Năm 2024, gia đình anh Giàng A Hảng ở thôn Km 14+17, xã Trạm Tấu tham gia mô hình trình diễn lúa lai 3 dòng Thụy Hương 308. Ngay từ đầu vụ, anh Hảng được cán bộ khuyến nông hướng dẫn kỹ thuật từ khâu làm đất, gieo mạ, chăm sóc đến phòng trừ sâu bệnh. Nhờ tuân thủ đúng quy trình, giống lúa mới sinh trưởng tốt, cứng cây, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt. Đến thời điểm thu hoạch, năng suất ước đạt trên 60 tạ/ha, cao hơn so với các giống lúa địa phương trước đây. Bên cạnh đó, hạt gạo dài, trắng, cơm dẻo được thương lái thu mua với giá ổn định giúp gia đình anh tăng thêm thu nhập.
Anh Giàng A Hảng cho biết: “Sau khi tham gia mô hình, tôi thấy hiệu quả nên tiếp tục trồng giống lúa mới. Lúa dễ chăm sóc, ít sâu bệnh, năng suất cao hơn giống cũ, bán giá tốt hơn. Có thêm thu nhập, gia đình tôi yên tâm đầu tư sản xuất. Thấy lúa phát triển tốt, nhiều hộ trong thôn cũng đến tận ruộng hỏi thăm, học cách để trồng theo”.
Từ những mô hình cụ thể phát huy hiệu quả, chủ trương chuyển đổi giống cây trồng ở các xã vùng cao tiếp tục được triển khai bài bản, có trọng tâm. Năm 2025, trên cơ sở tổng kết, đánh giá kết quả những mô hình đã thực hiện, các xã Hạnh Phúc, Trạm Tấu, Phình Hồ tiếp tục chủ động xây dựng kế hoạch mở rộng diện tích, lựa chọn giống phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, hướng tới mục tiêu nâng cao năng suất, chất lượng cây trồng và hiệu quả sản xuất nông nghiệp.
Đồng thời, chính quyền các địa phương cũng tích cực phối hợp với Trạm Dịch vụ, Hỗ trợ nông nghiệp Trạm Tấu triển khai các mô hình trình diễn giống lúa mới nhằm đánh giá khả năng thích nghi, hiệu quả kinh tế, làm cơ sở nhân rộng sản xuất đại trà. Trong năm qua, các địa phương đã phối hợp triển khai 3 mô hình trình diễn giống lúa mới. Trong đó, mô hình trình diễn giống lúa lai 3 dòng Nhị Hương 555 được thực hiện với quy mô 1 ha, cho năng suất đạt 66,5 tạ/ha; mô hình trình diễn giống lúa thuần NTS 01 triển khai trên 1,7 ha, cho năng suất đạt 64,7 tạ/ha; mô hình trình diễn giống lúa lai 3 dòng Thụy Hương 308 được thực hiện trên 0,3 ha, cho năng suất đạt gần 70 tạ/ha.
Ông Hảng A Thào - Trạm trưởng Trạm Dịch vụ, Hỗ trợ nông nghiệp Trạm Tấu cho biết: “Hiệu quả từ các mô hình trình diễn không chỉ thể hiện ở năng suất, sản lượng mà còn ở sức lan tỏa trong cộng đồng. Nhiều hộ dân sau khi tham quan, học tập mô hình đã chủ động gieo cấy các giống lúa mới trong những vụ tiếp theo. Đây là cơ sở quan trọng để các địa phương tiếp tục mở rộng diện tích, hình thành vùng sản xuất tập trung, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân”.
Đặc biệt, cùng với cây lúa, nhiều năm qua tại 3 xã: Hạnh Phúc, Phình Hồ, Trạm Tấu, khoai sọ nương là một trong những cây trồng chủ lực trong chương trình chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, trở thành cây xóa nghèo, giúp đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây phát triển kinh tế bền vững. Năm 2025, diện tích trồng khoai sọ nương tại 3 xã tiếp tục được duy trì và mở rộng với 950 ha, trong đó, xã Hạnh Phúc 366 ha, xã Trạm Tấu 252 ha và xã Phình Hồ 332 ha.
Anh Phàng A Chua ở thôn Tà Xùa, xã Hạnh Phúc chia sẻ: “Trồng khoai sọ nương hiệu quả kinh tế gấp 3 - 4 lần trồng ngô, sắn. Mảnh nương của gia đình tôi rộng khoảng 5.000 m2, mỗi vụ cũng thu về hơn chục triệu đồng. Trước trồng ngô, trồng sắn có bao giờ thu được nhiều như vậy. Các gia đình có nương đồi rộng, mỗi vụ thu về vài chục triệu đồng”.
Ngoài ra, các xã vùng cao cũng chú trọng phát triển rau màu nhằm đa dạng hóa cơ cấu giống cây trồng, nâng cao hiệu quả kinh tế trên cùng diện tích đất canh tác. Các loại rau như su hào, bắp cải, súp lơ, khoai tây… được trồng theo mùa vụ, áp dụng kỹ thuật làm đất, gieo trồng, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh. Được hướng dẫn kỹ thuật đồng bộ từ khâu làm đất đến thu hoạch, bảo quản giúp hàng chục ha rau màu trên địa bàn đạt chất lượng, mẫu mã đẹp, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng.
Anh Đường Khắc Quang ở thôn 2, xã Hạnh Phúc cho hay: “Trước đây ở vùng cao, nhất là mùa đông trời lạnh nên rất ít rau, chủ yếu nhập từ các địa phương khác nên giá rau đắt. Giờ bà con biết trồng các giống rau chịu lạnh nên rau xanh, tươi, ngon có quanh năm, giá cả lại hợp lý hơn”.
Thực tế chứng minh, chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng mang lại hiệu quả rõ rệt, nâng cao năng suất, chất lượng và thu nhập cho người dân. Đồng thời, khi khai thác tốt lợi thế đất đai, khí hậu kết hợp hướng dẫn kỹ thuật đồng bộ sẽ từng bước thay đổi tư duy, tập quán canh tác. Đây là hướng đi thiết thực, góp phần giảm nghèo đa chiều, bền vững và mở ra triển vọng phát triển kinh tế cho các địa phương vùng cao.