Quay về E-magazine Theo dõi Báo Lào Cai trên Google News
Độc đáo nghi thức mừng cơm mới của người Xá Phó

Độc đáo nghi thức mừng cơm mới của người Xá Phó

Lễ mừng cơm mới của người Xá Phó (hay còn gọi là Xa Phó), xã Sơn Thuỷ, huyện Văn Bàn được tổ chức hằng năm vào tháng 8 hoặc tháng 10 âm lịch với nhiều nghi thức độc đáo. Khi những bông lúa ngoài ruộng hoặc trên nương trịu bông, người Xá Phó náo nức tổ chức nghi lễ rước hồn mẹ lúa về kho để nghỉ ngơi, chuẩn bị cho một năm canh tác mới. Đồng thời, dâng cơm mới mời tổ tiên, mừng cho mùa màng bội thu.

phan le (2).jpg
phan le (3).jpg
Lễ mừng cơm mới là hoạt động cuối cùng của quá trình canh tác, là thời điểm các gia đình dân tộc Xá Phó thu hoạch thành quả của mình. Lễ mừng cơm mới của người Xá Phó có lịch sử lâu đời, đến nay vẫn được đồng bào duy trì, trở thành nét văn hóa độc đáo trong cuộc sống thường nhật của họ. Để chuẩn bị cho ngày lễ đặc biệt này, bà chủ nhà dậy từ 3 giờ sáng đồ xôi; các thành viên trong gia đình mổ lợn, chuẩn bị các món để làm cỗ cơm mới.
phan le (4).jpg
Người dân mang xôi, đồ ăn đã chế biến lên nhà sàn, nơi diễn ra nghi lễ cúng hồn lúa và hoạt động ăn mừng mùa lúa mới.
phan le (6).jpg
Mọi thứ dùng để cúng mời hồn lúa, dâng tổ tiên như lá cây, các con vật đều được lựa chọn kỹ, cây trồng, con vật sống ở nơi sạch sẽ.
phan le (5).jpg
Mâm lễ được chuẩn bị gồm: 3 bông hoa gừng, 3 chùm cà gai, 1 gói thịt sóc, 3 quả đỗ nương, 3 quả mướp, 1 hoa chuối vỏ bi màu vàng.
phan le (8).jpg
Ngày đầu tiên đi gặt, chỉ có hai vợ chồng chủ nhà, họ dậy sớm chuẩn bị cơm gói, chiếc hái, gùi qua đầu và đặc biệt là hòn đá thần. Ngày đi hái lúa đầu tiên giống như đi đón hồn lúa về nhà nên mọi việc phải được kiêng kỵ thì hồn lúa mới về đến nhà, nên gia chủ phải đi một mạch đến ruộng, không đi đường tắt, trên đường đi không được hỏi chuyện hay trả lời người khác. Trong ảnh: Chủ nhà làm lễ đón hồn lúa.
 phan le (1).jpg
Hòn đá thần (loại đá trắng có nhiều hạt hình ngũ giác tạo thành - trông giống hạt gạo).
phan le (7).jpg
Sau khi chủ nhà làm lý, chị em trong thôn sẽ cùng nhau đi gặt lúa đổi công.
phan le (10).jpg
Người Xá Phó quan niệm rằng, khi hái lúa, mọi người tuyệt đối không được chớp mắt, vì nếu chớp mắt, khi hái và buộc thành từng cum, lúa sẽ bị rụng hạt; cũng không được thở mạnh, vì nếu thở mạnh sẽ làm hồn lúa hoảng sợ mà bỏ đi khỏi ruộng.
phan le (9).jpg
Sau đó, mọi người gùi lúa trở về nhà. Phụ nữ Xá Phó dùng địu qua đầu để gùi, còn đàn ông thì dùng đòn xóc xiên qua hai cum lúa gánh trên vai trở về nhà.
le 13.jpg
Người Xá Phó đưa thóc cất trữ trên sàn gác, khi mang lúa vào nhà, chủ nhà đóng hết các cửa để tránh hồn lúa mẹ sợ mà bỏ đi. Khi mang lúa về nhà, người hái lúa sẽ đặt những cum lúa ở mẹt, chia thành 1 nắm lúa tẻ, 1 nắm lúa nếp dùng để dâng cúng. Trong ảnh: Bà con Xá Phó treo hồn lúa làm lý ở gác bếp.
phan le (11).jpg
phan le (12).jpg
Khi cơm, xôi chín, họ đổ ra mẹt đan rải lá chuối, trên đặt thịt lợn, thịt gà, chén, đũa, rượu, bát canh khoai sọ. Bày xong mâm lễ, bà chủ nhà đặt trước bàn thờ, khấn cúng mời tổ tiên về ăn cơm mới, cầu mong tổ tiên phù hộ hồn lúa năm tiếp theo mùa màng tươi tốt, bông lúa trĩu hạt, phù hộ gia đình con cháu ấm no, hạnh phúc. Ông chủ thắp hương, bày mâm cỗ khấn góc nhà gần cầu thang.
ff096a923b7aef24b66b.jpg
Cúng xong, gia chủ mời cơm khách chung vui, ăn mừng cơm mới với gia đình và người thân.

