Để người trẻ không chệch hướng sáng tạo

Thời gian gần đây, đời sống văn học - nghệ thuật (VHNT) xuất hiện khá nhiều tác giả trẻ được công chúng quan tâm, chú ý. Nhiều người bày tỏ lạc quan, kỳ vọng về sự bứt phá của thế hệ văn nghệ sĩ trẻ với những nhân tố xuất sắc. Để góp phần đưa VHNT nước nhà phát triển, hội nhập quốc tế đòi hỏi phải có sự nhận thức đúng đắn và chiến lược xây dựng, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ văn nghệ sĩ có đức, có tài, đấu tranh ngăn chặn nguy cơ chệch hướng...

Ý thức sáng tạo và tâm lý học đòi

Một nhà văn lão thành khá nổi tiếng ở phía Nam vừa chia sẻ với chúng tôi câu chuyện rất đáng suy ngẫm. Ông kể, có một tác giả trẻ nhờ ông viết lời giới thiệu cho cuốn sách sắp in. Vốn rất kỳ vọng và chờ đợi những nhân tố mới trong nghề, ngay khi nhận được bản thảo, ông đã dành thời gian đọc kỹ.

Theo cảm nhận của ông, đây là một cây bút có triển vọng. Cách tiếp cận đề tài, những góc nhìn hiện thực và các thao tác ngôn từ cho thấy tác giả là cây bút có nội lực, tác phẩm thể hiện những góc nhìn tươi mới, có tính phát hiện cao về hiện thực cuộc sống.

Nhưng khi đọc xong, ông thấy “gợn gợn” về một số chi tiết, nhân vật. Đáng chú ý là nhân vật người cha (dù chỉ là nhân vật phụ, đã qua đời, xuất hiện trong tác phẩm thông qua ký ức và lời thoại của những người con, người thân trong gia đình) được tác giả xây dựng là một sĩ quan ngụy quân, tử nạn trước ngày 30-4-1975.

“Nếu thay đổi thân phận nhân vật bằng một dạng khác như nông dân, ngư dân, người làm thuê... có đời sống vất vả, khổ cực thì nội dung tác phẩm cũng không bị ảnh hưởng gì. Tại sao lại phải “ấn” vào nhân vật cái “mác” lính ngụy để nói về cái khổ và nỗi đau thân phận trong khi nguồn cơn, bản chất của cái khổ, cái đau ấy không liên quan gì đến việc người cha có từng là lính ngụy hay không? Đưa một chi tiết văn học vào tác phẩm mà nó chẳng giúp ích gì, ngược lại còn có thể gián tiếp gây hại thì đó không phải là mục đích và thao tác sáng tạo của nhà văn. Những chi tiết đó cần phải sửa, bởi nếu để như vậy dễ tạo ra những suy diễn tiêu cực, tạo cớ cho các thế lực xấu lợi dụng bóp méo, xuyên tạc đời sống xã hội, nhất là trong lúc cả dân tộc đang hướng về đại lễ kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Tôi nói với cháu, nếu sửa thì tôi sẽ viết lời giới thiệu, còn không thì tôi đành phải từ chối...”, nhà văn cao niên bày tỏ.

Theo lời nhà văn thì sau khi được ông góp ý, tác giả trẻ đã lễ phép cảm ơn và nói sẽ tiếp thu để chỉnh sửa bản thảo.

Ảnh minh họa: doanthanhnien.vn

Ảnh minh họa: doanthanhnien.vn

Những chuyện tương tự như câu chuyện nhà văn lão thành kể diễn ra không hiếm trong môi trường văn học-nghệ thuật. Trong giới chuyên môn, người ta thường gọi đó là kiểu sáng tác ám chỉ, bóng gió... lấy tình tiết văn chương, nghệ thuật để ám chỉ về chính trị hoặc chỉ trích, bôi xấu, hạ bệ cá nhân, tổ chức. Việc này đến từ hai nguyên nhân chủ yếu. Một là từ ý định, ý thức chủ quan của tác giả.

Đây là biểu hiện rất nguy hại, thể hiện sự suy thoái về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống của văn nghệ sĩ. Những người có lối tư duy, khuynh hướng sáng tác kiểu này cần được nhận diện từ sớm, từ xa để có biện pháp chấn chỉnh, đấu tranh. Khâu biên tập, kiểm duyệt, xuất bản cần phải làm chặt, không để lọt vào đời sống VHNT những tác phẩm có nội dung tư tưởng xấu độc, phương hại đến nền tảng tư tưởng của Đảng và lợi ích quốc gia, dân tộc.

