Đằng sau mỗi hiện vật được trưng bày tại bảo tàng là những câu chuyện, thông điệp lịch sử và thuyết minh viên là “sứ giả” kết nối những câu chuyện, những thông điệp của quá khứ đến với hiện tại.
Bảo tàng tỉnh Lào Cai hiện lưu giữ, bảo quản, trưng bày hơn 20.000 hiện vật, trong đó nhiều hiện vật có giá trị cao về lịch sử, văn hóa và khoa học. Đặc biệt, có hàng nghìn hiện vật được phát hiện sau khi tỉnh Lào Cai được tái lập, như bộ trống đồng Đông Sơn đời đầu gồm 12 chiếc được phát hiện tại khu vực đầu đường Ngô Quyền, phường Cốc Lếu (thành phố Lào Cai) vào năm 1993 - thời điểm thị xã Lào Cai (cũ) bắt đầu giai đoạn xây dựng, mở rộng…
Thuyết minh viên Nguyễn Thu Thủy (sinh năm 1984) nói với đoàn khách tham quan Bảo tàng tỉnh.
Thuyết minh viên Thu Thủy đã có hơn 14 năm làm công việc này. Chị cho biết, công việc của thuyết minh viên đòi hỏi không chỉ có kiến thức lịch sử - văn hóa - xã hội tốt, hiểu biết sâu sắc về hiện vật được trưng bày tại bảo tàng… mà còn rất cần sự linh hoạt, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp, kỹ năng kể và dẫn dắt câu chuyện, bởi mỗi đoàn khách đến bảo tàng có những độ tuổi và trình độ khác nhau, nên thuyết minh viên phải biết chọn lọc phương pháp truyền đạt phù hợp. Ví dụ, học sinh tiểu học rất hiếu động, nên việc thu hút sự chú ý của các em sẽ khó hơn. Do vậy, thuyết minh viên phải kể những câu chuyện ngắn gọn, kết hợp với những hiện vật được trưng bày, bố trí hợp lý, giúp các em tập trung và dễ hiểu. Còn với đoàn khách lớn tuổi, nhu cầu nghiên cứu thì thuyết minh viên sẽ đi sâu hơn vào các nguồn tư liệu.
Không chỉ chị Thủy, mà tất cả thuyết minh viên đang công tác tại Bảo tàng tỉnh đều trăn trở làm thế nào để truyền đạt được đầy đủ kiến thức lịch sử, văn hóa, xã hội… của 25 dân tộc đang chung sống tại vùng đất biên cương Lào Cai đến khách tham quan.
Để biến những thông tin mình biết thành những câu chuyện mà khách muốn nghe là kỹ năng quan trọng nhất mà các thuyết minh viên phải hoàn thiện.
Thuyết minh viên Nguyễn Thanh Huyền (sinh năm 1996) chia sẻ.
Số lượng hiện vật tại Bảo tàng tỉnh Lào Cai luôn được bổ sung, vì vậy các thuyết minh viên phải thường xuyên trau dồi, cập nhật kiến thức cho bản thân. Cùng với các cán bộ bảo tàng và nhà khảo cổ, các thuyết minh viên thường dành nhiều thời gian nghiên cứu tài liệu, đến tận nơi phát hiện ra hiện vật tìm hiểu từ thực tế, từ người hiến tặng và nhân chứng lịch sử, trên cơ sở đó bổ sung, hoàn thiện kiến thức cho mình, giúp truyền đạt đến công chúng những câu chuyện có sức thuyết phục hơn.
Công việc thuyết minh viên đòi hỏi rất nhiều kỹ năng, kiến thức, kinh nghiệm và trải nghiệm, thường rất khó đối với các bạn trẻ mới ra trường, nhưng đó không phải là vấn đề với thuyết minh viên “gen Z” Dương Thị Tuyết (sinh năm 1999). Lúc mới vào công tác tại Bảo tàng tỉnh, chị Tuyết gặp nhiều khó khăn khi nhận ra việc học tại trường đại học và khi đi làm thực tế có nhiều khác biệt. Sau khi trải nghiệm công việc thực tế, cùng với học hỏi ở những người đi trước, rồi nghiên cứu tài liệu, sách, báo chuyên ngành, chị đã rút ra được nhiều bài học cho bản thân.
