Sơn đỏ đi ngược với tinh thần thẩm mỹ của điêu khắc dân gian

Trao đổi với Thanh Niên, nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Bình (nhóm hoạt động, nghiên cứu văn hóa Đình làng Việt) cho rằng việc sơn đỏ di tích rất nguy hiểm khi đi ngược với tinh thần thẩm mỹ của điêu khắc dân gian.

Đình Kim Quan (Hà Nam) đã đỏ ối cả hành lang.
Đình Kim Quan (Hà Nam) đã đỏ ối cả hành lang.

Gần đây có nhiều di tích bỗng nhiên bị sơn đỏ vàng và trở nên rất kỳ lạ. Là người đi điền dã nhiều di tích và nghiên cứu mỹ thuật, ông đánh giá điều này ra sao?

Là người nghiên cứu mỹ thuật, nghiên cứu giá trị thẩm mỹ của các di sản, chúng tôi rất quan tâm đến bề mặt điêu khắc, kiến trúc. Khoảng 15 năm nay, khi quay lại nhiều di tích từng đến, tôi thấy chúng bị sơn phủ làm biến dạng bề mặt. Điều này khiến cho công tác nghiên cứu gặp khó khăn. Nghiêm trọng hơn là giá trị của di sản mỹ thuật không còn nữa như: nghi môn nội đền Vua Đinh (Ninh Bình); đền Gióng, đình Phú Mỹ, đình Kim Quan (Hà Nội); đình Văn Xá (Hà Nam) và mới đây là đình Trùng Thượng và đình Trùng Hạ (Gia Viễn, Ninh Bình).

Theo tư liệu của Viện Bảo tồn di tích, nhìn chung trước đây các cụ không sơn hết cả bộ khung gỗ mà chỉ sơn có chọn lọc thôi. Ông nghĩ sao khi có hiện tượng sơn đỏ toàn bộ khung gỗ trong di tích?

Hiện tượng sơn toàn bộ di tích đang trở thành một trào lưu. Nó xuất phát từ mong muốn công đức, ghi danh, làm đẹp của xã hội. Tuy là nhu cầu chính đáng, song việc sơn di tích lại mang tính tự phát, thiếu kiểm soát. Nghiêm trọng hơn có di tích còn có sự tham gia, chỉ đạo của cán bộ quản lý di tích.

Chúng tôi đi điền dã rất nhiều di tích, đặc biệt là tiếp cận với đình làng có niên đại thế kỷ 16, 17, 18, đây là những ngôi đình rất có giá trị. Qua nghiên cứu chúng tôi thấy việc sơn son thếp vàng ở một số di tích chỉ thực hiện vào những năm sau này. Nhân dân chỉ sơn tập trung ở gian giữa, họ sử dụng chất liệu sơn ta. Còn các mảng chạm hai bên kiến trúc phần lớn được để mộc hoặc các cụ tô màu. Đến nay các lớp tô màu hầu như đã bay màu. Việc sơn toàn bộ kiến trúc, đặc biệt là kiến trúc có chạm khắc trang trí (chạm lộng, bong kênh) là một hành động đi ngược với tinh thần thẩm mỹ của điêu khắc dân gian, đặc biệt là kiến trúc đình làng.

Nhiều chạm khắc trang trí trên kiến trúc dân gian bằng gỗ chỉ phát huy giá trị khi được để mộc. Khi đó, các chi tiết chạm khắc trên hoa văn, linh vật mới bộc lộ vẻ tinh tế tài hoa của người thợ. Nay sơn thếp đậm đặc, sặc sỡ như thế thì tất cả giá trị của di sản này hoàn toàn biến mất.

thanhnien.vn

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Gìn giữ và phát huy giá trị bảo vật quốc gia ở Lào Cai

Gìn giữ và phát huy giá trị bảo vật quốc gia ở Lào Cai

Từ lâu, Lào Cai được biết đến không chỉ bởi cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, mà còn vì kho tàng di sản đặc sắc của cộng đồng các dân tộc. Đến nay, tỉnh đã có 3 hiện vật được công nhận là bảo vật quốc gia gồm: trống đồng Pha Long, trống đồng Gia Phú và thạp đồng Hợp Minh. Đây là niềm tự hào to lớn, đồng thời đặt ra trách nhiệm trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị.

“Tỉnh thức” - Cuốn sách khiến độc giả tự vấn: Ta đang sống hay chỉ tồn tại?

“Tỉnh thức” - Cuốn sách khiến độc giả tự vấn: Ta đang sống hay chỉ tồn tại?

Ngày qua ngày, chúng ta bị cuốn vào vòng xoáy của công việc, trách nhiệm, kỳ vọng và cả những ham muốn vô tận. Chúng ta bận rộn đến mức tin rằng mình đang sống hết mình, nhưng Osho - bậc thầy tâm linh đầy sức ảnh hưởng của thế kỷ 20 - lại cho rằng phần lớn con người chỉ đang… say ngủ.

Giữ hồn lồng đèn xưa

Giữ hồn lồng đèn xưa

Không dừng lại ở thú vui chơi đèn Trung thu, nhóm bạn trẻ Khởi Đăng Tác Khí phải lặn lội tìm tư liệu trăm năm trước, mày mò từng kỹ thuật, thử nghiệm nguyên liệu để tái tạo hơn 40 chiếc lồng đèn cổ. Đằng sau ánh sáng lung linh là ước vọng khơi lại một mạch văn hóa đang dần phai nhạt.

