Đây là phát biểu của Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa tại Hội thảo khoa học quốc gia 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam đồng hành cùng sự nghiệp vẻ vang của Đảng và dân tộc (21-6-1925 - 21-6-2025).
Hội thảo do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hội Nhà báo Việt Nam, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Tổng công ty Điện lực TP.HCM… tổ chức chiều 30-5 tại Hà Nội.
Dự hội thảo có ông Trần Cẩm Tú - ủy viên Bộ Chính trị, thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng; ông Nguyễn Trọng Nghĩa - ủy viên Bộ Chính trị, trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; ông Nguyễn Xuân Thắng - ủy viên Bộ Chính trị, giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương…
Phát biểu khai mạc hội thảo, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Trần Cẩm Tú ôn lại lịch sử 100 năm vẻ vang của báo chí cách mạng Việt Nam.
GS.TS Nguyễn Xuân Thắng cũng phân tích những đóng góp lớn lao của nền báo chí cách mạng Việt Nam trong 100 năm qua.
Chặng đường vẻ vang một thế kỷ qua của báo chí cách mạng Việt Nam được mở đầu bằng sự kiện lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc sáng lập báo Thanh Niên vào ngày 21-6-1925.
Tiếp theo tờ báo Thanh Niên ra đời tháng 6-1925, nhiều tờ báo cách mạng khác đã ra đời, được đông đảo đồng chí, đồng bào truyền tay nhau đọc, trở thành những lời hịch cách mạng thắp sáng niềm tin mãnh liệt về lý tưởng giải phóng dân tộc, vận động, tập hợp quần chúng, phát huy cao độ lòng yêu nước, xây dựng lực lượng cách mạng, cổ vũ nhân dân vùng lên đập tan ách cai trị của thực dân, phong kiến.
Sau ngày Cách mạng Tháng Tám thành công, báo chí đã phát huy tốt sứ mệnh “phò chính trừ tà”, phục vụ tích cực nhiệm vụ bảo vệ chính quyền cách mạng non trẻ của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa.
Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược và bảo vệ Tổ quốc, báo chí cách mạng đã thực sự trở thành một binh chủng đặc biệt, cùng nhân dân giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước.
Trên hành trình thực hiện nhiệm vụ cao quý của mình, hàng trăm nhà báo đã anh dũng ngã xuống trên các chiến trường ác liệt trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Cùng với đó, hàng nghìn cán bộ, phóng viên bị thương, nhiễm chất độc hóa học/dioxin, để lại di chứng nặng nề cả về thể chất lẫn tinh thần, ảnh hưởng đến cả thế hệ sau.
Trong công cuộc Đổi mới đất nước, báo chí cách mạng Việt Nam đã không ngừng khẳng định vai trò là lực lượng tiên phong trên mặt trận tư tưởng - văn hóa.
Ngay từ những ngày đầu, báo chí đã tích cực cổ vũ tinh thần đổi mới, khuyến khích tư duy sáng tạo, biểu dương những nhân tố mới, mô hình mới, lan tỏa tinh thần thi đua lao động sáng tạo tới mọi tầng lớp nhân dân.
Không chỉ là phương tiện truyền thông, báo chí còn là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân; giữa chủ trương, chính sách với thực tiễn đời sống; phát huy vai trò dẫn dắt, định hướng dư luận, xây dựng sự đồng thuận xã hội.
Tiếp nối truyền thống vẻ vang ấy, ngày nay, đội ngũ những người làm báo tiếp tục khẳng định vai trò xung kích trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Không quản hiểm nguy, nhiều nhà báo và cơ quan báo chí đã dấn thân điều tra, kiên trì theo đuổi đến cùng để phanh phui những sai phạm, góp phần làm trong sạch bộ máy, bảo vệ công lý, giữ gìn kỷ cương, phép nước, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước.
Cần tạo điều kiện để báo chí phát triển trong bối cảnh mới
Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa đánh giá cao tinh thần khoa học, nghiêm túc của hội thảo.
Các đại biểu đã không chỉ tổng kết những thành tựu, đóng góp của báo chí cách mạng Việt Nam, mà còn đưa ra bối cảnh tình hình mới và những yêu cầu đặt ra đối với công tác báo chí.
Tại hội thảo, nhiều chuyên gia, nhà khoa học, nhà báo đã tập trung phân tích, làm sáng tỏ nhiều khía cạnh khác nhau của bối cảnh hiện nay, chỉ rõ khó khăn, nêu bật cơ hội, cũng như những thách thức và yêu cầu mới đang đặt ra với sự nghiệp cách mạng nói chung, công tác báo chí nói riêng.
Điều này đòi hỏi chúng ta phải đồng tâm nhất trí cao, quyết tâm nỗ lực lớn, không ngừng đổi mới, sáng tạo để đưa nền báo chí cách mạng vươn mình cùng dân tộc trong kỷ nguyên mới.
Với tinh thần thẳng thắn, trách nhiệm, các đại biểu đã thống nhất nhận định, dù đạt được những thành tựu vẻ vang suốt 100 năm qua nhưng báo chí cách mạng Việt Nam vẫn tồn tại nhiều hạn chế cần khắc phục.
