Quay vềE-magazineTheo dõi Báo Lào Cai trênGoogle News

[Ảnh] Độc đáo phong tục “giữ hồn lúa”, “gọi hồn lúa” của người Xá Phó

“Giữ hồn lúa”, “gọi hồn lúa” là những nghi thức độc đáo được lưu truyền từ nhiều đời nay trong cộng đồng người Xá Phó ở xã Kim Sơn (huyện Bảo Yên). Những nghi thức này là “linh hồn” trong lễ ăn cơm mới của cộng đồng Xá Phó. Trong văn hóa của đồng bào Xá Phó, ăn cơm mới là nét văn hóa đặc trưng không thể thiếu mỗi khi thu về - thời điểm những cánh đồng ngả màu vàng óng chờ thu hoạch.

1-2921-9264.jpg
Theo phong tục địa phương, từ sáng sớm, phụ nữ Xá Phó (chủ nhà) sẽ tiến vào nương lúa trước và thực hiện thủ tục gặt - "giữ hồn lúa". Người phụ nữ lặng lẽ tiến vào khoảng giữa của nương lúa hoặc tới vị trí đã được đánh dấu, lấy một ít lá cây trải xuống đất hoặc gạt đổ các cây lúa bên cạnh để đặt lá cây (thường là lá cây chuối hoặc lá cây rừng có kích thước lớn). Sau đó, quay ra ôm vài khóm lúa vào lòng, rồi nín thở, dùng chiếc hái cắt 3 bông lúa, lấy lá lúa buộc lại và gói trong những chiếc lá.
2-8228-1637.jpg
Mỗi lần cắt lúa, buộc và gói lúa, người phụ nữ lại phải nín thở. Làm vậy 3 lần, 3 nhúm lúa được buộc chặt, sau đó đặt vào chiếc lá lớn đã được lót phía dưới, gói chung 3 khóm lúa lại để “giữ hồn lúa”. Lúc này, người phụ nữ mới được thở và ra tín hiệu cho các con, cháu tiến vào nương gặt lúa.
3-3854-2491.jpg
Việc gặt lúa chủ yếu do phụ nữ đảm nhiệm. Vừa gặt họ vừa cảm tạ đất trời về một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.
9-315-6795.jpg
Sau khi gặt lúa xong, những khóm lúa được cho vào gùi “A Xé” để mang về nhà. Trên đường di chuyển, người Xá Phó sẽ “gọi hồn lúa” về cùng mình bằng những câu nôm, chẳng hạn như: “Hồn lúa về đi, theo chủ về nhà thôi”...
4-5097-7010.jpg
Khi đã đưa được hồn lúa về nhà, để chuẩn bị ăn cơm mới, người Xá Phó luộc phần lúa nếp, sau đó buộc và phơi khô các khóm lúa trên gác bếp của gia đình. Thời gian phơi lúa kéo dài khoảng từ 8 giờ sáng đến 4 hoặc 5 giờ chiều trên bếp củi đỏ lửa liên tục.
12-4655-3868.jpg
6-701-6254.jpg
Khi lúa đã được sấy, người Xá Phó dùng cối (gọi là “lóng”) để giã gạo. Trong văn hóa của người Xá Phó, "lóng" ngoài việc dùng để giã lúa ,giã gạo còn là công cụ để phát ra âm thanh liên lạc giữa các gia đình. Khi gõ 3 hồi "lóng" dài tức là thông báo gia đình có người mất, còn nếu đánh 2 hồi "lóng" dài lại là mời các gia đình khác đến ăn tết.
7-8208-941.jpg
Sau khi giã lúa xong, các bà, các mẹ, các chị sẽ cùng nhau dần, sàng lúa để lọc ra những hạt gạo trắng mịn.
13-2565-4126.jpg
Khi có được những hạt gạo trắng nõn nà, phụ nữ Xá Phó sẽ trở về khu bếp của gia đình để đồ xôi và chế biến món ăn từ hoa màu được trồng trên nương cùng lúa và các món như cá nướng, gà luộc… để trình tổ tiên.
8-4963-4507.jpg
Sau khi trình mâm lễ tổ tiên xong, đại gia đình sẽ ngồi quây quần bên mâm cơm mới. Người phụ nữ là chủ gia đình sẽ ngồi giữa, các con cháu mời mẹ ăn cơm, uống rượu để bày tỏ lòng biết ơn với người có công sinh thành, nuôi dưỡng mình.
11-8782-2076.jpg
10-125-8957.jpg
Trong lễ ăn cơm mới của người Xá Phó không thể thiếu phần hội với các trò chơi dân gian tập thể, qua đó thể hiện sự đoàn kết tạo nên sức mạnh cộng đồng.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

SỦI DÌN - món ngon khi mùa thu về

SỦI DÌN - món ngon khi mùa thu về

Tháng 10, tiết trời Bắc Hà se se lạnh, cũng là thời điểm những hàng bán sủi dìn xuất hiện. Những viên sủi dìn mềm dai, dẻo thơm hòa quyện với vị béo, bùi của vừng đen, dừa, lạc cùng nước dùng ngọt thanh… làm nên hương vị hấp dẫn, mê mẩn thực khách khi đến “Cao nguyên trắng”.

