Để Giáo dục công dân không còn là môn phụ

Thanh Huệ - Khánh Ly

07/02/2025 14:00

Giáo dục công dân từng được cho là khô khan và “không quan trọng” trong chương trình học. Song từ năm học 2014 - 2015, bộ môn này được đưa vào kỳ thi chọn học sinh giỏi và năm 2017 được chính thức đưa vào là một môn thi dưới dạng tổ hợp trong kỳ thi tốt nghiệp THPT thì quan điểm về môn học này cũng có nhiều thay đổi. Tuy nhiên cũng đòi hỏi giáo viên giảng dạy phải đổi mới cho phù hợp với chương trình hiện hành.

Trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, môn Giáo dục công dân là môn học bắt buộc ở cấp học THCS và là môn tự chọn cấp THPT. Ở cấp THCS, Giáo dục công dân chủ yếu dạy cho học sinh những kiến thức về đạo đức, pháp luật cơ bản, thiết thực để góp phần hình thành cho học sinh những phẩm chất đạo đức, như siêng năng, kiên trì, tiết kiệm, lễ độ, biết ơn, đoàn kết, khoan dung, tôn trọng kỷ luật, pháp luật, tự trọng, tự tin, yêu thương con người... Đồng thời giúp học sinh biết đánh giá được các hành vi của bản thân và mọi người xung quanh theo các chuẩn mực đã học; biết lựa chọn và thực hiện cách ứng xử phù hợp với các chuẩn mực đạo đức, pháp luật trong hoạt động và giao tiếp hằng ngày.

Đối với cấp THPT, môn Giáo dục công dân được đổi thành Giáo dục kinh tế và pháp luật theo chương trình giáo dục phổ thông mới 2018. Kiến thức môn Giáo dục kinh tế và pháp luật được lồng ghép với nội dung giáo dục đạo đức và kỹ năng sống, giúp học sinh có nhận thức đúng và thực hiện quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm công dân. Chương trình môn Giáo dục công dân là chương trình mở, không quy định nội dung dạy học cụ thể của từng chủ đề, vì thế, giáo viên được chủ động, sáng tạo trong quá trình giảng dạy.

Để môn học nhận được sự hưởng ứng của học sinh, tôi luôn tìm cách đổi mới phương pháp dạy. Với đặc thù giảng dạy tại trường học vùng cao với 100% học sinh là người dân tộc thiểu số, tôi phải vận dụng những câu chuyện thực tế gần gũi với đời sống, những dẫn chứng cụ thể mang tính thời sự, tạo cơ hội để học sinh được bày tỏ quan điểm cá nhân. Ví dụ như dạy về Luật Hôn nhân và Gia đình, tôi phải dẫn chứng bằng câu chuyện về tảo hôn, bạo lực gia đình; dạy về giá cả, tôi sẽ sưu tầm các clip về một phiên chợ để các em thấy được giá cả các mặt hàng quen thuộc như trái cây, rau củ… sẽ biến động như thế nào theo mùa vụ, cung cầu, dịch bệnh. Từ đó, các em dễ hình dung, có sự quan sát, đánh giá, rút ra các kiến thức từ những trải nghiệm đó.

Cô Đoàn Ngọc Bích, giáo viên Trường THCS Hàm Rồng, thị xã Sa Pa.

Tiết học Giáo dục kinh tế và pháp luật do thầy giáo Nguyễn Hoàng Kiên, Trường THPT số 2 thành phố Lào Cai đứng lớp lúc nào cũng rôm rả và đầy ắp tiếng cười với nhiều hoạt động như trò chơi, tiểu phẩm, thuyết trình nhóm. Thầy Kiên còn khuyến khích học sinh tự quay, dựng các video tình huống hài hước hoặc xây dựng các kế hoạch kinh doanh như những “doanh nhân” thực thụ… giúp bài giảng trở nên sinh động hơn.

Ở khối THPT, Giáo dục kinh tế và pháp luật trở thành môn học giáo dục định hướng nghề nghiệp, nội dung chủ yếu của môn học là học vấn phổ thông, cơ bản về kinh tế, pháp luật phù hợp với lứa tuổi; mang tính ứng dụng, thiết thực đối với đời sống và định hướng nghề nghiệp sau THPT của học sinh. Để môn học này không khô khan, nhàm chán, tôi phải tìm tòi, nghiên cứu phương pháp giảng dạy mới, thay đổi thiết kế bài giảng trên giấy thành những bài học trực tuyến sinh động. Phương pháp giảng dạy này cũng giúp các em phát huy tính chủ động và khả năng tự nghiên cứu, dần trở nên yêu thích môn học vốn nhiều kiến thức “khô khan” này. Nhờ vậy, 5 năm trở lại đây, nhà trường luôn có học sinh đạt giải cao môn Giáo dục kinh tế và pháp luật tại cuộc thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh.

Thầy Nguyễn Hoàng Kiên, giáo viên Trường THPT số 2 thành phố Lào Cai.

Vũ Ngọc Anh, lớp 12C1, Trường THPT số 2 thành phố Lào Cai chia sẻ: Thầy Kiên có phương pháp dạy rất lôi cuốn và hấp dẫn. Những hình ảnh sinh động cùng những câu hỏi tình huống đã giúp em hiểu bài nhanh và có thể ghi nhớ kiến thức lâu hơn. Đó là lý do em đăng ký tham gia đội tuyển học sinh giỏi môn Giáo dục kinh tế và pháp luật và giành giải Nhì cấp tỉnh năm học 2023 - 2024.

Mỗi môn học đều mang lại những giá trị nhất định, muốn học sinh yêu môn học của mình, thì chính giáo viên cần phải yêu nghề và thực sự tâm huyết, có trách nhiệm với môn học. Để nâng cao vị thế cho môn Giáo dục công dân đòi hỏi những nhà quản lý, giáo viên dạy bộ môn phải thay đổi tư duy, phương pháp giảng dạy để học sinh ngày càng yêu thích môn học làm người.