Bộ Chính trị: Dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu, là nhiệm vụ chiến lược

17/05/2025 08:29

Những năm qua, bên cạnh kết quả đạt được, công tác dân số vẫn còn một số hạn chế. Mức sinh thay thế trên toàn quốc chưa thực sự vững chắc, mất cân bằng giới tính còn cao.

Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú đã ký ban hành kết luận số 149 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết 21, Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới.

Kết luận nêu rõ, sau hơn 7 năm thực hiện Nghị quyết 21-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới (gọi tắt là Nghị quyết 21) công tác dân số đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nhận thức về dân số và phát triển của các cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên và người dân có chuyển biến tích cực. Nhiều chỉ tiêu đã đạt và vượt mức đề ra như: Đăng ký, quản lý dân số trong hệ thống cơ sở dữ liệu dân cư thống nhất trên quy mô toàn quốc, bảo vệ và phát triển dân số các dân tộc có dưới 10.000 người…

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác dân số vẫn còn một số hạn chế. Mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc chưa thực sự vững chắc, tổng tỉ suất sinh có xu hướng giảm dưới mức sinh thay thế; mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn còn cao. Chưa có giải pháp đồng bộ, toàn diện, hiệu quả để phát huy lợi thế thời kỳ "dân số vàng," thích ứng với già hóa dân số; tuổi thọ trung bình tăng nhưng số năm sống khỏe mạnh thấp.

Nguyên nhân chủ yếu của các hạn chế trên là do một số cấp ủy đảng, chính quyền chưa nhận thức đúng và đầy đủ về ý nghĩa, tầm quan trọng, tính chất lâu dài, khó khăn, phức tạp của công tác dân số; Chưa sát sao trong lãnh đạo, chỉ đạo, triển khai các hoạt động phối hợp liên ngành; Một số cơ chế, chính sách chậm được sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện…

Kết luận nhấn mạnh Bộ Chính trị yêu cầu các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, địa phương và ngành y tế tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với công tác dân số; Xem dân số là yếu tố quan trọng hàng đầu, công tác dân số là nhiệm vụ chiến lược, vừa cấp thiết, vừa lâu dài của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân và hệ thống chính trị; Đồng thời cần đưa nội dung công tác dân số vào trong nghị quyết lãnh đạo của cấp ủy đảng, chương trình, kế hoạch công tác của cơ quan, đơn vị, địa phương.

Cùng với yêu cầu đổi mới nội dung tuyên truyền, vận động về công tác dân số, kết luận của Bộ Chính trị nhấn mạnh việc hoàn thiện chính sách, pháp luật về dân số. Theo đó cần tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về dân số phù hợp với những thay đổi về quy mô, cơ cấu, chất lượng và phân bổ dân cư, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Trong đó, đẩy nhanh tiến độ xây dựng và ban hành Luật Dân số theo tinh thần nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về số con được sinh phù hợp với quan điểm về dân số và phát triển. Sửa đổi, bổ sung các quy định của Đảng, Nhà nước về xử lý vi phạm chính sách dân số, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất giữa quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

Theo kết luận, cần nghiên cứu ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích các cặp vợ chồng và cá nhân sinh đủ hai con, ưu tiên và chú trọng đối với các địa bàn có mức sinh thấp, dân tộc ít người. Các chính sách nhằm duy trì tỉ suất sinh thay thế, thu hẹp khoảng cách mất cân bằng giới tính khi sinh để sớm đưa về mức cân bằng tự nhiên. Xây dựng và ban hành các chính sách chăm sóc sức khỏe người cao tuổi để tăng tuổi thọ bình quân, tăng số năm sống khỏe mạnh, bảo đảm thích ứng với già hóa dân số và nâng cao chất lượng dân số.

Nghiên cứu ban hành các chính sách hỗ trợ cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi, chính sách việc làm, trợ cấp, hỗ trợ cho người lao động sinh con và nuôi con nhỏ.

Kết luận yêu cầu triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện các chủ trương, chính sách, pháp luật về công tác dân số để phục vụ cho mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, an ninh, quốc phòng. Rà soát, sửa đổi, bổ sung văn bản pháp luật về chính sách dân số, bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất giữa quy định của Đảng và pháp luật Nhà nước; xây dựng và hoàn thiện chính sách khuyến khích phát triển dân số để phát triển bền vững đất nước.

Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội được giao lãnh đạo, chỉ đạo Đảng ủy Bộ Y tế và các cơ quan liên quan đẩy nhanh tiến độ xây dựng và trình Quốc hội thông qua Luật Dân số theo tinh thần nghị quyết Đại hội XIII. Các đơn vị có liên quan xây dựng và trình Quốc hội thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035.

vtv.vn