Những ngày này, tại khu vực diễn ra lễ khởi công tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng ở Khu công nghiệp Đông Phố Mới, phường Lào Cai, các đơn vị đang tích cực chuẩn bị, hoàn thiện những khâu cuối cùng cho buổi lễ. Một số người dân quanh địa bàn tranh thủ ghé thăm, làm cho không khí buổi lễ khởi công sôi động và “hâm nóng” từng ngày.
Tìm hiểu một số thông tin về tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, ông Vũ Đức Trung, 80 tuổi ở tổ 31, phường Lào Cai cười tươi: Tốc độ có thể lên đến 160 km/h thì từ đây về Hà Nội mấy tí! Chứ như tuyến đường sắt cũ mất từ 8 đến 10 giờ, ngồi oải lắm.
Vốn là cán bộ công tác tại huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái trước đây, sau khi nghỉ hưu ông Trung lên sinh sống cùng con tại phường Lào Cai gần 20 năm qua, nên thường xuyên đi lại trên tuyến đường sắt cũ. Điều ông ngại nhất là thời gian ngồi tàu kéo dài, vì vậy khi biết sắp khởi công tuyến đường sắt mới, ông rất phấn khởi và mong muốn dự án thi công đúng tiến độ. Ngoài ra, tuyến đường sắt mới sẽ góp phần giao lưu, trao đổi hàng hóa giữa miền xuôi với miền ngược thuận lợi hơn.
Kỳ vọng của ông Trung cũng là mục tiêu mà Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Lào Cai hướng tới khi khởi công xây dựng dự án Đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Theo thiết kế, tuyến đường có tổng chiều dài tuyến chính trên 390 km, đi qua 6 tỉnh, thành phố gồm: Lào Cai, Phú Thọ, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên và Hải Phòng; điểm đầu tại vị trí nối ray qua biên giới ở thành phố Lào Cai cũ và điểm cuối tại ga Lạch Huyện, thành phố Hải Phòng. Tổng chiều dài toàn tuyến gần 400 km, trong đó chiều dài tuyến chính xấp xỉ 390 km và các tuyến nhánh là gần 28 km. Để đảm bảo hướng tuyến thẳng nhất, ngắn nhất, phần ray chạy trên nền đất bằng phẳng chỉ chiếm khoảng 64% chiều dài toàn tuyến, còn lại 36% là cầu và hầm.
Tuyến đường được thiết kế hiện đại, khổ ray 1.435 mm, tốc độ tối đa là 160 km/h đối với tuyến chính từ ga Lào Cai mới đến ga Nam Hải Phòng; 120 km/h đối với đoạn qua khu vực đầu mối thành phố Hà Nội và tốc độ 80 km/h đối với các đoạn tuyến còn lại. Tổng mức đầu tư cho dự án là trên 203 nghìn tỷ đồng, tương đương với 8,3 tỷ đô la theo hình thức đầu tư công.
Tại Lào Cai, tuyến đường sắt có chiều dài trên 143 km; điểm đầu tại vị trí nối ray với Trung Quốc, điểm cuối tại phường Âu Lâu; có 5 nhà ga và 4 trạm tác nghiệp kỹ thuật.
Dự án có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và quy hoạch mạng lưới giao thông quốc gia và kết nối quốc tế của Việt Nam. Đây là tuyến có nhu cầu vận tải hành khách và hàng hóa lớn thứ 2 trong cả nước, đồng thời là một phần quan trọng trong sáng kiến vành đai - con đường thuộc khuôn khổ hợp tác thương mại tự do giữa Trung Quốc và khu vực ASEAN.
Khi tuyến đường sắt mới hoàn thành, cùng với tuyến đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai đang được nâng cấp, tạo thành cặp “song mã” giúp Lào Cai kết nối mạnh mẽ hơn với cả nước và quốc tế. Đặc biệt, với lợi thế lớn về du lịch và cửa khẩu, tuyến đường sắt thực sự “chắp thêm cánh” để Lào Cai bứt phá mạnh mẽ trong tương lai.
Trong vận chuyển hàng hóa, xuất - nhập khẩu qua biên giới trên tuyến đường sắt cũ hiện đang khai thác đã được xây dựng từ hàng trăm năm, không còn đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới.