Thủ tướng gửi thư chúc mừng ca sĩ Đức Phúc giành ngôi Quán quân Cuộc thi âm nhạc quốc tế Intervision 2025

Thủ tướng gửi thư chúc mừng ca sĩ Đức Phúc giành ngôi Quán quân Cuộc thi âm nhạc quốc tế Intervision 2025

Nhận được tin ca sĩ Đức Phúc - đại diện Việt Nam xuất sắc giành ngôi vị Quán quân tại Cuộc thi âm nhạc quốc tế Intervision 2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã gửi thư chúc mừng và biểu dương sự nỗ lực tuyệt vời và thành tích xuất sắc của ca sĩ Đức Phúc.

Quảng bá hiệu quả bản sắc văn hóa Việt Nam

Quảng bá hiệu quả bản sắc văn hóa Việt Nam

Chiến thắng của ca sĩ Đức Phúc tại Intervision 2025 thật sự truyền cảm hứng mạnh mẽ trong cộng đồng. Âm nhạc Việt Nam đã tỏa sáng và ghi dấu ấn trên trường quốc tế nhờ sự kết hợp tinh tế, sáng tạo giữa yếu tố truyền thống và hiện đại, thể hiện niềm tự hào và khát vọng vươn lên của cả dân tộc. Thành công này tiếp tục khẳng định thương hiệu, bản sắc văn hóa Việt Nam trên trường quốc tế.

Lào Cai: 260 vận động viên tham gia Giải Pickleball Doanh nhân trẻ lần thứ I

Lào Cai: 260 vận động viên tham gia Giải Pickleball Doanh nhân trẻ lần thứ I

Giải Pickleball Doanh nhân trẻ Lào Cai lần thứ I, năm 2025 đã diễn ra ngày 21/9, tại phường Cam Đường, với sự tham gia của 260 vận động viên là doanh nhân cùng lãnh đạo các sở, ngành, địa phương trong tỉnh, nhằm chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lào Cai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Tác phẩm "Vòng bạc của người Mông" của tác giả Thanh Miền

Nghệ sỹ nhiếp ảnh Thanh Miền - Dấu ấn quốc tế từ vẻ đẹp ruộng bậc thang

Giản dị, bền bỉ và đầy say mê, nghệ sỹ nhiếp ảnh Thanh Miền đã dành hơn mười hai năm gắn bó với nhiếp ảnh, trong đó ông dành tình cảm đặc biệt với ruộng bậc thang. Từ những khung hình mộc mạc, ông đã đưa vẻ đẹp quê hương vượt khỏi núi rừng Tây Bắc, vươn tới bạn bè năm châu, để thế giới biết đến và thêm yêu miền đất này.

Khi "tiên cá" từ cổ tích trở thành nghề hấp dẫn trong đời thực

Khi "tiên cá" từ cổ tích trở thành nghề hấp dẫn trong đời thực

Không chỉ còn trong những trang truyện Andersen, hình tượng nàng tiên cá đang dần bước ra đời thực qua bộ môn lặn tiên cá, sự kết hợp độc đáo giữa thể thao, biểu diễn và nghệ thuật. Ở Việt Nam, nghề mới mẻ này không chỉ gợi mở hướng đi sáng tạo cho ngành giải trí mà còn phản chiếu hành trình đam mê và kiên định của những con người dám mơ, dám làm.

Nâng cao nhận thức nhờ truyền thông đa kênh

Nâng cao nhận thức nhờ truyền thông đa kênh

Trong 10 năm qua, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai đã coi công tác truyền thông là công cụ quan trọng, góp phần triển khai hiệu quả Đề án 498 của Chính phủ về “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015 - 2025”. Thông qua nhiều hình thức sáng tạo, phù hợp với thực tiễn, hoạt động truyền thông về hôn nhân lành mạnh đã dần tạo sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của cộng đồng.

75 học viên, nghệ nhân, người có uy tín trong cộng đồng xã Nghĩa Đô tham gia tập huấn về bảo tồn nghề đan lát truyền thống

75 học viên, nghệ nhân, người có uy tín trong cộng đồng xã Nghĩa Đô tham gia tập huấn về bảo tồn nghề đan lát truyền thống

Trong 2 ngày (19 - 20/9), Cục Văn hóa các dân tộc Việt Nam, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai cùng UBND xã Nghĩa Đô đã tổ chức lớp tập huấn nâng cao và truyền dạy văn hóa phi vật thể dân tộc Tày.

Lào Cai: Trên 1.000 người tham gia Chương trình Tourday Online “Theo dấu chân Bác”

Lào Cai: Trên 1.000 người tham gia Chương trình Tourday Online “Theo dấu chân Bác”

Sáng 19/9, trên 1.000 học sinh khối lớp 5 cùng đông đảo giáo viên, các bậc phụ huynh của các trường: Tiểu học Vạn Hoà, Tiểu học Lê Văn Tám, Tiểu học Nguyễn Du, phường Lào Cai và Trường Tiểu học Bắc Cường 2, phường Cam Đường cùng tham gia Chương trình tham quan trực tuyến ý nghĩa cùng Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, Hà Nội với chủ đề: Tourday Online “Theo dấu chân Bác”

fb yt zl tw