Bài 1: Tang thương bản nhỏ dưới chân núi Con Voi

Sáng 10/9, người dân huyện Bảo Yên thở phào khi nước sông Chảy đang rút nhanh, nhiều hộ dân sau những ngày lánh nạn đã trở về dọn dẹp nhà cửa, các hộ gia đình tranh thủ nước rút để đẩy bùn đất ra ngoài. Bầu trời đang ló rạng những ánh nắng nhiều ngày mưa dầm thì bỗng lại phủ một màu ảm đạm khi từ khu vực phía Nam huyện truyền về tin dữ.

Dưới chân núi Con Voi - nơi sinh sống của 35 hộ dân tộc đồng bào dân tộc Tày, Dao bị lũ quét, sạt lở đất đá vùi lấp hoàn toàn, chỉ rất ít người sống sót. Những nạn nhân đầu tiên đã được người dân đưa ra cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa huyện. Khuôn mặt hoảng hốt, đôi mắt vô hồn của những người dân được chứng kiến trận lũ quét đã cho chúng tôi có dự cảm chẳng lành.

Chặng đường hơn 20 cây số từ thị trấn Phố Ràng về thôn Làng Nủ, xã Phúc Khánh hôm nay cảm giác như dài vô tận. Dòng sông Chảy cuộn đỏ với tốc độ dòng chảy hàng nghìn mét khối nước mỗi giây chỉ chực chờ cuốn phăng mọi thứ về hạ nguồn. Chúng tôi nín thở men theo dòng sông hung dữ, qua những đoạn sạt lở lấp kín Quốc lộ 70 bùn đất ngập ngụa, rồi lại luồn rừng để tránh những đoạn sạt lở đã ăn sát ra mép sông.

Trên đường đi qua những khu sụt sạt, nghe đất đá nổ rầm rầm vọng lại, anh Hoàng Quốc Bảo, Bí thư Huyện ủy Bảo Yên nhắc mọi người trong đoàn đi tách nhau ra, nhỡ may... còn có người ở lại báo tin. Xuất phát từ trung tâm thị trấn từ 10 giờ, vượt qua hàng chục điểm ngập lụt, sạt lở, phải đến gần 15 giờ, chúng tôi mới tiếp cận được khu vực sạt lở.

Ngay đầu thôn Làng Nủ là những khuôn mặt thất thần của những người đi tìm người thân, những người xa lạ từ các thôn lân cận nghe tin đến cứu giúp cũng đỏ hoe mắt, dõi theo dòng nước, dòng bùn đất mà bất lực.

Làng Nủ thơ mộng với cánh đồng đang màu xanh cốm, những mái nhà sàn men theo chân núi Con Voi nay bị san phẳng, ngập trong bùn đất dày cả chục mét. Con suối nhỏ uốn lượn giữa thôn nay trở nên hung bạo, ầm ào gầm thét, cột nhà, mái tôn cũng bị đất đá vò nát. Trên dãy núi cao phía xa là một vệt đất đá khổng lồ từ đỉnh núi kéo dài hàng trăm mét.

Anh Hoàng Văn Thới, ngồi bên thi thể 3 đứa con mà lòng đau thắt. Tổ ấm trước đây của anh Thới ở phía bên kia cánh đồng, đối diện xóm 37 nhà bị lũ cuốn. Căn nhà cũ bị sạt ta luy dương do hoàn lưu bão số 3 nên trước ngày xảy ra lũ quét tàn khốc, anh đưa vợ con sang nhà mẹ đẻ ngủ nhờ. Đêm định mệnh 9/9, anh Thới lại ngủ ở nhà cũ để trông coi tài sản, đồ đạc. Sáng hôm sau, khi nghe tiếng ầm ầm như nổ mìn phá đá, anh chạy ra khỏi nhà thì chỉ thấy mênh mông bùn nước. Suối cuồn cuộn chảy, đá lăn lẫn cột nhà va vào nhau khùng khục. Trận lũ quét tàn khốc đã lấy đi những người mà anh yêu thương nhất là mẹ già, vợ và 3 đứa con nhỏ.

Cùng thôn với anh Thới, anh Hoàng Ngọc Điệp đến buổi chiều 10/9 mới về đến nhà. Anh Điệp đi làm ở thành phố Lào Cai, mấy ngày trước lũ dữ không liên lạc được với gia đình nên liều chạy xe máy băng qua hàng chục đám bùn đất sạt lở để về nhà. Đến đầu Làng Nủ, anh Điệp bủn rủn chân tay khi nhìn thấy căn nhà thân thương của mình trước đây chỉ còn là đống bùn đất. Anh mất cả 5 người thân, chỉ còn 1 đứa cháu thoát chết nhưng đầy mình bầm dập do gỗ đá lăn vào…

May mắn thoát chết trong trận lũ quét kinh hoàng, nhưng anh Hoàng Văn Nhầm (sinh năm 1998) bị thương rất nặng. Lúc chợt tỉnh tỉnh, người đầu tiên anh hỏi là vợ và các con. Nhưng khi nhận được câu trả lời, nước mắt anh cứ ứa ra, chảy dài trên gò mà. Rồi anh bật khóc nức nở.

Đau đớn nhất có lẽ là anh Hoàng Văn Thợi, chứng kiến anh gục xuống bên thi thể người thân được lực lượng cứu hộ tìm thấy mà không ai cầm được nước mắt. 11 người thân của anh Thợi, trong đó có 1 người già và 6 trẻ nhỏ đã nằm xuống sau trận lũ quét kinh hoàng nhất mấy mươi năm qua ở đây.