Ông Nghĩa cũng ghi nhận nhiều tham luận, ý kiến phát biểu tâm huyết, trách nhiệm đề xuất các giải pháp khoa học, khả thi để xây dựng và phát triển nền báo chí cách mạng Việt Nam trong kỷ nguyên mới.
Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chỉ đạo báo chí cần tiếp tục xây dựng, củng cố và nâng tầm một thế hệ nhà báo tương lai “bút sắc - lòng trong - tâm sáng”, thấm nhuần tinh thần phụng sự đất nước, phụng sự nhân dân.
Đồng thời, từ phía các cơ quan quản lý, cần xây dựng thể chế, chính sách có tính định hướng và kiến tạo môi trường cho sự phát triển lành mạnh của báo chí.
Khẩn trương hoàn thiện hành lang pháp lý, trọng tâm là sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí năm 2016 và các văn bản hướng dẫn thi hành. Quá trình sửa đổi cần quán triệt tinh thần “không phải để cấm mà là để kiến tạo cho sự phát triển”.
Luật Báo chí sửa đổi cần tạo khung pháp lý thuận lợi cho đổi mới sáng tạo, ứng dụng công nghệ mới, phát triển kinh tế báo chí lành mạnh, đồng thời quy định rõ hơn trách nhiệm, quyền hạn của các chủ thể trong hoạt động báo chí và truyền thông số.
Bên cạnh đó, cần xây dựng và hoàn thiện cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ đối với các cơ quan báo chí trong việc thực hiện nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền thiết yếu, phục vụ nhiệm vụ chính trị - ông Nguyễn Trọng Nghĩa chỉ đạo.
Ông cũng nhấn mạnh cần nâng cao hiệu quả kinh tế báo chí.
Theo đó, cần mạnh dạn nghiên cứu, phát triển các mô hình kinh doanh mới phù hợp với môi trường số như: thu phí đọc báo trực tuyến với các gói nội dung chất lượng cao, độc quyền; phát triển thương mại điện tử trên nền tảng báo chí; tổ chức sự kiện; cung cấp các dịch vụ giá trị gia tăng dựa trên dữ liệu và nội dung (báo cáo phân tích, tư vấn truyền thông); sản xuất và kinh doanh nội dung số trên các nền tảng khác…
Nhà nước cần tạo hành lang pháp lý thuận lợi và có thể hỗ trợ ban đầu cho việc thử nghiệm các mô hình này. Bên cạnh đó, cần tiếp tục duy trì và hoàn thiện cơ chế đặt hàng, hỗ trợ từ ngân sách nhà nước đối với các nội dung, ấn phẩm phục vụ nhiệm vụ chính trị, đối ngoại, các vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số…
Một nhiệm vụ nữa của báo chí là đẩy mạnh hợp tác quốc tế về báo chí, truyền thông.
Ông Nghĩa cho biết Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương tiếp thu các ý kiến đóng góp tại hội thảo, chắt lọc các đề xuất, kiến nghị để báo cáo Tổng Bí thư Tô Lâm và lãnh đạo Đảng, Nhà nước cho ý kiến về xây dựng chiến lược phát triển nền báo chí cách mạng trong kỷ nguyên mới.
Để báo chí cách mạng tiếp tục phát huy vai trò đồng hành cùng đất nước trong kỷ nguyên phát triển mới, Thường trực Ban Bí thư Trung ương Đảng Trần Cẩm Tú đề nghị tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm:
Thứ nhất, các cấp ủy, chính quyền và cơ quan báo chí cần quán triệt sâu sắc và thực hiện nghiêm nguyên tắc Đảng lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối đối với hoạt động báo chí. Đây là vấn đề cốt lõi, căn bản, đã được thực tiễn khẳng định và là đặc trưng của nền báo chí cách mạng Việt Nam.
Thứ hai, báo chí cần bám sát thực tiễn, tuyên truyền đầy đủ, sâu sắc và kịp thời các chủ trương lớn của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; phản ánh trung thực hơi thở cuộc sống; đồng hành cùng công cuộc sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống chính trị, đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển khoa học - công nghệ và hội nhập quốc tế. Báo chí cần tích cực tuyên truyền, chuẩn bị tốt cho đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng.
Thứ ba, tiếp tục đổi mới, sắp xếp hệ thống báo chí theo hướng tinh gọn, hiện đại, hiệu quả. Nâng cao chất lượng nội dung, tính định hướng, tính chiến đấu, sự thuyết phục trong công tác tuyên truyền. Phát triển mạnh các loại hình báo chí mới, nhất là trên nền tảng số, mạng xã hội, để giữ vững vai trò chủ đạo của báo chí cách mạng trong không gian truyền thông đa dạng hiện nay.
Thứ tư, đặc biệt coi trọng vấn đề đạo đức nghề nghiệp. Nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ báo chí có bản lĩnh chính trị, giỏi nghiệp vụ, trong sáng về đạo đức.
Thứ năm, đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng thành tựu khoa học - công nghệ, chuyển đổi số trong hoạt động báo chí, xây dựng các cơ quan báo chí chuyên nghiệp, hiệu quả, hội nhập quốc tế.