Lần đầu tôi dẫn đoàn là một kỷ niệm đáng nhớ. Do còn trẻ nên tâm lý của tôi chưa được vững, có chút lo lắng, sau đó tôi phải bình tâm lại để dáng đi được tự tin và giọng nói trôi chảy nhất có thể. Thật may mắn, lần đầu tiên tôi đã trải qua suôn sẻ
Thuyết minh viên “gen Z” Dương Thị Tuyết chia sẻ.
Không còn “đóng mình” trong khuôn viên bảo tàng, các hiện vật tại Bảo tàng tỉnh Lào Cai được các thuyết minh viên mang đến gần hơn với công chúng qua các bài viết, bài nghiên cứu được đăng trên fanpage, website của Bảo tàng tỉnh và trên các tạp chí chuyên ngành. Bên cạnh đó, các trường phổ thông trên địa bàn phối hợp với Bảo tàng tỉnh tổ chức các buổi học, thuyết minh viên thường mang một số hiện vật đến giảng dạy trực quan cho học sinh, giúp các em hứng thú hơn với môn Lịch sử.
Với tình yêu công việc, các thuyết minh viên tại Bảo tàng tỉnh đã làm “sống dậy” và truyền tải những câu chuyện, thông điệp lịch sử, văn hóa qua các hiện vật, góp phần quảng bá hình ảnh mảnh đất và con người Lào Cai đến với nhiều người.
Ngày 30/11, tại Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Chương trình Công bố bình chọn 50 tác phẩm văn học, nghệ thuật biểu diễn Việt Nam tiêu biểu, xuất sắc sau ngày đất nước thống nhất (30/4/1975 - 30/4/2025) và phát động sáng tác các tác phẩm văn học, nghệ thuật “Sống mãi với thời gian” giai đoạn 2026-2030.
Nhằm tăng cường giao lưu văn hóa, thắt chặt quan hệ hữu nghị truyền thống Việt Nam - Lào, từ ngày 2 đến 6/12, Cục Điện ảnh (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức Tuần phim Việt Nam tại Lào 2025, giới thiệu tới khán giả nước bạn 6 tác phẩm điện ảnh tiêu biểu, thuộc nhiều thể loại.
Tối 28/11, tại Quảng trường Nhân dân tỉnh Lai Châu đã diễn ra Lễ khai mạc Tuần Du lịch - Văn hoá và Giải Marathon Lai Châu lần thứ II năm 2025 với chủ đề “Về với những đỉnh núi Lai Châu kỳ vĩ”.
Bên những triền núi xanh bạt ngàn tại xã Châu Quế, có thứ âm thanh không thuộc về gió, không thuộc về tiếng suối, mà là tiếng sáo “cúc kẹ” - loại nhạc cụ kỳ lạ chỉ cất lên khi người nghệ nhân truyền hơi thở qua lỗ mũi, thay vì dùng miệng thổi như cây sáo thông thường. Âm sắc ấy vừa trầm, vừa bổng, vừa da diết như tiếng gọi của đại ngàn, mang theo hồn cốt văn hóa của người Xá Phó, lặng lẽ vượt thời gian nối tiếp từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Cùng với sự phát triển của xã hội, khiêu vũ thể thao dần trở thành sân chơi phổ biến trong xã hội. Hiện nay, trên địa bàn các xã, phường phía Bắc của tỉnh có trên 20 câu lạc bộ (CLB) khiêu vũ thể thao, góp phần rèn luyện sức khỏe, kết nối đam mê cho các thành viên ở mọi lứa tuổi.
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành giải pháp quan trọng giúp Lào Cai bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa đa dạng của hơn 30 nhóm, ngành dân tộc sinh sống.
Nằm xen giữa cánh rừng quế xanh ngát, thôn Nhầy và thôn Đồng Tâm (xã Châu Quế, tỉnh Lào Cai) là nơi cư trú lâu đời của đồng bào dân tộc Xá Phó (còn gọi là Phù Lá) với những nét văn hóa đặc sắc, độc đáo và giàu bản sắc. Trong dòng chảy hội nhập và phát triển, được sự quan tâm của Nhà nước, chính quyền xã Châu Quế và người dân nơi đây đang nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống quý báu đó.