Ông Hoàng Văn Diệp, Trưởng thôn Làng Nủ cho hay: Thôn Nủ trước đây gồm hai thôn (thôn Nủ 1, thôn Nủ 2), năm 2022 sáp nhập lại thành một. Vùng bị sạt lở, vùi lấp là Nủ 2 với 37 hộ dân, số lượng 158 khẩu. Toàn thôn có 167 hộ, chủ yếu là dân tộc Tày. Con suối Nủ như một vạch kẻ giữa chia xóm Nủ 2 thành hai phần, hai bên là hai con đường chạy song song: đường nội bộ thôn Nủ 2 nằm giữa thung lũng, với bề mặt bằng phẳng hình thành nên cánh đồng màu mỡ. Làng Nủ là thôn cuối của xã Phúc Khánh, điểm cuối là núi Voi cũng là điểm tiếp giáp phân mốc của hai tỉnh Lào Cai và Yên Bái, bên này là huyện Bảo Yên, bên kia là huyện Lục Yên. Khi “quả bom nước”, do mưa lớn kéo dài tích tụ phía trên núi Voi vỡ tung thì hàng triệu mét khối nước kèm theo đất đá sập xuống vùi lấp, san phẳng cả thung lũng trù phú, bình yên bao đời nay. Sức tàn phá của lũ quét thật kinh hoàng, không thể ngờ chỉ sau một đêm cả Làng Nủ đã bị xóa sổ như chưa từng có người ở…

Danh sách ghi tên những nạn nhất mất tích trong cuốn sổ của ông Hoàng Văn Diệp, Trưởng thôn Làng Nủ cứ dài thêm. Ông bảo, chỉ những người đi làm ăn xa hoặc không ở nhà thời điểm đó mới may mắn thoát nạn. Thiệt hại lúc này là không thể đo đếm được. Rút chiếc điện thoại ra, bấm gọi vào những số của những người được ghi chú là "mất tích" trong cuốn sổ, nghe tiếng thông báo điện thoại không liên lạc được, ông Diệp bảo chỉ mong đó là do mất sóng thôi.

Sau khi có thông tin vụ lũ quét, sát lở đất nghiêm trọng tại thôn Làng Nủ, Thường trực Huyện ủy, UBND huyện Bảo Yên đã huy động khẩn cấp các lực lượng quân sự, công an nhanh chóng tiếp cận hiện trường, nỗ lực tìm kiếm, cứu sống nạn nhân nào còn có hy vọng.

Ngoài lực lượng quân đội, công an chính quy, tại nơi xảy ra lũ quét còn có hàng chục người dân và lực lượng tại chỗ tham gia cứu nạn. Ngay trong buổi chiều 10/9, các lực lượng cứu hộ đã nỗ lực tìm kiếm được thêm 7 nạn nhân. Trời vẫn tiếp tục đổ mưa, khiến công tác tìm kiếm nạn nhân thêm bội phần khó khăn.

Giao thông bị chia cắt, khu vực này cũng hoàn toàn mất điện, mất liên lạc, khiến công tác chỉ huy, chi viện, thông tin ra bên ngoài gặp nhiều khó khăn. Để kết nối với bên ngoài và báo cáo nhanh về lãnh đạo tỉnh và thông báo cho các cơ quan của huyện chi viện, ứng cứu, anh Hoàng Quốc Bảo, Bí thư Huyện ủy phải viết thư tay để một cán bộ băng rừng truyền tin.

Trung tá Lý Minh Chiến, Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự huyện Bảo Yên cho biết, lượng bùn lầy, đất đá, cây gỗ lớn đổ về rất nhiều, thêm vào đó, hầu hết nhà dân là nhà gỗ, khi bị đổ sập do lũ đã kéo theo nhiều người dân, khiến công tác tìm kiếm cứu nạn rất khó khăn.

Sau cuộc họp khẩn vào tối 10/9, Thường trực Huyện ủy, UBND huyện Bảo Yên đã chỉ đạo gấp rút thông tuyến giao thông từ trung tâm huyện vào khu vực sạt lở để thuận lợi cho công tác cứu hộ, cứu nạn và tiếp tế nhu yếu phẩm cho người dân. Cùng với đó, khẩn trương khôi phục kết nối thông tin liên lạc phục vụ công tác phối hợp, chỉ đạo lực lượng tìm kiếm.

Đêm 10/9, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Trịnh Xuân Trường cũng đã vượt qua tuyến Quốc lộ 70 đầy hiểm nguy với hàng chục điểm sạt lở để có mặt tại huyện Bảo Yên trực tiếp chỉ đạo công tác khắc phục hậu quả thiên tai, công tác tìm kiếm, cứu nạn. Trong đó, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu thành lập ngay Sở Chỉ huy tiền phương tại khu vực xảy ra lũ quét.

Tối 10/9, nhiều lực lượng cứu hộ đã tập kết nhân lực, phương tiện tại khu vực thị trấn Phố Ràng sẵn sàng đi vào vùng lũ. Trong sáng sớm 11/9, các lực lượng chi viện của Quân khu 2, các đơn vị lực lượng vũ trang của tỉnh, cùng nhiều lực lượng khác sẽ có mặt tại Bảo Yên hỗ trợ công tác tìm kiếm cứu nạn.

Nội dung: Thanh Nam - Mạnh Dũng - Thành Phú
- Hoàng Thu - Đức Toàn - Hữu Huỳnh - Đức Phương
Trình bày: Khánh Ly

Bài 2: Chạy đua với thời gian, tìm kiếm người mất tích

Bài 3: Giành giật với tử thần

Bài 4: Triệu trái tim hướng về Làng Nủ

Bài cuối: Để Làng Nủ không còn là nỗi ám ảnh