Theo đó, những người này thường đặt cá thể rùa trên một viên gạch, ở ven đường - nơi đông người qua lại, gần đèn giao thông để thu hút sự chú ý của khách hàng. Các đối tượng buôn bán có thể ngồi cố định tại một địa điểm hoặc di chuyển giữa các địa điểm khác nhau.
Hạt Kiểm lâm thành phố Lào Cai đã tổ chức kiểm tra về nguồn gốc động vật hoang dã được bày bán và xác định đây là loài rùa răng (thuộc danh mục động vật quý hiếm xếp nhóm IIB - tên khoa học Heosemys annandalii).
Theo bảng kê lâm sản, chủ lâm sản có giấy mua bán hợp lệ, với số lượng 20 cá thể rùa răng, trọng lượng là 140 kg, thời gian vận chuyển từ ngày 3/1/2025 đến 14/1/2025, từ tỉnh An Giang đến thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. Tại thời điểm kiểm tra (ngày 9/1/2025), lực lượng chức năng xác nhận hiện còn 12 cá thể, trọng lượng 80 kg (5 - 10 kg/cá thể), chủ lâm sản xác nhận có 6 cá thể rùa chết trong quá trình vận chuyển, 2 cá thể đã bán.
Rùa răng là loài động vật quý hiếm thuộc nhóm IIB, trong danh mục quản lý của Chính phủ, mọi hoạt động gây nuôi, mua, bán, vận chuyển… đều phải thực hiện theo quy định tại Điều 5, 14, 15, 16,17, 18 Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/1/2019 của Chính phủ và công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp. Mọi hành vi vi phạm đều bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật, nếu vi phạm nhẹ thì bị xử lý hành chính, nặng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Tuy nhiên, lợi dụng sự thiếu đồng bộ của Nghị định này, trong thời gian vận chuyển, chủ lâm sản thuê một số cá nhân mang rùa ra bán tại nhiều điểm khác nhau trên địa bàn thành phố Lào Cai, gây mất cảnh quan đô thị, tạo dư luận xấu và sự hiểu lầm cho người dân, khách du lịch đến Lào Cai.
Ông Trần Quang Đại, Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm thành phố Lào Cai cho biết: Trước hành vi trên, đơn vị đã phối hợp với UBND các xã, phường trên địa bàn tăng cường tuyên truyền đến đối tượng, đề nghị không được bày bán rùa răng trên vỉa hè các tuyến đường, phố theo quy định; kiểm tra, phát hiện xử lý nghiêm hành vi bán hàng không đúng nơi quy định; phối hợp với lực lượng chức năng xử lý hành vi mua, bán, vận chuyển động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm trái quy định.
Đơn vị cũng chỉ đạo kiểm lâm địa bàn phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể của xã, phường đề nghị chủ lâm sản phải cam kết thực hiện các thủ tục xác nhận nguồn gốc, bảng kê lâm sản khi bán loài rùa răng cho người dân theo quy định của pháp luật.
Tuyên truyền rộng rãi đến các tổ dân phố để người dân biết khi mua loài rùa răng trên về sử dụng trong mọi hình thức (nuôi, nhốt, giết, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán, trưng bày…) phải được quản lý, đảm bảo nguồn gốc hợp pháp, xác nhận nguồn gốc bảng kê lâm sản theo quy định của pháp luật; tránh trường hợp vô tình tiếp tay cho các đối tượng lợi dụng hồ sơ nguồn gốc lâm sản để mua, bán các loài động vật hoang dã trái pháp luật và vô tình vi phạm pháp luật.
Người dân mua cá thể rùa này về có thể gây ra nhiều hệ lụy nếu phát sinh dịch bệnh khi phóng sinh ra môi trường hoặc lây lan dịch bệnh cho các loài khác khi nuôi nhốt cùng. Mặt khác, khi người dân phóng sinh, cá thể rùa rất dễ bị bắt lại và đem bán quay vòng hoặc nguy cơ rùa bị chết rất cao vì loài này thường được nuôi trong đầm lầy, nơi có khí hậu ấm nóng, không phù hợp với điều kiện khí hậu ở Lào Cai.
Qua công tác tuyên truyền, một bộ phận người dân đã nhận thức được việc mua và nuôi nhốt động vật hoang dã quý hiếm là hành vi vi phạm pháp luật. Trong ngày 14/1 đã có 2 người dân đã tự nguyện giao nộp cá thể rùa răng cho cơ quan chức năng để nuôi dưỡng, bảo tồn theo quy định.