Xã Hợp Thành vừa tổ chức tập huấn chuyên sâu về nghi lễ Cấp sắc - di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thu hút sự quan tâm của đông đảo đồng bào dân tộc Dao đỏ. Hoạt động này không chỉ là nỗ lực bảo tồn đơn thuần, mà còn là khát vọng của xã Hợp Thành, dùng sức mạnh của truyền thống để giáo dục con người, phát huy giá trị văn hóa dân tộc, từ đó xây dựng đời sống mới, phát triển kinh tế bền vững.
Những ngày này, khi nông vụ tạm lắng, nhiều phụ nữ vùng cao lại bắt tay vào “nghề tay trái”: chế biến lạp sườn - món ăn vốn bình dị của gia đình nay đã trở thành đặc sản có tiếng của Mường Khương.
Những điệu xòe giữa núi rừng Tây Bắc đến hôm nay vẫn hiện diện trong đời sống của bản làng, như mạch nguồn văn hóa bền bỉ. Không chữ viết, trải bao cuộc thiên di, người Hà Nhì vẫn giữ được kho tàng nghệ thuật đặc sắc, mà nổi bật là múa xòe, điệu múa kết tụ tinh thần cộng đồng, niềm vui lao động và khát vọng mùa màng yên ấm.
Tối 25/11, Lễ bế mạc và trao giải Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ 24 được diễn ra tại Nhà hát Quân đội phía nam, Thành phố Hồ Chí Minh. Phó Thủ tướng Mai Văn Chính đến dự.
Nhân dịp kỷ niệm 53 năm chiến thắng “Điện Biên Phủ trên không” (12/1972 - 12/2025), ngày 25/11, Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò tổ chức lễ khai mạc trưng bày chuyên đề “Khát vọng hòa bình” tại số 1 phố Hỏa Lò, phường Cửa Nam, Hà Nội.
Liên minh Quốc tế các Hiệp hội những Nhà Soạn nhạc và Lời (CISAC) vừa công bố Báo cáo Doanh thu toàn cầu về Quyền tác giả năm 2025. Theo đó, Việt Nam thuộc nhóm 10 quốc gia có doanh thu từ lĩnh vực số cao nhất tại châu Á - Thái Bình Dương, đạt 12 triệu euro trong năm 2024 và đứng thứ 8 trong khu vực.
Bộ phim hòa nhạc “Tổ quốc trong tim: The concert film” sẽ được chiếu rộng rãi tại các trường đại học, mở đầu bằng buổi chiếu tối 26/11 tại Đại học Vin University.
Người Dao đỏ sở hữu những tri thức quan trọng về nam dược quý giá trao truyền qua nhiều thế hệ. Ý thức giữ gìn tri thức này luôn được các thành viên trong cộng đồng đặt lên hàng đầu bởi giá trị kinh tế dược liệu đem lại. Khai thác đi đôi với bảo tồn được người Dao đỏ coi là "sứ mệnh" của họ.
Tối 23/11, show thời trang với chủ đề “Lúng liếng non cao” trong khuôn khổ Festival sông Hồng – Lào Cai 2025 diễn ra tại quảng trường Đinh Lễ (phường Lào Cai), thu hút đông đảo người dân và du khách tham dự. Sự kiện nghệ thuật đặc sắc này kết hợp hài hòa giữa bản sắc văn hóa truyền thống và hiện đại, mang đến không gian trình diễn đầy màu sắc và cảm xúc cho khán giả.
Chiều 23/11, tại Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội), đã diễn ra lễ trao giải và khai mạc trưng bày tác phẩm cuộc thi vẽ tranh “Tiếng vang lịch sử” năm 2025.
Với 56 di sản văn hóa phi vật thể được ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, 3 di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, Lào Cai là một trong những tỉnh dẫn đầu cả nước về số lượng di sản văn hóa phi vật thể. Di sản văn hóa phong phú góp phần bồi đắp tâm hồn đồng bào các dân tộc - cũng là "mỏ vàng" trong phát triển du lịch địa phương.
