Đạo đức là “gốc” của người cách mạng

Ngày 9/5/2024, thay mặt Bộ Chính trị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ký ban hành Quy định số 144-QĐ/TW về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên giai đoạn mới (Quy định số 144). Quy định có 6 điều, trong đó 5 điều nói về nội dung, yêu cầu đạo đức cách mạng của người cán bộ, đảng viên. Với Quy định 144, một lần nữa Đảng ta khẳng định đạo đức là “gốc” của người cách mạng trong bất kỳ điều kiện, hoàn cảnh nào.

Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta và Bác Hồ kính yêu luôn quan tâm, đề cao công tác giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Ngay từ khi tuyên truyền, vận động thành lập Đảng, trong tác phẩm “Đường cách mệnh”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã xác định, đạo đức cách mạng là nội dung cốt lõi đầu tiên trong những vấn đề căn bản của cách mạng Việt Nam. Người nhiều lần nhấn mạnh, đạo đức là “gốc” của người cách mạng, bởi: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được Nhân dân”.

Thấm nhuần sâu sắc những chỉ dẫn có giá trị to lớn và quý báu của Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong hơn 94 năm lãnh đạo sự nghiệp cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn quan tâm, chú trọng xây dựng Đảng về đạo đức, coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục; là yêu cầu quan trọng, cấp thiết trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, để Đảng thật sự trong sạch, vững mạnh, là tổ chức của những người ưu tú, có bản lĩnh chính trị vững vàng; đủ năng lực và uy tín để lãnh đạo Nhân dân, xứng đáng với trọng trách được Nhân dân tin tưởng giao phó.

Qua các kỳ đại hội Đảng, yêu cầu về phẩm chất, đạo đức đối với cán bộ, đảng viên được Đảng ta nhấn mạnh, bổ sung hoàn thiện và phát triển, phù hợp với nhiệm vụ cách mạng từng giai đoạn, trở thành nền tảng, động lực tinh thần to lớn, huy động sức mạnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đoàn kết đấu tranh, giành nhiều thắng lợi vĩ đại trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ vững chắc thành quả cách mạng, bảo vệ Tổ quốc và trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ngày nay.

Trong thời kỳ đổi mới đất nước, Đại hội lần thứ VI của Đảng đặt ra yêu cầu công tác tư tưởng phải hướng vào việc bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, nâng cao tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội cho cán bộ, đảng viên. Tại Đại hội XII, lần đầu tiên Đảng ta đặt công tác xây dựng Đảng về đạo đức ngang hàng với xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đại hội lần thứ XIII của Đảng một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của công tác xây dựng Đảng về đạo đức. Nghị quyết của Đại hội XIII nhấn mạnh việc đẩy mạnh hơn nữa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ.

Tuy nhiên, trên thực tế, hệ thống văn bản của Đảng và Nhà nước ta mặc dù đã đề cập tới các yêu cầu về phẩm chất đạo đức cách mạng đối với cán bộ, đảng viên nhưng vẫn chưa có quy định riêng, cụ thể về chuẩn mực đạo đức cách mạng để tạo sự thống nhất về nhận thức và hành động của các cấp, các ngành, của mỗi cán bộ, đảng viên. Quy định của các ban, bộ, ngành, địa phương hiện nay chủ yếu quy định về đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp. Công tác rèn luyện, quản lý cán bộ, đảng viên ở một số nơi chưa được quan tâm đúng mức. Một số tổ chức cơ sở đảng, cán bộ, đảng viên chưa gương mẫu trong tu dưỡng đạo đức. Vẫn còn có một bộ phận cán bộ, đảng viên, kể cả ở cấp cao suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, có những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, gây bất bình, lo lắng, suy giảm niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa. Thực tế cho thấy, khi cán bộ, đảng viên không thường xuyên học tập, tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất thì sẽ dần đánh mất mình, đánh mất “nền tảng gốc” là đạo đức cách mạng, dẫn đến suy thoái về tư tưởng chính trị và đó là một bước ngắn, rất nguy hiểm, dẫn đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Nhiều trường hợp cán bộ bị kỷ luật Đảng và xử lý trước pháp luật thời gian qua có nguyên nhân gốc rễ là không chú ý giữ gìn đạo đức cách mạng, đã vi phạm Điều lệ Đảng, Quy định về những điều đảng viên không được làm, vì danh lợi cá nhân mà bất chấp kỷ luật Đảng, pháp luật Nhà nước.