Phần 2: Hấp dẫn các trò chơi dân gian trong Lễ mừng cơm mới của người Xá Phó

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Xuất bản cuốn sách 'Điện Biên Phủ' của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến với độc giả Ả Rập

Xuất bản cuốn sách 'Điện Biên Phủ' của Đại tướng Võ Nguyên Giáp đến với độc giả Ả Rập

Trong khuôn khổ các hoạt động đối ngoại và giao lưu văn hóa - học thuật giữa Việt Nam với các quốc gia khu vực Ả Rập, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật tái bản tiếng Việt cuốn sách "Điện Biên Phủ" của Đại tướng Võ Nguyên Giáp do Light books phát hành, đồng thời phát hành phiên bản tiếng Ả Rập.

Đồng hành cùng dòng chảy thời đại

Đồng hành cùng dòng chảy thời đại

Ngày 10/12/1951, nhân dịp khai mạc Triển lãm hội họa tại Chiêm Hóa (tỉnh Tuyên Quang), Bác Hồ đã viết thư gửi các họa sĩ. Trong thư, Bác viết: “Vǎn hóa nghệ thuật cũng là một mặt trận. Anh chị em là chiến sĩ trên mặt trận ấy. Cũng như các chiến sĩ khác, chiến sĩ nghệ thuật có nhiệm vụ nhất định, tức là phụng sự kháng chiến, phụng sự Tổ quốc, phụng sự Nhân dân, trước hết là công, nông, binh”. 

Hơi thở mới trong nghề xưa

Hơi thở mới trong nghề xưa

Festival sông Hồng năm 2025 đã khép lại, nhưng để lại nhiều dấu ấn đậm nét về các sự kiện văn hóa sôi động, trong đó, nổi bật là không gian văn hóa các dân tộc Lào Cai - trở thành điểm nhấn thu hút du khách. 

Phát triển du lịch cộng đồng từ bảo tồn bản sắc văn hóa

Phát triển du lịch cộng đồng từ bảo tồn bản sắc văn hóa

Trong phát triển du lịch cộng đồng ở vùng cao, câu chuyện bảo vệ cảnh quan, bảo tồn bản sắc văn hóa luôn là vấn đề đáng quan tâm. Tại xã Y Tý, nơi du lịch cộng đồng đang phát triển, chàng trai người Hà Nhì Phu Suy Thó, chủ Homestay Khám phá Y Tý đã dành nhiều thời gian sưu tầm những đồ vật đặc trưng văn hóa người Hà Nhì để trưng bày, giới thiệu với du khách.

“Giữ lửa” văn chương cho thế hệ trẻ

“Giữ lửa” văn chương cho thế hệ trẻ

Nhà văn Nguyễn Hiền Lương - nguyên Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học nghệ thuật Yên Bái (cũ), hiện là Chi hội trưởng Chi hội Thơ tỉnh Lào Cai. Bên cạnh hoạt động sáng tác, ông vẫn miệt mài “giữ lửa” cho những tâm hồn trẻ yêu văn chương bằng việc đồng hành cùng học sinh qua các lớp bồi dưỡng.

Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của UNESCO

Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của UNESCO

Nghề làm tranh Đông Hồ đã được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp tại Kỳ họp lần thứ 20 của Ủy ban Liên chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO, diễn ra tại Di sản Văn hóa Thế giới Pháo Đài Đỏ, New Delhi, Ấn Độ.

Lần đầu công bố lưu bút và hiện vật quý của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Lần đầu công bố lưu bút và hiện vật quý của Chủ tịch Hồ Chí Minh

300 ảnh, tài liệu, hiện vật tiêu biểu ở trưng bày mới nhất của Bảo tàng Hồ Chí Minh kể hành trình của lãnh tụ vĩ đại trên quê hương Cách mạng tháng Mười. Một số tư liệu, hiện vật ấn tượng có thể kể đến bộ tem kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh do Liên Xô phát hành năm 1990, khăn quàng đỏ và huy hiệu thiếu nhi Liên Xô tặng Chủ tịch Hồ Chí Minh, thỏi sắt, hòn đá, đất Chủ tịch Hồ Chí Minh đem về từ Stalingrad sau chuyến thăm năm 1957. 

Hồn núi qua tiếng khèn

Hồn núi qua tiếng khèn

Ngày ngày, Su thổi hồn vào từng thanh tre, từng mảnh gỗ để tạo nên những chiếc khèn - nhạc cụ thiêng liêng, biểu tượng văn hóa của dân tộc Mông.

Nhà văn Tống Ngọc Hân - Người viết dám chạm vào sự thật trần trụi của vùng biên

Nhà văn Tống Ngọc Hân - Người viết dám chạm vào sự thật trần trụi của vùng biên

Trên văn đàn đương đại, hiếm có cây bút nữ nào kiên trì và bền bỉ với đề tài miền núi như Tống Ngọc Hân. Nhưng điều khiến văn chương của chị trở nên đặc biệt chính là viết về thứ chị thạo nhất (miền núi) và thứ chị đam mê nhất (hình sự), một lối đi tưởng như nhiều rào cản nhưng lại mở ra cho chị biên độ sáng tạo rộng lớn.

Nơi gặp gỡ của những tâm hồn đồng điệu

Nơi gặp gỡ của những tâm hồn đồng điệu

Được thành lập ngày 2/9/2022 với 24 hội viên, đến nay Câu lạc bộ (CLB) Di sản thơ ca miền đất nhớ Văn Yên, xã Mậu A đã có 63 hội viên ở nhiều ngành nghề và lứa tuổi khác nhau. CLB trở thành mái nhà chung của những tâm hồn đồng điệu, nơi nuôi dưỡng niềm đam mê văn chương, gìn giữ và phát huy những giá trị di sản thơ ca truyền thống, đồng thời tạo không gian sinh hoạt văn hóa ý nghĩa, gắn kết cộng đồng và làm phong phú thêm đời sống tinh thần của hội viên.

Ngôi đền cổ giữa lòng Sa Pa

Ngôi đền cổ giữa lòng Sa Pa

Phường Sa Pa là trung tâm của Khu du lịch quốc gia Sa Pa nổi tiếng trong nước và quốc tế. Nơi đây không chỉ có khí hậu mát mẻ, thiên nhiên tươi đẹp, đô thị hiện đại, mà còn có những di tích lịch sử văn hóa quan trọng, đặc biệt là những ngôi đền có lịch sử lâu đời như đền Hàng Phố, đền Mẫu Sơn, đền Mẫu Thượng. Trong đó, đền Hàng Phố được xây dựng từ thế kỷ XIX nơi thờ Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, là điểm đến hấp dẫn du khách.

Dấu mốc trưởng thành của những chàng trai người Dao

Dấu mốc trưởng thành của những chàng trai người Dao

Lễ cấp sắc của người Dao được coi là dấu mốc trưởng thành của nam giới, đồng thời khẳng định họ đã đủ tư cách tham gia vào các công việc lớn của gia đình, dòng họ và cộng đồng. Chùm ảnh sau được thực hiện tại gia đình bà Hoàng Thị Mỳ, người Dao Tuyển ở Bản Lụ, xã Xuân Hòa, tỉnh Lào Cai trong dịp gia đình tổ chức lễ cấp sắc cho 2 cháu nội là Nông Chí Thiện (8 tuổi) và Nông Chí Hùng (17 tuổi).

fb yt zl tw