Nghe gốm sứ 'kể chuyện'

Nghe gốm sứ 'kể chuyện'

Những ngày tháng 10, hòa trong không khí kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô, đến với Không gian gốm sứ Xưa và Nay (Công ty cổ phần Sứ Bát Tràng, Hà Nội), người yêu nghệ thuật gốm sứ sẽ được chiêm ngưỡng những tác phẩm từ triển lãm "Hồn của đất", để từ đó cảm nhận sâu sắc hơn tình cảm dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh và mảnh đất "rồng bay" nghìn năm văn hiến.

Nobel Văn học 2024: Bài học xuất khẩu văn chương từ Hàn Quốc

Nobel Văn học 2024: Bài học xuất khẩu văn chương từ Hàn Quốc

Sự kiện nhà văn Han Kang thắng giải Nobel Văn học 2024 khẳng định, chiến lược xuất khẩu văn học nói riêng, đầu tư cho văn hóa nói chung của Hàn Quốc đáng nể tới mức nào. Những chính sách hỗ trợ sáng tác và quảng bá văn học của đất nước này cũng là gợi ý cho sự phát triển của nhiều quốc gia trong khu vực.

Đa văn hoá - sức mạnh mềm của mỗi quốc gia

Đa văn hoá - sức mạnh mềm của mỗi quốc gia

Khi đa văn hoá vẫn chưa phải là thuật ngữ quen thuộc với đại đa số người dân và công chúng quốc tế thì các hình thức truyền thông chính sách phải làm một cách sáng tạo hơn nữa trong bối cảnh hội nhập, mỗi quốc gia tôn trọng những nền văn hóa, giá trị khác nhau và tìm cách cùng tồn tại hài hòa.

Trắng ngà sợi tơ Trà Chẩu

Trắng ngà sợi tơ Trà Chẩu

Mặc dù, bản sắc văn hóa truyền thống của không ít đồng bào dân tộc thiểu số đang đứng trước nguy cơ mai một, nhưng cộng đồng người Dao họ tại thôn Trà Chẩu, xã Sơn Hà, huyện Bảo Thắng vẫn gìn giữ, bảo tồn những giá trị của nghề dệt truyền thống.

Tháp Thần nông tại Bắc Ninh được công nhận Kỷ lục thế giới

Tháp Thần nông tại Bắc Ninh được công nhận Kỷ lục thế giới

Tối 13/10, tại xã Lâm Thao, huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh, Liên minh Kỷ lục thế giới phối hợp với Trung ương Hội Kỷ lục gia Việt Nam và Tổ chức Kỷ lục gia Việt Nam Vietkings tổ chức trao Bằng công nhận Kỷ lục thế giới với Tháp Thần nông làm từ cối đá tạo hình hạt lúa lớn nhất thế giới.

Đồ cũ trong không gian mới

Đồ cũ trong không gian mới

Cộng cà phê bên đường Xuân Viên, thị xã Sa Pa là một trong những quán cà phê mang phong cách bao cấp được nhiều khách du lịch lựa chọn check-in khi đến Sa Pa. Dễ nhận thấy ở Cộng là hàng ghế cũ kỹ, họa tiết công phượng từng rất thịnh hành ở những thập niên trước. Những chiếc ca sứ sứt mẻ vì thời gian, bộ quân phục cũ cũng được sử dụng như món đồ trang trí, tạo điểm nhấn trong quán. Đồ đạc bày trí, vật dụng trong quán, màu sắc… đều gợi nét hoài cổ.

Cảm mến Lào Cai qua từng nét vẽ

Cảm mến Lào Cai qua từng nét vẽ

Ai đó đã từng nói rằng, vùng đất thơ mộng Lào Cai dù còn nhiều gian khó nhưng lại là nơi mang lại nguồn cảm hứng sáng tác bất tận cho thi ca, cho những sáng tác nghệ thuật trong nhiều lĩnh vực, như hội họa, nhiếp ảnh, điêu khắc... Rất nhiều họa sỹ, nhà điêu khắc, nhiếp ảnh gia khi đặt chân đến mảnh đất biên cương Lào Cai đều bị cảm mến bởi cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, những sắc màu văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc thiểu số nơi đây.

fbytzltw