Ở trung tâm thành phố Tirana (Albania), người dân và du khách có thể leo lên kim tự tháp hoành tráng từng là biểu tượng sáng ngời trong lịch sử. Được mô phỏng lại bởi studio kiến trúc Hà Lan có tên là MVRDV, kim tự tháp Tirana là một công trình đại tu chuyển đổi từ một bảo tàng cũ đổ nát trở thành một trung tâm văn hóa với những chiếc hộp, cầu thang và đường trượt dốc đầy màu sắc.
Trong quá khứ, nơi đây từng là căn cứ tạm thời của NATO trong suốt cuộc chiến ở Kosovo, bên cạnh đó còn là nơi tổ chức sự kiện và các câu lạc bộ đêm. Trong nỗ lực khôi phục lại cấu trúc đang xuống cấp, giới trẻ ở Tirana đã sử dụng công trình như là địa điểm gặp gỡ và phát triển nghệ thuật graffiti.
Đây là một trong 18 dự án kiến trúc mới được tạp chí Mỹ Architectural Digest vinh danh là kiến trúc ngoạn mục nhất của năm trong bảng xếp hạng danh sách "Công trình kỳ diệu" (WOW) hàng năm.
"Vào thời điểm mà biến đổi khí hậu ngày càng ảnh hưởng đến hành tinh của chúng ta và khi các công trình xây dựng mới tiếp tục để lại lượng khí thải carbon quá lớn, điều quan trọng là phải làm nổi bật các công trình kiến trúc hiện tại có thể thích ứng cho tương lai. Thông qua những ý tưởng thiết kế cẩn thận, công ty MVRDV của Hà Lan đã chứng minh rằng không chỉ đưa các tòa nhà cũ vào mục đích sử dụng mới mà còn có thể mang đến công trình kiến trúc với không khí hóm hỉnh và vui vẻ", ông Sam Cochran, Giám đốc tính năng toàn cầu của tạp chí Architectural Digest cho biết khi nói đến cuộc cải tạo công trình Kim tự tháp Tirana vào năm 2023.
Mỗi năm danh sách WOW sẽ xếp hạng các dự án mới nổi bật trên toàn cầu, trong đó các dự án nổi bật của năm 2023 đều đến từ 5 châu lục khác nhau. Các công trình kiến trúc nổi bật phải kể đến hồ bơi công cộng được tái sử dụng thành trung tâm văn hóa Yoruba ở Lagos (Nigeria); bảo tàng kính nổi Hiroshima (Nhật Bản); thủy cung mới ở Mazatlán, Mexico; và không gian tổ chức buổi hòa nhạc có bảng đèn LED hình cầu gây chú ý ở Las Vegas.
Dấu ấn văn hóa trong kiến trúc
Theo tạp chí Architectural Digest, nhiều dự án mang dấu ấn văn hóa được thiết kế bởi một số kiến trúc sư hàng đầu thế giới, chẳng hạn như Istanbul Modern, bảo tàng nghệ thuật đương đại đầu tiên của thành phố Thổ Nhĩ Kỳ đã phát triển từ một nhà kho khiêm tốn.
Theo Talib Choudhry, người đứng đầu bộ phận biên tập nội dung tại tạp chí Architectural Digest Trung Đông cho biết có rất nhiều "những khoảnh khắc của Công trình kỳ diệu" là những không gian mới. Chẳng hạn như, nằm dọc theo eo biển Bosphorus, tòa nhà lấy cảm hứng từ mặt nước và "được bao bọc bởi một sân thượng ngắm cảnh rộng 650m2 lơ lửng trên mặt nước trải rộng trên toàn bộ mái nhà.
Bên cạnh đó, các dự án khác cũng nhấn mạnh đến mối liên hệ với thế giới tự nhiên bao gồm tòa nhà LAMA Pavilion của Chile, nhô lên trên hàng cây ở thị trấn Yungay đối diện với kỳ quan của dãy núi Andes hay khu vườn Parimal Garden được hồi sinh của Ấn Độ, mang đến một không gian xanh bình dị ở thành phố Ahmedabad.
Ngoài ra, những thành tựu về tính bền vững cũng được vinh danh, bao gồm cả xưởng sản xuất mới của Hermès ở Normandy, Pháp. Để xây dựng không gian ấn tượng, kiến trúc sư Lina Ghotmeh đã nhờ các nghệ nhân địa phương làm thủ công 500.000 viên gạch.
Bà Marina Hemonet, trưởng bộ phận biên tập nội dung của tạp chí Architectural Digest tại Pháp cũng cho biết xưởng sản xuất yên ngựa "kết hợp một cách đáng ngưỡng mộ giữa vẻ đẹp và tính bền vững". Đồng thời bà bày tỏ lòng tôn kính đối với di sản từ bộ môn cưỡi ngựa của Hermès với "cấu trúc hình vòm gợi nhớ đến một đường đua biểu diễn nhảy xa".
"Mặc dù vẻ ngoài hấp dẫn về mặt thẩm mỹ ngay từ cái nhìn đầu tiên nhưng thành công cũng nằm ở khía cạnh bền vững của dự án, đây là tòa nhà công nghiệp năng lượng tích cực, ít carbon đầu tiên được chuyển giao tại Pháp", bà Marina Hemonet giải thích.
Hermés không phải là thương hiệu xa xỉ duy nhất góp mặt trong danh sách này. Tiffany & Co. cũng đã chuẩn bị cho chương trình đại tu tòa nhà 3 tầng mang tính biểu tượng ở Đại lộ số 5, với nội thất mới do kiến trúc sư Peter Marino đảm nhiệm và vương miện bằng thủy tinh khổng lồ phát sáng của công ty OMA sẽ được chiếu sáng bằng màu xanh Tiffany.