Bài 3: Cánh chim đầu đàn ở Bản Sinh
Thôn Bản Sinh, xã Lùng Vai cũ (nay là xã Bản Lầu) với hơn 70 hộ dân, đa số là đồng bào Pa Dí, còn lại là các dân tộc khác, cũng là thôn tiêu biểu trong xây dựng nông thôn mới của xã. Trong những năm qua, với tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau cùng phát triển, người dân Bản Sinh biến vùng đất hoang sơ thành vùng chè, quế, lúa Séng cù trù phú. Người tiên phong trong dẫn dắt, định hướng bà con phát triển kinh tế và luôn được bà con tin tưởng làm theo là Trưởng thôn, Bí thư Chi bộ Pờ Văn Minh.
Phấn đấu đưa thôn nghèo thành thôn kiểu mẫu
Thôn Bản Sinh theo tiếng địa phương có nghĩa là “thung lũng trồng gừng”. Đây cũng là thôn duy nhất của xã Bản Lầu có đồng bào Pa Dí sinh sống. Cách đây 80 năm, một số hộ dân người Pa Dí rời khỏi vùng đất Tung Chung Phố di chuyển xuống vùng đất Lùng Vai cũ (nay thuộc xã Bản Lầu) lập nghiệp.
Cộng đồng dân tộc Pa Dí ở Mường Khương vốn đã ít người, tổng cộng chỉ có khoảng 2.000 người - như ví von của nhà thơ Pờ Sảo Mìn - "cây có hai ngàn chiếc lá”. Khi những hộ dân đầu tiên di chuyển xuống Bản Sinh gặp muôn vàn khó khăn. Nơi đây đất đai rộng rãi nhưng chủ yếu là rừng núi hoang sơ, vắng vẻ. Các gia đình người Pa Dí nương tựa vào nhau, đoàn kết vượt qua khó khăn, biến rừng hoang thành đồi nương trù phú.
Từ một vùng đất hoang sơ, đến nay Bản Sinh đã thay đổi hoàn toàn, trở thành thôn nông thôn mới kiểu mẫu. Cả thôn hiện có 42 ha chè, 30 ha quế, 14 ha lúa Séng cù, 30 ha ngô năng suất cao… Có những hộ dân thu nhập từ 100 triệu đồng đến 200 triệu đồng mỗi năm.
Phấn khởi vì vùng quê đổi mới, cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc, người dân thôn Bản Sinh luôn biết ơn các thế hệ đi trước đã đoàn kết xây dựng quê hương và những người đã tiên phong, gương mẫu, giúp bà con phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập. Trong đó, người thường được bà con nhắc đến với sự tin tưởng, yêu mến là Trưởng thôn, Bí thư Chi bộ Pờ Văn Minh.
Chị Phu Thị Phương, người dân thôn Bản Sinh nhanh tay hái những búp chè xanh mướt trên nương, nở nụ cười tươi, chia sẻ: Trước đây gia đình tôi khó khăn lắm, nhờ có Trưởng thôn Pờ Văn Minh giúp đỡ, hướng dẫn, mà tôi biết cách trồng cây chè, cây dứa, trồng lúa Séng cù, có tiền trang trải cuộc sống và cho các con ăn học. Đến giờ gia đình tôi đã thoát nghèo, xây được nhà mới khang trang.
Chị Hoàng Thị Dung cũng phấn khởi khoe: Nhà tôi trồng được 5.000 cây chè Tuyết san, chè Kim tuyên. Từ cây chè, trung bình mỗi năm gia đình tôi thu được từ 30 - 35 triệu đồng. Từ 5 năm qua, bà con học theo Trưởng thôn Pờ Văn Minh chuyển sang trồng chè, trồng quế, nên cuộc sống ấm no hơn.
Trên hành trình đổi mới của Bản Sinh và hành trình thoát nghèo của người dân nơi đây luôn có hình bóng của chàng trai trẻ năng động Pờ Văn Minh.
Không chỉ đối với gia đình chị Phương, chị Dung, mà cuộc sống của đồng bào Pa Dí đều khá giả. Đến Bản Sinh, nhiều người bất ngờ bởi thấy rất nhiều ngôi nhà xây 2 tầng, ba tầng đẹp như những biệt thự ở phố. Dạo quanh Bản Sinh, chúng tôi thấy đa số hộ dân đều đã xây nhà mới khang trang.
Mình phải đi trước, bà con mới làm theo
Là người con của đồng bào Pa Dí sinh ra và lớn lên ở thôn Bản Sinh, ngay từ nhỏ, Pờ Văn Minh đã hiểu rõ nỗi vất vả, nhọc nhằn của bà con nơi đây. Từ năm 2019, nhờ hăng hái, tích cực tham gia các hoạt động của thôn, thanh niên Pờ Văn Minh được Chi bộ Bản Sinh lựa chọn đi học lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng và vinh dự đứng trong hàng ngũ của Đảng. Tự hào hơn là anh được bà con trong thôn tín nhiệm bầu làm Trưởng thôn Bản Sinh.
Vui vì được bà con tin tưởng bầu làm Trưởng thôn, nhưng Pờ Văn Minh luôn cảm thấy mình chưa làm được gì cho quê hương, còn "mang nợ" với mảnh đất này. Nhiều đêm anh mất ngủ vì luôn thường trực suy nghĩ tại sao quê mình đất đai rộng, bà con chăm chỉ làm lụng quanh năm, nhưng cuộc sống vẫn nghèo?