Hai là từ sự vô ý thức, có tâm lý học đòi, muốn làm cho mới, cho lạ, cho khác người để được chú ý. Biểu hiện này dễ xảy ra ở một bộ phận người trẻ, khi bản lĩnh tư tưởng và trải nghiệm thực tiễn còn non, thiếu hụt vốn sống và cái phông văn hóa, trình độ lý luận chính trị còn hạn chế, kèm theo đó là tâm lý sính ngoại, bài nội, cổ xúy văn hóa lai căng...

Cùng với kiểu lấy VHNT ám chỉ chính trị, thực tiễn đời sống VHNT thời gian gần đây còn có những biểu hiện hư cấu thái quá làm sai lệch sự thật, làm méo mó các nhân vật lịch sử. Biểu hiện này có mấy dạng chủ yếu. Một là khai thác, hư cấu đời tư của các nhân vật nổi tiếng trong dân gian theo hướng “hài, nhảm”, khiến nhân vật bị méo mó, thậm chí trở nên dị dạng, dị biệt.

Hai là hư cấu, làm “biến dạng” các nhân vật lịch sử có công với nước, dẫn đến sai lệch về những sự kiện lịch sử. Ba là thổi phồng thành tích, công lao của một số nhân vật từng là tội đồ của dân tộc, biến họ thành “vĩ nhân”. Đây là những biểu hiện của “tẩy sử”, “lật sử”, làm cho công chúng, nhất là giới trẻ hiểu sai lệch về lịch sử đấu tranh dựng nước, giữ nước, kháng chiến giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc...

Dù xuất phát từ nguyên nhân nào và biểu hiện ở hình thức nào thì khi người trẻ sáng tạo theo hướng này sẽ dễ trở thành đối tượng bị các phần tử cực đoan, bất mãn và các thế lực thù địch lợi dụng, tác động, lôi kéo. Nguy cơ chệch hướng trong đời sống VHNT là hiện hữu, nguy hại khó lường...

Giúp người trẻ không bị chệch hướng

Những biểu hiện chệch hướng trong tư duy, tư tưởng sáng tạo VHNT không phải hiện nay mới diễn ra mà đã được Đảng ta chỉ ra và cảnh báo từ lâu. Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc đã đặt ra yêu cầu: Đồng thời “xây” phải đi đôi với “chống” những tư tưởng, hành vi, sản phẩm văn hóa lệch lạc, sai trái, lạc hậu, phản động... Nâng cao tính chiến đấu, chống mọi mưu toan lợi dụng văn hóa để thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình”, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, “đổi màu”...

Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ đã chỉ rõ một trong những biểu hiện suy thoái tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống là: Nói, viết, làm trái quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước... Xuyên tạc lịch sử, bịa đặt, vu cáo các lãnh tụ tiền bối và lãnh đạo Đảng, Nhà nước...

Tại Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021, Đảng ta đã thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế, tồn tại trong lĩnh vực văn hóa, VHNT: Chưa coi trọng đúng mức và có biện pháp tích cực để giữ gìn, bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp, đặc sắc của dân tộc; nhiều khi bắt chước nước ngoài một cách lố lăng, phản cảm, không có chọn lọc (nói nặng ra là vô văn hóa, phản văn hóa)...

Như vậy, để nhận diện, phòng ngừa, ngăn chặn những biểu hiện chệch hướng, “đổi màu” trong lao động sáng tạo của văn nghệ sĩ, nhất là người trẻ, không hề là việc dễ dàng. Cảm thụ, thẩm định tác phẩm VHNT là công việc thiên về cảm tính.

Để đi đến sự thống nhất về nhận thức, mục tiêu, khuynh hướng sáng tạo theo quan điểm của Đảng trong tư duy, tư tưởng sáng tạo của người trẻ hiện nay là vấn đề khó khăn, phức tạp. Ở tầm vĩ mô, chiến lược, Đảng ta đã có định hướng rõ ràng. Hội nghị văn hóa toàn quốc năm 2021 xác định: Đặc biệt chú trọng việc đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ trí thức văn nghệ sĩ làm công tác văn hóa, VHNT. Đội ngũ này có vai trò cực kỳ quan trọng trong sự nghiệp văn hóa nói riêng và trong sự nghiệp cách mạng nói chung...

Giải pháp căn cơ, lâu dài, bền vững cho vấn đề này chính là công tác giáo dục-đào tạo, bồi dưỡng thế giới quan, nhân sinh quan. Đặc biệt là bồi dưỡng lý luận chính trị, đạo đức cách mạng cho nguồn nhân lực VHNT. Đây là sự nghiệp phải tiến hành thường xuyên, liên tục, tuyệt đối không được sao nhãng, coi nhẹ.

