lào Cai và chúng tra tấn rất dã man nhưng vẫn không khai thác được thông tin từ người thanh niên dũng cảm này.

Lợi dụng một đêm tối trời, bọn địch dã man bỏ Hoàng Sào vào một chiếc bao tải rồi ném xuống dòng nước sông Hồng đang chảy xiết dưới chân cầu Cốc Lếu để phi tang.

Anh Hoàng Sào đã anh dũng hy sinh ngày 13/12/1948 nhưng tên tuổi và tấm gương cao đẹp, xả thân vì cách mạng của người trai trẻ dân tộc Tày quê hương Lào Cai còn sống mãi.

Ngày 21/12/2009, Chủ tịch nước đã ký quyết định truy tặng danh hiệu cao quý Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho liệt sĩ Hoàng Sào, Hội viên cứu quốc Việt Minh tỉnh Lào Cai vì có thành tích đặc biệt xuất sắc trong kháng chiến chống thực dân Pháp.

Giàng Lao Pà - người Lào Cai đầu tiên được phong anh hùng

Anh hùng Giàng Lao Pà là người Mông ở xã Sín Hồ Sán (nay là xã Sán Chải, huyện Si Ma Cai). Do căm thù giặc Pháp, ông xin vào du kích để được cầm súng giết giặc.

Năm 1951, giặc Pháp kéo đến hòng chiếm giữ vùng đất Si Ma Cai. Giàng Lao Pà lúc này đang là xã Đội trưởng Sín Hồ Sán đã chỉ huy 12 dân quân anh dũng chiến đấu kiên cường.

Ông và đồng đội đã cùng bộ đội chủ lực đánh lui cuộc tiến công của 300 tên địch ra khỏi Si Ma Cai.

Ông cùng đội du kích phối hợp với bộ đội chủ lực tổ chức nhiều trận đánh, đuổi giặc Pháp, tiễu phỉ ra khỏi Si Ma Cai.

Từ năm 1949 đến năm 1959, ông cùng đồng đội vận động được 606 tên phỉ ra hàng, riêng ông đã gọi được 305 tên, thu 220 khẩu súng các loại.

Ngày 1/1/1967, ông Giàng Lao Pà được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, trở thành niềm vinh dự cho cả quê hương vùng cao Si Ma Cai.

Đặc biệt, ông còn là người Lào Cai đầu tiên được tặng danh hiệu cao quý “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân”.

Tưởng nhớ và mãi ghi công ông đối với Tổ quốc và quê hương, tên anh hùng Giàng Lao Pà đã được đặt tên cho một đường phố ở thị trấn huyện lỵ biên giới Si Ma Cai quê ông.

Anh hùng Trần Kim Chiến - mưu trí, dũng cảm đánh địch tới cùng

Theo tư liệu lịch sử Công an tỉnh Lào Cai, từ miền Bắc, đồng chí Trần Kim Chiến, Phó Trưởng Ty Công an tỉnh Lào Cai, thành viên Đoàn cán bộ công an Trung ương chi viện cho chiến trường đánh Mỹ cùng đồng đội vượt Trường Sơn vào chiến trường Nam Trung Bộ làm nhiệm vụ ở Ban Chỉ huy An ninh Khu.

Ngày 13/8/1967, trong một lần xuống cơ sở làm nhiệm vụ, tổ công tác của đồng chí Trần Kim Chiến bị địch phát hiện, vây bắt.

Đồng chí cùng đồng đội chống trả quyết liệt, diệt nhiều tên địch. Trước tình hình quá chênh lệch về lực lượng, đồng chí Trần Kim Chiến dũng cảm nhận nhiệm vụ ở lại đánh lạc hướng quân địch để đồng đội rút lui an toàn và đã hy sinh trong chiến đấu với kẻ thù.

Đầu năm 2016, Chủ tịch nước đã quyết định truy tặng danh hiệu cao quý “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” cho liệt sĩ Trần Kim Chiến, Phó Trưởng Ty Công an tỉnh Lào Cai vì lập chiến công xuất sắc trong sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.

Kỳ họp cuối năm 2017, Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai đã ra Nghị quyết đặt tên đường phố mang tên anh hùng - liệt sĩ Trần Kim Chiến trước trụ sở Công an tỉnh Lào Cai ở phường Nam Cường, thành phố Lào Cai.

Anh hùng Trần Nghiên - cùng đồng đội chiến đấu, bảo vệ Nhân dân sơ tán an toàn

Anh hùng Trần Nghiên sinh năm 1927. Ông được tuyên dương danh hiệu cao quý Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân khi trên cương vị Chính trị viên khu đội tự vệ Tiểu khu Duyên Hải, thị xã Lào Cai.

Trong cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới năm xưa, ông Trần Nghiên đã đi sát mọi người trong đơn vị, động viên giữ vững quyết tâm, kiên quyết đánh địch và chiến đấu dũng cảm, chỉ huy linh hoạt.

Đặc biệt, rạng sáng 17/2/1979, ngay khi phát hiện địch tấn công, ông Trần Nghiên đã chỉ huy đơn vị bám sát địch, liên tục chiến đấu từ 3 giờ đến 9 giờ sáng, ngăn chặn đường tấn công, tạo điều kiện tốt cho Nhân dân địa phương sơ tán kịp thời.

Ngày 20/12/1979, ông Trần Nghiên có vinh dự đặc biệt được Đảng, Nhà nước quyết định tặng danh hiệu cao quý “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân”.