Dấu hiệu bất thường việc Zalo cập nhật điều khoản, thu thập dữ liệu cá nhân người dùng

Không có điều khoản đồng ý một phần, chỉ có "Đồng ý tất cả"

Những ngày gần đây, khi truy cập ứng dụng Zalo, nhiều người dùng bất ngờ nhận được thông báo Cập nhật Điều khoản Dịch vụ. Đáng chú ý, nội dung trong các thỏa thuận này ngay lập tức dấy lên làn sóng tranh cãi.

Tại Điều 5 của Thỏa thuận sử dụng Zalo quy định: Người dùng đồng ý và chấp thuận rằng VNG (đơn vị phát hành ứng dụng) có quyền áp dụng những biện pháp kỹ thuật cho mục đích thu thập và xử lý các dữ liệu liên quan đến tài khoản của người dùng.

Thông tin dữ liệu cá nhân (DLCN) bao gồm: Số điện thoại, Họ và tên, tuổi, giới tính, mối quan hệ gia đình, thông tin CMND/CCCD/Hộ chiếu, hình ảnh cá nhân, thư điện tử.

Cũng trong Điều 5, VNG cho biết: "Tiếp nhận và chia sẻ, chuyển giao thông tin Tài khoản với các Công ty thuộc VNG bao gồm công ty con, công ty thành viên, công ty liên kết".

Tại Điều 8 "Quyền của Chủ thể dữ liệu" quy định về việc người dùng có quyền rút lại sự đồng ý, hạn chế và phản đối xử lý DLCN (đã đồng ý trước đó) nhưng kèm thêm nội dung "Công ty cổ phần Tập đoàn VNG có quyền từ chối thực hiện toàn bộ yêu cầu của người dùng nếu yêu cầu không đáp ứng điều kiện hợp lệ" mà đơn vị này đưa ra.

Thỏa thuận còn có Điều 14 về "Từ chối trách nhiệm Đảm bảo" nêu rằng :"VNG không đưa ra bất cứ đảm bảo nào bao gồm nhưng không giới hạn những bảo đảm về tính ổn định của Dịch Vụ, bảo mật an toàn thông tin, tính xác thực của thông tin mà Người dùng tiếp nhận trong quá trình sử dụng Dịch Vụ".

Ngay bên dưới là nội dung: "Trong mọi trường hợp, Người dùng đảm bảo rằng Người dùng sẽ miễn trừ VNG khỏi mọi trách nhiệm liên quan đến bất kỳ tổn thất, thiệt hại, chi phí nào theo bất kỳ nguyên nhân hành động nào gây ra bởi việc Người dùng sử dụng, hoặc không có khả năng sử dụng Dịch Vụ".

Không những vậy, điều gây ra bức xúc lớn đó là nếu như không đồng ý với các điều khoản trong thỏa thuận do Zalo đưa ra, người dùng sẽ không thể tiếp tục sử dụng dịch vụ.

Một bộ phận người dùng cho biết họ không chấp nhận các điều khoản sử dụng mới nên đã chọn từ chối. Tuy nhiên, ngay sau đó, hệ thống lập tức thông báo họ không thể tiếp tục sử dụng dịch vụ và tài khoản sẽ bị khóa vĩnh viễn sau 45 ngày. Động thái khiến nhiều người cảm thấy bị đặt vào thế “chấp nhận hoặc rời bỏ”.

Thỏa thuận của Zalo cũng bị cho mang tính áp đặt khi chỉ cho phép "Đồng ý tất cả" chứ không cho đồng ý một phần nội dung.

Điều này được cho không phù hợp với quy định của Nghị định 13/2023/NĐ-CP về Bảo vệ DLCN Tại Khoản 7, Điều 11 "Sự đồng ý của chủ thể dữ liệu", Nghị định này quy định "Chủ thể dữ liệu có thể đồng ý một phần hoặc với điều kiện kèm theo".

Liên tục trong những ngày gần đây, nhiều người dùng bày tỏ thái độ bức xúc với cập nhật điều khoản mới của Zalo. "Phản đối kiểu ép người quá đáng của Zalo nên mình sẽ sớm xóa app và bắt đầu chuyển chuyển sang dùng mạng khác" - tài khoản T.T.L viết trên trang cá nhân tối 27.12.

Dấu hỏi về yêu cầu định danh bằng Căn cước công dân

Ngoài các yêu cầu trên, để định danh tài khoản, Zalo yêu cầu người dùng Chụp ảnh giấy tờ tùy thân. Các loại giấy tờ hợp lệ gồm: Căn cước công dân, Chứng minh nhân dân, hộ chiếu. Zalo cho biết việc định danh để được ưu tiên hỗ trợ khi người dùng gặp các vấn đề liên quan đến tài khoản.

Hoạt động yêu cầu cung cấp giấy tờ tùy thân để định danh của Zalo đặt ra nhiều dấu hỏi. Bởi với tính chất nền tảng mạng xã hội, quy định hiện hành chỉ yêu cầu người dùng xác thực bằng số điện thoại di động chính chủ.

Theo Nghị định số 147/2024/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng, người dân chỉ phải bắt buộc xác thực tài khoản mạng xã hội bằng số điện thoại di động chính chủ tại Việt Nam.

Nếu thuộc một trong 2 trường hợp sau đây mới bắt buộc xác thực tài khoản mạng xã hội bằng Căn cước công dân (tức số định danh cá nhân): 1. Người dùng mạng xã hội không có số điện thoại tại Việt Nam. 2. Người dùng mạng xã hội sử dụng tính năng livestream với mục đích thương mại.

Trao đổi với PV Báo Lao Động, luật sư Nguyễn Thị Hồng - Công ty Luật Hoàng Thành nêu quan điểm, Zalo cần làm rõ thêm việc áp dụng các thỏa thuận về thu thập DLCN, đặc biệt trong bối cảnh Luật Bảo vệ DLCN sắp sửa có hiệu lực từ ngày 1.1.2026.

Trong đó, tại Điều 9 của Luật quy định: Sự đồng ý của chủ thể DLCN phải bảo đảm nguyên tắc thể hiện sự đồng ý đối với từng mục đích; Không được kèm theo điều kiện bắt buộc phải đồng ý với các mục đích khác với nội dung thỏa thuận;...

Bên cạnh đó, tại Điều 29 về Bảo vệ DLCN đối với các nền tảng mạng xã hội, dịch vụ truyền thông trực tuyến, Luật quy định "Không được yêu cầu cung cấp hình ảnh, video chứa nội dung đầy đủ hoặc một phần giấy tờ tùy thân làm yếu tố xác thực tài khoản".

Việc cập nhật điều khoản nhận được sự quan tâm lớn, gây nhiều luồng tranh cãi bởi Zalo có lượng người dùng đông đảo trên thị trường, đồng nghĩa với lượng dữ liệu lưu trữ và xử lý rất lớn. Nền tảng được Công ty cổ phần Tập đoàn VNG ra mắt năm 2012. Theo thống kê tự công bố, tới tháng 9.2025, Zalo có 79 triệu người dùng thường xuyên mỗi tháng và khoảng 2 tỉ tin nhắn được gửi đi mỗi ngày.