Thời gian gần đây, chúng ta tập trung đẩy mạnh các hoạt động sáng tác, quảng bá tác phẩm VHNT hướng đến những ngày lễ lớn của đất nước trong năm 2025. Việc xuất hiện thái độ ám chỉ, bóng gió, lấy VHNT để xuyên tạc lịch sử, đả kích chính trị, làm phương hại đến nền tảng tư tưởng của Đảng... không thể xem thường. Cùng với việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác biên tập, xuất bản, kiểm duyệt... của các cơ quan chức năng; các tổ chức hội, đoàn cần đa dạng hóa các hình thức sinh hoạt, tọa đàm, giao lưu nghiệp vụ...

Người trẻ rất cần những sân chơi bổ ích để được tiếp nhận, trao truyền lửa nghề, ý thức chính trị trong lao động nghề nghiệp. Sứ mệnh của VHNT là bảo tồn tâm hồn, bản sắc dân tộc và trách nhiệm, bổn phận của văn nghệ sĩ là phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, luôn biết đặt lợi ích quốc gia, dân tộc lên trên hết và trước hết. Đó cũng là môi trường, điều kiện sinh nở, nuôi dưỡng tác giả lớn và tác phẩm xuất sắc...

Theo báo QĐND

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Điểm tựa bình yên nơi biên cương

Điểm tựa bình yên nơi biên cương

Trên dọc dài dải đất biên cương phía Tây Bắc của Tổ quốc luôn có những cột mốc “sống” đang gìn giữ bình yên, trong đó phải kể đến những đảng viên gương mẫu nơi “phên giậu” Lào Cai. Vượt lên gian khó, họ biết nắm bắt cơ hội để bứt phá, chuyển mình và đặt dấu chân trên hành trình đổi mới phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới, bảo tồn văn hóa, trở thành những điểm tựa bình yên và vững chắc, cầu nối giữa ý Đảng và lòng dân, tạo sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc nơi biên cương.

Xây dựng “Đơn vị dân vận tốt”

Xây dựng “Đơn vị dân vận tốt”

Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực 2 - Bảo Thắng thực hiện nhiệm vụ trên địa bàn 17 xã. Để xây dựng “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc trên địa bàn, đơn vị đã và đang tích cực triển khai phong trào thi đua “Dân vận khéo” và xây dựng “Đơn vị dân vận tốt”.

Công nghiệp văn hóa là yếu tố then chốt trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội

Công nghiệp văn hóa là yếu tố then chốt trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội

Trong tiến trình phát triển chung của tỉnh, đội ngũ văn nghệ sĩ và nghệ nhân luôn giữ vai trò quan trọng, góp phần tạo dựng bản sắc văn hóa và bồi đắp đời sống tinh thần cho người dân địa phương. Hướng tới Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030, tiếng nói của họ không chỉ mang giá trị chuyên môn sâu sắc mà còn gửi gắm niềm tin, kỳ vọng và tâm huyết vào một nhiệm kỳ mới phát triển toàn diện, bền vững.

Cần nêu bật cơ hội lớn từ hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và cửa khẩu quốc tế

Cần nêu bật cơ hội lớn từ hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và cửa khẩu quốc tế

Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Lào Cai nhiệm kỳ 2020 – 2025 trình Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2025 - 2030 đề ra mục tiêu chung: “Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh”. Với tinh thần trách nhiệm cao, cán bộ, đảng viên đã có những ý kiến đóng góp tâm huyết vào văn kiện Đại hội.

Ý kiến tham gia vào dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ tỉnh

Ý kiến tham gia vào dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội Đảng bộ tỉnh

Với nhiều ý kiến tâm huyết, các đại biểu cơ sở đã đóng góp nhiều ý kiến quan trọng vào dự thảo văn kiện trình Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai nhiệm kỳ 2025 - 2030. Trong đó, Bí thư Đảng ủy xã Lao Chải Đào Thị Thu Thủy đề xuất giải pháp phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, còn Bí thư Đảng ủy xã Cát Thịnh Nguyễn Thị Ngà nhấn mạnh yêu cầu đột phá hạ tầng, phát triển bền vững gắn với chuyển đổi số.

Xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; bảo đảm vững chắc quốc phòng, an ninh

Phát huy thế mạnh từng vùng, góp sức đưa Lào Cai phát triển xanh, hài hòa, bản sắc, hạnh phúc

Hướng tới Đại hội Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, Dự thảo Báo cáo Chính trị đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp tâm huyết từ cán bộ, đảng viên và Nhân dân. Điểm chung là sự đồng tình, thống nhất cao với những mục tiêu, định hướng lớn của tỉnh, đồng thời đề xuất nhiều giải pháp cụ thể gắn với thế mạnh từng vùng, từng dân tộc, nhằm góp phần đưa Lào Cai phát triển toàn diện theo hướng xanh, hài hòa, bản sắc, hạnh phúc.

