Quay về E-magazine Theo dõi Báo Lào Cai trên Google News

[Ảnh] Độc đáo phong tục “giữ hồn lúa”, “gọi hồn lúa” của người Xá Phó

“Giữ hồn lúa”, “gọi hồn lúa” là những nghi thức độc đáo được lưu truyền từ nhiều đời nay trong cộng đồng người Xá Phó ở xã Kim Sơn (huyện Bảo Yên). Những nghi thức này là “linh hồn” trong lễ ăn cơm mới của cộng đồng Xá Phó. Trong văn hóa của đồng bào Xá Phó, ăn cơm mới là nét văn hóa đặc trưng không thể thiếu mỗi khi thu về - thời điểm những cánh đồng ngả màu vàng óng chờ thu hoạch.

1-2921-9264.jpg
Theo phong tục địa phương, từ sáng sớm, phụ nữ Xá Phó (chủ nhà) sẽ tiến vào nương lúa trước và thực hiện thủ tục gặt - "giữ hồn lúa". Người phụ nữ lặng lẽ tiến vào khoảng giữa của nương lúa hoặc tới vị trí đã được đánh dấu, lấy một ít lá cây trải xuống đất hoặc gạt đổ các cây lúa bên cạnh để đặt lá cây (thường là lá cây chuối hoặc lá cây rừng có kích thước lớn). Sau đó, quay ra ôm vài khóm lúa vào lòng, rồi nín thở, dùng chiếc hái cắt 3 bông lúa, lấy lá lúa buộc lại và gói trong những chiếc lá.
2-8228-1637.jpg
Mỗi lần cắt lúa, buộc và gói lúa, người phụ nữ lại phải nín thở. Làm vậy 3 lần, 3 nhúm lúa được buộc chặt, sau đó đặt vào chiếc lá lớn đã được lót phía dưới, gói chung 3 khóm lúa lại để “giữ hồn lúa”. Lúc này, người phụ nữ mới được thở và ra tín hiệu cho các con, cháu tiến vào nương gặt lúa.
3-3854-2491.jpg
Việc gặt lúa chủ yếu do phụ nữ đảm nhiệm. Vừa gặt họ vừa cảm tạ đất trời về một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.
9-315-6795.jpg
Sau khi gặt lúa xong, những khóm lúa được cho vào gùi “A Xé” để mang về nhà. Trên đường di chuyển, người Xá Phó sẽ “gọi hồn lúa” về cùng mình bằng những câu nôm, chẳng hạn như: “Hồn lúa về đi, theo chủ về nhà thôi”...
4-5097-7010.jpg
Khi đã đưa được hồn lúa về nhà, để chuẩn bị ăn cơm mới, người Xá Phó luộc phần lúa nếp, sau đó buộc và phơi khô các khóm lúa trên gác bếp của gia đình. Thời gian phơi lúa kéo dài khoảng từ 8 giờ sáng đến 4 hoặc 5 giờ chiều trên bếp củi đỏ lửa liên tục.
12-4655-3868.jpg
6-701-6254.jpg
Khi lúa đã được sấy, người Xá Phó dùng cối (gọi là “lóng”) để giã gạo. Trong văn hóa của người Xá Phó, "lóng" ngoài việc dùng để giã lúa ,giã gạo còn là công cụ để phát ra âm thanh liên lạc giữa các gia đình. Khi gõ 3 hồi "lóng" dài tức là thông báo gia đình có người mất, còn nếu đánh 2 hồi "lóng" dài lại là mời các gia đình khác đến ăn tết.
7-8208-941.jpg
Sau khi giã lúa xong, các bà, các mẹ, các chị sẽ cùng nhau dần, sàng lúa để lọc ra những hạt gạo trắng mịn.
13-2565-4126.jpg
Khi có được những hạt gạo trắng nõn nà, phụ nữ Xá Phó sẽ trở về khu bếp của gia đình để đồ xôi và chế biến món ăn từ hoa màu được trồng trên nương cùng lúa và các món như cá nướng, gà luộc… để trình tổ tiên.
8-4963-4507.jpg
Sau khi trình mâm lễ tổ tiên xong, đại gia đình sẽ ngồi quây quần bên mâm cơm mới. Người phụ nữ là chủ gia đình sẽ ngồi giữa, các con cháu mời mẹ ăn cơm, uống rượu để bày tỏ lòng biết ơn với người có công sinh thành, nuôi dưỡng mình.
11-8782-2076.jpg
10-125-8957.jpg
Trong lễ ăn cơm mới của người Xá Phó không thể thiếu phần hội với các trò chơi dân gian tập thể, qua đó thể hiện sự đoàn kết tạo nên sức mạnh cộng đồng.

