Bộ Y tế yêu cầu khẩn trước tình trạng gia tăng ca mắc liên cầu lợn ở người

08/08/2025 21:28

Trước thực trạng nhiều địa phương ghi nhận ca mắc liên cầu lợn ở người, đặc biệt tại TP Huế và tỉnh Hưng Yên, Bộ Y tế đã có công văn gửi Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố yêu cầu khẩn trương triển khai các biện pháp phòng, chống dịch nhằm kiểm soát nguy cơ lây lan bệnh từ động vật sang người.

Theo báo cáo từ hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm quốc gia, bệnh liên cầu lợn, một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi khuẩn Streptococcus suis gây ra đang có dấu hiệu gia tăng tại một số địa phương. Hai địa bàn được cảnh báo có số ca nhiễm tăng là thành phố Huế và tỉnh Hưng Yên. Đây là bệnh lây từ động vật sang người, chủ yếu qua tiếp xúc hoặc tiêu thụ sản phẩm từ lợn mắc bệnh. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tử vong hoặc để lại các di chứng nặng nề như điếc vĩnh viễn, suy đa phủ tạng, với thời gian điều trị kéo dài và chi phí lớn.

Vi khuẩn S. suis tồn tại phổ biến trong đàn lợn, đặc biệt ở đường hô hấp trên, đường tiêu hóa và sinh dục. Tỷ lệ lợn mang mầm bệnh nhưng không có biểu hiện lâm sàng có thể lên tới 60 – 100%. Trong đó, týp II của liên cầu lợn là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh ở người, thường xuất hiện ở lợn thịt với các triệu chứng như viêm màng não, viêm phổi, viêm khớp, viêm nội tâm mạc, xuất huyết da, rối loạn tiêu hóa và thậm chí là chết đột tử ở lợn.

Bệnh nhân nhiễm liên cầu lợn điều trị tại BV Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Nhằm ngăn chặn nguy cơ lây lan sang người, Bộ Y tế yêu cầu các Sở Y tế địa phương tăng cường giám sát và phát hiện sớm các ca bệnh nghi ngờ tại các cơ sở y tế, đặc biệt là những bệnh nhân có triệu chứng lâm sàng điển hình như sốt cao đột ngột kèm theo tiền sử tiếp xúc với lợn bệnh hoặc ăn thực phẩm từ lợn không đảm bảo vệ sinh. Khi phát hiện trường hợp nghi nhiễm, các đơn vị y tế cần nhanh chóng lấy mẫu xét nghiệm, điều trị tích cực và đồng thời thông báo cho Trung tâm Kiểm soát bệnh tật địa phương để phối hợp xử lý ổ dịch.

Bộ Y tế cũng nhấn mạnh vai trò của việc phối hợp liên ngành, đặc biệt giữa ngành y tế và ngành thú y trong việc giám sát, phát hiện sớm các dịch bệnh trên đàn lợn – nhất là dịch bệnh tai xanh, vốn là điều kiện thuận lợi để liên cầu lợn bùng phát. Người chăn nuôi, giết mổ, buôn bán gia súc được yêu cầu thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp phòng hộ cá nhân như đeo găng tay, khẩu trang và đảm bảo vệ sinh cá nhân sau khi tiếp xúc với vật nuôi.

Song song với các biện pháp giám sát, công tác truyền thông cũng được đẩy mạnh trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm nâng cao nhận thức của người dân. Bộ Y tế khuyến cáo người dân không giết mổ hoặc tiêu thụ lợn đã chết hoặc có dấu hiệu bệnh; tuyệt đối không ăn tiết canh hay các sản phẩm thịt lợn chưa được nấu chín kỹ. Việc sử dụng thịt lợn nên ưu tiên nguồn cung đã được cơ quan thú y kiểm dịch và chứng nhận an toàn thực phẩm.

Trong môi trường chế biến và chăn nuôi, người lao động cần mang đầy đủ phương tiện bảo hộ như găng tay, kính mắt, ủng; rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi tiếp xúc với thịt lợn hoặc xử lý lợn bệnh. Khi có vết thương hở hoặc tổn thương ngoài da, tuyệt đối không tham gia giết mổ lợn nếu chưa được bảo vệ kỹ và khử trùng sau tiếp xúc. Ngoài ra, các dụng cụ chăm sóc, chế biến thịt lợn cần được rửa sạch bằng xà phòng ngay sau khi sử dụng để loại bỏ mầm bệnh.

Bộ Y tế cũng đề nghị các địa phương chuẩn bị đầy đủ vật tư, hóa chất, thiết bị cần thiết để sẵn sàng triển khai các hoạt động giám sát và xử lý dịch. Các cán bộ y tế tuyến đầu cần được tập huấn kỹ càng về chuyên môn và kỹ thuật để nâng cao năng lực phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh. Chế độ thông tin, báo cáo dịch bệnh cần thực hiện nghiêm túc theo quy định của Thông tư 54/2015/TT-BYT để kịp thời nắm bắt tình hình, xử lý dịch hiệu quả và đồng bộ.

Về mặt lâm sàng, bệnh liên cầu lợn ở người có hai thể bệnh phổ biến: thể viêm màng não và thể sốc nhiễm khuẩn. Ở thể viêm màng não, người bệnh thường gặp các triệu chứng như sốt cao, đau đầu, buồn nôn, đi kèm giảm hoặc mất thính lực – trong nhiều trường hợp là điếc vĩnh viễn. Trong khi đó, thể sốc nhiễm khuẩn có biểu hiện nổi bật là phát ban xuất huyết lan tỏa, rối loạn đông máu, có thể diễn tiến nhanh thành suy đa cơ quan với tỷ lệ tử vong từ 5% đến 20%. Ngay cả khi được điều trị khỏi, bệnh nhân cũng cần thời gian hồi phục kéo dài.

Trước nguy cơ dịch bệnh lan rộng, Bộ Y tế khuyến cáo người dân cần chủ động phòng ngừa bằng cách tuân thủ nghiêm các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm, lựa chọn thịt lợn có nguồn gốc rõ ràng, không ăn các sản phẩm sống hoặc tái chế biến từ lợn. Khi có các dấu hiệu nghi ngờ như sốt cao, đau đầu, buồn nôn… đặc biệt nếu vừa tiếp xúc hoặc tiêu thụ thịt lợn nghi không đảm bảo, người dân cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

tienphong.vn