Đại biểu Nguyễn Phi Thường (đoàn Hà Nội) đánh giá cao những sửa đổi, bổ sung của dự thảo Luật Công đoàn (CĐ) khi đã thể chế hóa tương đối đầy đủ những quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng và những cam kết quốc tế của Việt Nam.
Ông Thường cơ bản nhất trí với kết cấu nội dung và bố cục của dự thảo Luật. Tuy nhiên đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu cần dành một mục riêng để quy định về trách nhiệmvà quyền hạn của Công đoàn cơ sở (Chương II), bởi theo ông, CĐCS có một vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng trong hoạt động của hệ thống CĐ, là nơi trực tiếp triển khai, cụ thể hóa các nghị quyết, chức năng, nhiệm vụ của CĐ. CĐCS mạnh thì tổ chức CĐ mạnh.
Thực tế cho thấy hoạt động của CĐCS thời gian qua còn rất nhiều lúng túng, kém hiệu quả. Vị thế, tiếng nói của CĐ trong doanh nghiệp còn mờ nhạt, năng lực thương lượng, đối thoại và đại diện, bảo vệ của CĐCS vẫn là khâu yếu.
Những tồn tại, hạn chế đó, ông Nguyễn Phi Thường cho biết do nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân là chưa có quy định pháp luật cụ thể, rõ ràng cho CĐCS. Đây không chỉ là định chế pháp luật đơn thuần, mà đối với CĐCS còn là những định hướng, dẫn dắt, tạo thuận lợi trong triển khai, áp dụng.
"Việc quy định chung chung quyền, trách nhiệm cho tất cả các cấp CĐ và các loại hình CĐCS như trong dự thảo luật là chưa hợp lý và chưa khoa học" - ông nói.
Về quyền, trách nhiệm của CĐ trong dự thảo luật, ĐB Nguyễn Phi Thường cho rằng quy định tương đối đầy đủ, nhưng quan trọng hơn ở đây là cần cho CĐ một cơ chế để thực thi được các quyền và trách nhiệm đó.
"Thực tế hiện nay CĐCS được ví như một "cậu bé tý hon" nhưng đang phải khoác trên mình một cái áo quá lớn; lúng túng và bất lực. Cán bộ CĐCS đều hưởng lương từ doanh nghiệp, luôn chịu sức ép từ NSDLĐ, điều này rất khó tạo ra sự bình đẳng trong hoạt động" – ĐB Nguyễn Phi Thường nói.
Vì vậy, ông Thường đề nghị cần thiết phải cụ thể hóa cơ chế này bằng pháp luật để CĐ độc lập hơn với người sử dụng lao động. Trước hết là độc lập về tổ chức, chủ động về tài chính và có một chính sách bảo vệ cán bộ CĐ hữu hiệu.
Về tổ chức, ông nhất trí với đề xuất cho phép Tổng Liên đoàn được sử dụng lao động hợp đồng làm cán bộ chuyên trách ở CĐCS nơi có đông người lao động (Điều 26). Đề nghị luật quy định cụ thể doanh nghiệp có từ 1.000 lao động trở lên phải có ít nhất 1 cán bộ CĐ chuyên trách. Việc giao Tổng LĐLĐ Việt Nam xây dựng thang lương, bảng lương phù hợp để khuyến khích, thu hút, tạo được động lực cho cán bộ CĐ toàn tâm, toàn ý thực hiện nhiệm vụ; Từ nguồn tài chính của CĐ cấp trên.
Về tài chính, ông Thường nhất trí quy định về tài chính Công đoàn và công tác quản lý, sử dụng tài chính Công đoàn (Điều 29, Điều 30). Việc tiếp tục quy định thu kinh phí CĐ bằng 2% quỹ tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là phù hợp. Đây là điều kiện tiên quyết để CĐ chủ động, độc lập hơn trong tổ chức và hoạt động tại cơ sở.
Tuy nhiên, nên giao cho Chính phủ thống nhất quy định cụ thể về công tác thu, quản lý, sử dụng nguồn tài chính CĐ. Việc này sẽ giúp cho công tác quản lý nhà nước về Tài chính CĐ sẽ minh bạch, chặt chẽ và hiệu quả hơn, tránh được thất thoát, lãng phí. Đồng thời cũng khắc phục được tình trạng chủ doanh nghiệp can thiệp quá sâu vào hoạt động thu, chi tài chính của CĐ.
Về cơ chế bảo vệ cán bộ công đoàn (Điều 28), ĐB Nguyễn Phi Thường đề nghị có quy định khi sa thải, đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động phải có ý kiến bằng văn bản của CĐ cấp trên trực tiếp cơ sở, thay vì của cả CĐCS, điều này sẽ chặt chẽ và phù hợp hơn, vì nếu quy định có ý kiến bằng văn bản của CĐCS thì sẽ rất dễ CĐCS bị thao túng, gây sức ép để hợp lý hóa việc chấm dứt HĐLĐ đối với cán bộ CĐCS của người sử dụng lao động.