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Xã Bảo Hà phát huy giá trị di tích, di sản sau hợp nhất

Xã Bảo Hà phát huy giá trị di tích, di sản sau hợp nhất

Sau hợp nhất, xã Bảo Hà mới không chỉ mở ra không gian phát triển mới, mà còn là sự hội tụ của các giá trị văn hóa với 2 di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, 1 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, 2 di tích cấp tỉnh và nhiều giá trị văn hóa khác của địa phương.

Đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo chất lượng công trình Di tích lịch sử - khảo cổ học Hắc Y xã Tân Lĩnh

Đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo chất lượng công trình Di tích lịch sử - khảo cổ học Hắc Y xã Tân Lĩnh

Ngày 31/7, Đoàn công tác của Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai do đồng chí Dương Tuấn Nghĩa – Phó giám đốc sở làm trưởng đoàn đã có buổi làm việc, kiểm tra tiến độ thi công dự án tu bổ, tôn tạo Di tích lịch sử - khảo cổ học Hắc Y gắn với phát triển du lịch xã Tân Lĩnh.

Xiếc Việt khẳng định vị thế trên đấu trường quốc tế

Xiếc Việt khẳng định vị thế trên đấu trường quốc tế

Trong vòng 3 năm, từ 2022 - 2025, các nghệ sỹ của Liên đoàn Xiếc Việt Nam đã xuất sắc mang về 9 giải thưởng từ các cuộc thi, liên hoan xiếc nổi tiếng quốc tế. Những giải thưởng này không chỉ khẳng định tài năng và sự dấn thân của các nghệ sỹ Việt, còn khẳng định vị thế của xiếc Việt trên các “đấu trường” quốc tế.

Xây dựng sản phẩm hấp dẫn phục vụ khách du lịch dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9

Xây dựng sản phẩm hấp dẫn phục vụ khách du lịch dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9

Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam vừa có văn bản gửi các Sở quản lý du lịch các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương yêu cầu chuẩn bị tốt các điều kiện phục vụ khách du lịch trong dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám (19/8/1945 - 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2025).

Phó Thủ tướng chỉ đạo mốc thời gian hoàn thành chuẩn bị Triển lãm kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh

Phó Thủ tướng chỉ đạo mốc thời gian hoàn thành chuẩn bị Triển lãm kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh

Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính yêu cầu bảo đảm chất lượng, tiến độ và toàn bộ công tác chuẩn bị tổ chức Triển lãm nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh phải cơ bản hoàn thành trước ngày 15/8/2025. Dự kiến ngày 20/8/2025, Ban Chỉ đạo sẽ kiểm tra, sơ duyệt trước khi tổng duyệt khai mạc triển lãm.

Mưa đỏ - giải mã những điều chưa kể

Mưa đỏ - giải mã những điều chưa kể

Dựa trên sự kiện 81 ngày đêm giữ Thành cổ Quảng Trị, Mưa đỏ phục dựng một trong những trận đánh khốc liệt nhất của lịch sử chiến tranh Việt Nam. Đây là bộ phim được đầu tư lớn nhất trong vòng 20 năm trở lại đây của Điện ảnh Quân đội, thời gian bấm máy gói gọn trong 81 ngày, bằng với thời gian thực của cuộc chiến.

fb yt zl tw