Hơn 21.000 cán bộ, đảng viên Lào Cai tham dự Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện 4 Nghị quyết của Bộ Chính trị

Hơn 21.000 cán bộ, đảng viên Lào Cai tham dự Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện 4 Nghị quyết của Bộ Chính trị

Sáng 16/9, Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện 4 Nghị quyết của Bộ Chính trị về Hội nhập quốc tế, an ninh năng lượng quốc gia, đột phá phát triển giáo dục và đào tạo và bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe Nhân dân.

Đoàn đại biểu Hội nghị điển hình tiên tiến MTTQ Việt Nam tỉnh dâng hương báo công Chủ tịch Hồ Chí Minh

Đoàn đại biểu Hội nghị điển hình tiên tiến MTTQ Việt Nam tỉnh dâng hương báo công Chủ tịch Hồ Chí Minh

Sáng 16/9, tại Nhà lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đoàn đại biểu Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh do đồng chí Giàng Thị Dung - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh làm Trưởng đoàn tổ chức dâng hoa, dâng hương báo công lên Bác những thành tích và kết quả nổi bật trong phong trào thi đua yêu nước giai đoạn 2021 - 2025.

Văn kiện Đại hội cần tiếp tục cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển

Văn kiện Đại hội cần tiếp tục cụ thể hóa các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển

Các ý kiến đóng góp đều khẳng định, Dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã thể hiện tầm nhìn chiến lược, đánh giá toàn diện những thành tựu, chỉ rõ hạn chế; đồng thời đề ra mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp có tính khả thi cao cho giai đoạn phát triển mới.

Soi đường vượt bão - Kỳ 1: Đại hội Đảng các cấp - chiếc “la bàn” định hướng tương lai

Soi đường vượt bão - Kỳ 1: Đại hội Đảng các cấp - chiếc “la bàn” định hướng tương lai

Mỗi kỳ Đại hội Đảng diễn ra đều được ví như một dấu mốc lịch sử, một sự kiện chính trị trọng đại của toàn dân tộc. Bởi lẽ, từ Đại hội không chỉ phát đi thông điệp về con đường mà đất nước sẽ lựa chọn trong giai đoạn tới, mà còn trở thành chiếc "la bàn” định hướng, dẫn dắt cả hệ thống chính trị, toàn dân, toàn quân vượt qua những thách thức, nắm bắt thời cơ để hướng tới tương lai tươi sáng, phát triển.

Doanh nhân Lào Cai tin tưởng tỉnh đồng hành cùng doanh nghiệp

Doanh nhân Lào Cai tin tưởng tỉnh đồng hành cùng doanh nghiệp

Hướng về Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, doanh nhân tỉnh Lào Cai không chỉ mang trong mình niềm tin, kỳ vọng, mà còn thể hiện tinh thần trách nhiệm, khát vọng cống hiến cho quê hương. Sau đây là một số ý kiến của các doanh nhân tham gia vào Dự thảo Báo cáo chính trị.

Xây dựng chính sách đãi ngộ phù hợp, môi trường làm việc thuận lợi để thu hút, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Xây dựng chính sách đãi ngộ phù hợp, môi trường làm việc thuận lợi để thu hút, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực

Những ngày này, không khí thảo luận về Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đang diễn ra sôi nổi ở khắp các địa phương. Với tinh thần trách nhiệm cao, nhiều ý kiến tâm huyết, thẳng thắn đã được đóng góp, góp phần hoàn thiện báo cáo, phản ánh đúng thực tiễn và nguyện vọng của quần chúng Nhân dân.

Góp ý vào Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh

Góp ý vào Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh

Hướng tới Đại hội Đảng bộ tỉnh, đông đảo cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân đã bày tỏ sự đồng tình, tin tưởng, đồng thời đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết vào Dự thảo Báo cáo Chính trị. Từ cán bộ Hội Phụ nữ, cựu chiến binh, trí thức trẻ đến đồng bào dân tộc thiểu số, mỗi ý kiến đều phản ánh nguyện vọng, kỳ vọng về một nhiệm kỳ mới phát triển bền vững và toàn diện.

Tăng cường các giải pháp để phát triển kinh tế nông nghiệp

Góp ý vào Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tăng cường các giải pháp để phát triển kinh tế nông nghiệp

Trước thềm Đại hội, cán bộ, đảng viên và Nhân dân kỳ vọng các chủ trương, quyết sách và chiến lược sẽ được triển khai đúng đắn, thiết thực, khai thác hiệu quả tiềm năng, tạo động lực cho sự phát triển nhanh và bền vững, đáp ứng yêu cầu phát triển của tỉnh trong giai đoạn mới.

fb yt zl tw