Nhận thấy hàng chục năm qua bà con trong thôn vẫn trồng các loại giống ngô, lúa địa phương cho hiệu quả kinh tế thấp, anh vận động bà con mạnh dạn chuyển sang trồng ngô năng suất cao, ngô ngọt và lúa Séng cù đặc sản. Những nương ngô trồng đã lâu không hiệu quả, anh tuyên truyền bà con bỏ cây ngô để trồng cây chè Shan tuyết, chè Kim Tuyên và cây quế. Mục tiêu là sản xuất ra các loại nông sản hàng hóa, phục vụ nhu cầu của thị trường.
Nói thì dễ, nhưng để thực hiện được là cả một hành trình gian nan. Người Pa Dí bao đời nay sống nhờ cây ngô, cây lúa, đã quen mùi, nhớ vị hạt ngô, hạt lúa quê mình, giờ bảo trồng sang giống lúa, ngô lạ thì ai cũng ái ngại. Có người còn bảo ngô lai ăn nhạt lắm, còn gạo Séng cù cứ dẻo như cơm nếp, mình ăn không quen thì biết bán cho ai? Một số người già thì bảo người Pa Dí về Bản Sinh ở ngót 80 năm rồi, cứ trồng ngô còn có cái ăn, có hạt ngô cho con trâu, con lợn ăn, chứ trồng chè, trồng quế không bán được thì để làm gì?
Biết rằng để thay đổi nhận thức, tư duy sản xuất của bà con không phải là câu chuyện một sớm, một chiều, để bà con tin tưởng làm theo, gia đình Pờ Văn Minh là người tiên phong làm trước.
Anh nhớ lại: Thực ra, từ năm 1999, gia đình tôi đã mạnh dạn vay 2 triệu đồng để mua 2.000 cây chè về trồng. Ngày đó, trong thôn chỉ có vài ba hộ mạnh dạn bỏ ngô để trồng chè. Mấy năm sau, những cây chè Shan tuyết, Kim Tuyên đã có thể hái búp bán cho Nhà máy chế biến chè Thanh Bình. Tuy nhiên, khó khăn ở chỗ nhà máy thu mua ít, phải mấy tháng mới trả tiền, vì thế không nhiều hộ mặn mà với cây chè.
Đến năm 2019, cả thôn Bản Sinh mới có khoảng 10 ha chè. Khi anh Pờ Văn Minh làm Trưởng thôn đã tiếp tục mở rộng diện tích chè của gia đình lên 1ha, đồng thời kiên trì vận động bà con trồng chè vì tin rằng trong tương lai cây chè sẽ giúp bà con giảm nghèo bền vững. Cũng rất may, nhờ có chương trình hỗ trợ cây giống, phân bón của Nhà nước và thấy trồng chè đem lại hiệu quả kinh tế lâu dài, nên nhiều hộ làm theo. Đến nay, diện tích chè ở Bản Sinh đã tăng gấp 4 lần, bà con rất phấn khởi vì có nhiều xưởng thu mua chè với giá ổn định, đem lại thu nhập cho bà con.
Không chỉ tiên phong trồng chè, Trưởng thôn Pờ Văn Minh còn tích cực phát triển mô hình kinh tế tổng hợp. Mấy năm gần đây, anh tập trung trồng dứa với khoảng 10 vạn cây. Mỗi năm, gia đình anh thu hoạch khoảng 60 tấn dứa, hơn 10 tấn chè, 3 tấn thóc… Ngoài ra, Trưởng thôn Pờ Văn Minh còn trồng 4ha cây quế. Tổng thu nhập gần 300 triệu đồng/năm. Thấy trưởng thôn trẻ không chỉ nói được mà còn làm được, thì ai nấy đều yên tâm học tập làm theo.
Những nỗ lực, cố gắng không ngừng của Trưởng thôn Pờ Văn Minh trong những năm qua đã được đền đáp xứng đáng. Đời sống Nhân dân các dân tộc thôn Bản Sinh không ngừng được nâng lên. Bản Sinh hiện chỉ còn 2 hộ nghèo, 22 hộ cận nghèo. Đặc biệt, Bản Sinh cũng được lựa chọn để xây dựng thành thôn nông thôn mới kiểu mẫu của xã. Trưởng thôn Pờ Văn Minh luôn được cấp ủy, chính quyền xã tin tưởng. Năm 2025 anh được tín nhiệm giữ trọng trách làm Bí thư Chi bộ thôn Bản Sinh.
Ông Dương Hồng Trung, nguyên Bí thư Đảng ủy xã Lùng Vai cũ khẳng định: Đồng chí Pờ Văn Minh là cán bộ trẻ năng động, dám nghĩ, dám làm. Trong quá trình điều hành và lãnh đạo thôn, đồng chí luôn sâu sát với bà con, nhiệt tình, tâm huyết. Những năm gần đây, Bản Sinh thay đổi nhiều, từ việc nêu cao vai trò người đứng đầu của thôn, tập hợp khối đại đoàn kết trong nhân dân, tuyên truyền nhân dân phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của thôn.
Trò chuyện với chúng tôi, Bí thư Chi bộ Ở Văn Minh cười hiền và khiêm tốn bảo: Mình cũng chưa làm gì được nhiều cho Nhân dân, một cánh én nhỏ không thể làm nên được mùa xuân, chính sự đồng lòng, đoàn kết của các đảng viên và bà con trong thôn đã giúp cho Bản Sinh ngày càng khởi sắc.
Chúng tôi thì nghĩ rằng, Pờ Văn Minh chỉ là một cánh én nhỏ, nhưng là cánh én đầu đàn gọi mùa xuân về với đất trời vùng cao biên giới.
Bài 4: Trưởng thôn người Nùng giữ rừng biên giới