Trong bối cảnh thế giới thay đổi nhanh chưa từng thấy, có nhiều bất định, bất ổn, đột biến và rủi ro khó lường như hiện nay, các thế lực xấu, thù địch, phản động lợi dụng việc một số cán bộ, đảng viên vi phạm, bị xử lý kỷ luật, xử lý hình sự để đẩy mạnh bôi xấu, xuyên tạc, tiếp tục chống phá Đảng, Nhà nước và chế độ ta, thì chúng ta lại càng ý thức được tầm quan trọng của việc xây dựng Đảng về đạo đức, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có phẩm chất, đạo đức cách mạng, có năng lực, uy tín ngang tầm nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới.

Trước yêu cầu ngày càng cao trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Quy định 144 ra đời đã đáp ứng mong mỏi và nguyện vọng của đại đa số cán bộ, đảng viên, các tầng lớp Nhân dân yêu nước. Với chỉ 1.141 từ thể hiện trong 5 điều thuộc nội dung thực hiện chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới, Quy định 144 đã đề cập tới những nội dung cốt lõi, sâu sắc, sống còn của đạo đức cách mạng người cán bộ, đảng viên hiện nay. Yêu cầu đầu tiên về chuẩn mực đạo đức theo Quy định 144 là người cán bộ, đảng viên là phải yêu nước, tôn trọng Nhân dân, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc mà bản chất là mọi suy nghĩ, lời nói, hành động, việc làm phải xuất phát từ tinh thần vì nước, vì dân, luôn đặt lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích chung của Đảng, Nhà nước và của Nhân dân lên trên hết, trước hết, như Bác Hồ đã dạy: Việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh. Yêu cầu thứ hai là phải giữ vững bản lĩnh, đổi mới, sáng tạo, hội nhập mà cốt lõi, ở đây là tinh thần “7 dám” “Dám nghĩ; dám nói; dám làm; dám chịu trách nhiệm; dám đổi mới, sáng tạo; dám đương đầu với khó khăn, thử thách và dám hành động vì lợi ích chung” vì nước, vì dân như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ đạo. Yêu cầu thứ ba là đức tính cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư - là những phẩm chất đạo đức căn bản phải có của người cách mạng, người cán bộ lãnh đạo, quản lý. Yêu cầu thứ tư là đoàn kết, kỷ cương, tình thương, trách nhiệm. Đoàn kết là gốc của mọi thành công, như Bác đã dạy: Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết/Thành công, thành công, đại thành công và trong thực hiện nhiệm vụ phải “dĩ công vi thượng”, “thấu tình, đạt lý”. Yêu cầu thứ năm là tinh thần nêu gương: Gương mẫu, khiêm tốn, tu dưỡng rèn luyện, học tập suốt đời.

Quy định 144 được coi như cuốn “Cẩm nang xây dựng Đảng về đạo đức”, trong đó có những quy định cụ thể về chuẩn mực đạo đức cách mạng để cán bộ, đảng viên tự giác thực hiện và các tổ chức đảng soi mình để rèn luyện, giáo dục cán bộ, đảng viên và xử lý kỷ luật nếu vi phạm. Chính vì vậy, việc ban hành Quy định 144 về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới là cấp thiết, phù hợp với yêu cầu thực tiễn, phát huy ưu điểm, khắc phục những hạn chế còn tồn tại trong công tác xây dựng Đảng, góp phần xây dựng Đảng ta “là đạo đức, là văn minh” như lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh.