Quay về E-magazine Theo dõi Báo Lào Cai trên Google News
Độc đáo nghi thức mừng cơm mới của người Xá Phó

Độc đáo nghi thức mừng cơm mới của người Xá Phó

Lễ mừng cơm mới của người Xá Phó (hay còn gọi là Xa Phó), xã Sơn Thuỷ, huyện Văn Bàn được tổ chức hằng năm vào tháng 8 hoặc tháng 10 âm lịch với nhiều nghi thức độc đáo. Khi những bông lúa ngoài ruộng hoặc trên nương trịu bông, người Xá Phó náo nức tổ chức nghi lễ rước hồn mẹ lúa về kho để nghỉ ngơi, chuẩn bị cho một năm canh tác mới. Đồng thời, dâng cơm mới mời tổ tiên, mừng cho mùa màng bội thu.

phan le (2).jpg
phan le (3).jpg
Lễ mừng cơm mới là hoạt động cuối cùng của quá trình canh tác, là thời điểm các gia đình dân tộc Xá Phó thu hoạch thành quả của mình. Lễ mừng cơm mới của người Xá Phó có lịch sử lâu đời, đến nay vẫn được đồng bào duy trì, trở thành nét văn hóa độc đáo trong cuộc sống thường nhật của họ. Để chuẩn bị cho ngày lễ đặc biệt này, bà chủ nhà dậy từ 3 giờ sáng đồ xôi; các thành viên trong gia đình mổ lợn, chuẩn bị các món để làm cỗ cơm mới.
phan le (4).jpg
Người dân mang xôi, đồ ăn đã chế biến lên nhà sàn, nơi diễn ra nghi lễ cúng hồn lúa và hoạt động ăn mừng mùa lúa mới.
phan le (6).jpg
Mọi thứ dùng để cúng mời hồn lúa, dâng tổ tiên như lá cây, các con vật đều được lựa chọn kỹ, cây trồng, con vật sống ở nơi sạch sẽ.
phan le (5).jpg
Mâm lễ được chuẩn bị gồm: 3 bông hoa gừng, 3 chùm cà gai, 1 gói thịt sóc, 3 quả đỗ nương, 3 quả mướp, 1 hoa chuối vỏ bi màu vàng.
phan le (8).jpg
Ngày đầu tiên đi gặt, chỉ có hai vợ chồng chủ nhà, họ dậy sớm chuẩn bị cơm gói, chiếc hái, gùi qua đầu và đặc biệt là hòn đá thần. Ngày đi hái lúa đầu tiên giống như đi đón hồn lúa về nhà nên mọi việc phải được kiêng kỵ thì hồn lúa mới về đến nhà, nên gia chủ phải đi một mạch đến ruộng, không đi đường tắt, trên đường đi không được hỏi chuyện hay trả lời người khác. Trong ảnh: Chủ nhà làm lễ đón hồn lúa.
 phan le (1).jpg
Hòn đá thần (loại đá trắng có nhiều hạt hình ngũ giác tạo thành - trông giống hạt gạo).
phan le (7).jpg
Sau khi chủ nhà làm lý, chị em trong thôn sẽ cùng nhau đi gặt lúa đổi công.
phan le (10).jpg
Người Xá Phó quan niệm rằng, khi hái lúa, mọi người tuyệt đối không được chớp mắt, vì nếu chớp mắt, khi hái và buộc thành từng cum, lúa sẽ bị rụng hạt; cũng không được thở mạnh, vì nếu thở mạnh sẽ làm hồn lúa hoảng sợ mà bỏ đi khỏi ruộng.
phan le (9).jpg
Sau đó, mọi người gùi lúa trở về nhà. Phụ nữ Xá Phó dùng địu qua đầu để gùi, còn đàn ông thì dùng đòn xóc xiên qua hai cum lúa gánh trên vai trở về nhà.
le 13.jpg
Người Xá Phó đưa thóc cất trữ trên sàn gác, khi mang lúa vào nhà, chủ nhà đóng hết các cửa để tránh hồn lúa mẹ sợ mà bỏ đi. Khi mang lúa về nhà, người hái lúa sẽ đặt những cum lúa ở mẹt, chia thành 1 nắm lúa tẻ, 1 nắm lúa nếp dùng để dâng cúng. Trong ảnh: Bà con Xá Phó treo hồn lúa làm lý ở gác bếp.
phan le (11).jpg
phan le (12).jpg
Khi cơm, xôi chín, họ đổ ra mẹt đan rải lá chuối, trên đặt thịt lợn, thịt gà, chén, đũa, rượu, bát canh khoai sọ. Bày xong mâm lễ, bà chủ nhà đặt trước bàn thờ, khấn cúng mời tổ tiên về ăn cơm mới, cầu mong tổ tiên phù hộ hồn lúa năm tiếp theo mùa màng tươi tốt, bông lúa trĩu hạt, phù hộ gia đình con cháu ấm no, hạnh phúc. Ông chủ thắp hương, bày mâm cỗ khấn góc nhà gần cầu thang.
ff096a923b7aef24b66b.jpg
Cúng xong, gia chủ mời cơm khách chung vui, ăn mừng cơm mới với gia đình và người thân.

Phần 2: Hấp dẫn các trò chơi dân gian trong Lễ mừng cơm mới của người Xá Phó

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Mạch nguồn văn hóa dân tộc Dao đỏ ở Ù Sóc

Mạch nguồn văn hóa dân tộc Dao đỏ ở Ù Sóc

Mỗi nét chữ, mỗi trang giấy không chỉ là tri thức mà còn là hơi thở của lịch sử, là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa tổ tiên và con cháu của cộng đồng dân tộc Dao đỏ ở thôn Ù Sóc, xã Bảo Hà, tỉnh Lào Cai. 

Giữ điệu dân ca Thu Lao

Giữ điệu dân ca Thu Lao

Trong các địa phương trên địa bàn tỉnh, người Thu Lao sinh sống chủ yếu ở khu vực thượng nguồn sông Chảy, thuộc huyện Mường Khương, Si Ma Cai cũ. Người Thu Lao có vốn dân ca phong phú thể hiện tâm tư, tình cảm, phản ánh đời sống sinh hoạt hằng ngày. Mặc dù giới trẻ người Thu Lao ít mặn mà với dân ca, nhưng ở bản làng vùng cao vẫn còn những người ngày đêm lặng lẽ gìn giữ dòng chảy truyền thống của dân tộc.

Bản Hồ khai thác tiềm năng để phát triển

Bản Hồ khai thác tiềm năng để phát triển

Thời gian qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã Bản Hồ đã đoàn kết, nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp phát triển kinh tế - xã hội, khai thác tiềm năng, thế mạnh địa phương, từng bước nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống người dân.

Góp phần bảo tồn tiếng nói, chữ viết dân tộc Mông

Góp phần bảo tồn tiếng nói, chữ viết dân tộc Mông

Thời gian qua, xã Văn Chấn đẩy mạnh truyền dạy tiếng nói, chữ viết dân tộc Mông nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc Mông, đồng thời giúp đồng bào hiểu, sử dụng và duy trì tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình trong đời sống hằng ngày.

Sắc màu văn hoá ở Lâm Thượng

Sắc màu văn hoá ở Lâm Thượng

Tháng Chín âm lịch, khi những bông nếp cái mẩy sữa căng tròn là thời điểm tốt nhất để làm cốm, cũng là lúc đồng bào người Tày, người Dao ở Lâm Thượng nô nức chuẩn bị cho lễ hội “Cắc kéng” - lễ hội giã cốm nhằm tạ ơn trời đất, mừng mùa màng tươi tốt. Ngày nay, "Cắc kéng" được tổ chức thành Ngày hội văn hoá các dân tộc Lâm Thượng - cuộc triển lãm văn hoá sống động, hút khách.

Giải mã bí ẩn khu di tích Hoàng thành Thăng Long từ các phát hiện khảo cổ học

Giải mã bí ẩn khu di tích Hoàng thành Thăng Long từ các phát hiện khảo cổ học

Hoàng thành Thăng Long là di tích khảo cổ học có quy mô rất rộng lớn, với nhiều tầng văn hoá phức tạp. Mỗi lớp đất, mỗi dấu tích kiến trúc, mỗi di vật khảo cổ học… chứa đựng những bí ẩn của lịch sử Hoàng cung Thăng Long - nơi hội tụ, kế thừa và phát triển của văn hóa kiến trúc cung đình phương Đông, mang đậm bản sắc Việt Nam.

Xác lập Kỷ lục Việt Nam 200 món chay từ sen

Xác lập Kỷ lục Việt Nam 200 món chay từ sen

Sau 3 ngày diễn ra (từ 31/10 đến 2/11), Lễ hội Ẩm thực chay 2025 đã thu hút hơn 100 nghìn lượt khách đến tham quan, trải nghiệm và thưởng thức các hoạt động văn hóa, ẩm thực, cộng đồng. Đặc biệt, Lễ hội đã xác lập kỷ lục Việt Nam với 200 món chay từ sen.

Nhà văn hóa - nơi bảo tồn bản sắc dân tộc

Nhà văn hóa - nơi bảo tồn bản sắc dân tộc

Nhà văn hóa thôn, bản, tổ dân phố được coi là “trái tim” của thiết chế văn hóa cơ sở. Đối với tỉnh vùng cao, biên giới có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống như Lào Cai, nhà văn hóa không chỉ là nơi hội họp của thôn, mà còn là địa điểm để người dân tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

Từ giáo viên đến nhà phê bình văn học

Từ giáo viên đến nhà phê bình văn học

Chiều muộn ở xã Bảo Ái, cô Lưu Khánh Linh vẫn ngồi giữa những chồng sách cao và tập bài viết của học sinh. Trên bàn làm việc, cuốn tiểu thuyết của nhà văn Nguyễn Ngọc Yến mở trang, bên cạnh là bản thảo bài phê bình văn học cô chuẩn bị gửi cho tạp chí. Hình ảnh quen thuộc ấy đã trở thành biểu tượng cho một hành trình đặc biệt: từ trường học ra diễn đàn, từ người truyền đạt tri thức đến nhà phê bình văn học. Quan trọng hơn, cô là người gieo mầm yêu văn chương cho thế hệ trẻ vùng nông thôn.

Đánh thức ký ức của núi rừng

Đánh thức ký ức của núi rừng

Từ gỗ và thổ cẩm, ông Trần Văn Khi và con gái Trần Lan Anh đã tạo nên những tác phẩm điêu khắc mang đậm bản sắc vùng cao Sa Pa. Mỗi đường khắc, mỗi mảnh thổ cẩm không chỉ là sự sáng tạo, mà còn là cách họ kể lại câu chuyện về con người và văn hóa nơi đây.

Linh thiêng Lễ hội Đền Đôi Cô Cam Đường

Linh thiêng Lễ hội Đền Đôi Cô Cam Đường

Sáng 02/11 (tức ngày 13/9 âm lịch), UBND phường Cam Đường, tỉnh Lào Cai tổ chức Lễ hội Đền Đôi Cô năm 2025, sự kiện văn hóa, tâm linh có ý nghĩa sâu sắc, thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương tham dự.

fb yt zl tw