Ông Ngô Vũ Quang - Trưởng ga, kiêm Sở trưởng Sở giao tiếp Ga Lào Cai thừa nhận, năng lực và hạ tầng của tuyến đường sắt cũ ở một số thời điểm không đáp ứng được khối lượng, tốc độ chậm dẫn đến thời gian phục vụ hành khách kéo dài, chưa đáp ứng được những kỳ vọng trong nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội hiện tại.
Đặc biệt, việc kết nối vận chuyển hàng hóa quốc tế giữa Việt Nam - Trung Quốc đang có sự chênh lệch giữa hai khổ đường ray, gây khó khăn thêm cho doanh nghiệp khi hàng hóa đến Ga Lào Cai phải chuyển tải sang toa xe khác hoặc phương tiện khác dẫn đến phát sinh chi phí.
Việc xây dựng tuyến đường sắt mới Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, với khổ đường tiêu chuẩn 1.435 mm, tương thích với khổ đường ray bên phía nước bạn Trung Quốc giúp cho việc vận chuyển hàng hóa liên vận quốc tế thuận lợi hơn. Đây là tín hiệu đáng mừng với ngành đường sắt, góp phần cho sự phát triển kinh tế của tỉnh Lào Cai, tạo điều kiện giao lưu, trao đổi hàng hóa giữa các doanh nghiệp hai bên và tăng luồng hàng mới, cũng như góp phần phát triển du lịch địa phương.
Là một trong những doanh nghiệp đang hoạt động tại Khu công nghiệp Đông Phố Mới phải di chuyển nhường chỗ cho xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, ông Đỗ Tiến Sĩ - Giám đốc Công ty Traphaco Sa Pa đồng thuận với chủ trương này. Bởi theo ông, tuyến đường sắt quốc gia, mang tầm quốc tế chắc chắn sẽ thúc đẩy mạnh mẽ kết nối vùng, thúc đẩy giao thương kinh tế, lan tỏa những giá trị về phát triển sản xuất, thương mại. Điều này thực sự quý đối với doanh nghiệp, giao thương hàng hóa và mở rộng thị trường.
“Việc phải di chuyển cơ sở sản xuất cũng gây một số khó khăn trước mắt cho doanh nghiệp, nhưng nhìn xa hơn ở tầm vĩ mô, khi có tuyến đường sắt hiện đại thúc đẩy kết nối vùng thì doanh nghiệp cũng được hưởng lợi. Chúng tôi luôn nghĩ tới điều đó và rất ủng hộ chủ trương di chuyển của tỉnh Lào Cai”, ông Sĩ cho biết.
Lào Cai đang kỳ vọng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng thực sự mở ra động lực mới cho địa phương phát triển, góp phần khai thác tối đa lợi thế phát triển du lịch và thương mại biên giới - những trụ cột quan trọng của nền kinh tế địa phương.
Theo thống kê của ngành du lịch, năm 2025, toàn tỉnh đón khoảng 10 triệu lượt khách, trong đó có hơn 1,5 triệu lượt khách quốc tế (tăng 2,5% so với kế hoạch). Lào Cai với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, nhiều tiểu vùng khí hậu ôn đới mát mẻ, văn hóa phong phú, đặc sắc đang là điểm đến hấp dẫn du khách.
Lĩnh vực du lịch có tiềm năng lớn, do đó, trong buổi làm việc mới đây với Hiệp hội Du lịch tỉnh Lào Cai, đồng chí Trịnh Việt Hùng - Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh đã phân tích rõ tầm ảnh hưởng của tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng với sự phát triển của ngành du lịch. Đây là lợi thế lớn để hình thành các tour, tuyến du lịch mới, thu hút du khách.
Khi tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đi vào hoạt động sẽ mở ra chương mới trong kết nối giao thông giữa Lào Cai với các tỉnh trên tuyến. Những lợi thế vượt trội của tỉnh như: du lịch, xuất nhập khẩu, công nghiệp, thương mại sẽ được khai thác tối đa, tạo thêm động lực phát triển. Tuyến đường sắt này không chỉ thúc đẩy kinh tế - xã hội mà còn góp phần hiện thực hóa những chiến lược lớn của Đảng bộ tỉnh Lào Cai, hướng tới mục tiêu cao nhất trở thành một trong những cực tăng trưởng của cả nước.
