Dấu ấn Nghị quyết 18 của Tỉnh ủy về phát triển thị xã Sa Pa

Nghị quyết xác định mục tiêu: Xây dựng Sa Pa phát triển toàn diện, đồng bộ, tốc độ tăng trưởng kinh tế đứng trong tốp đầu của tỉnh, đến năm 2030 trở thành thành phố đô thị loại III và trở thành trung tâm nghỉ dưỡng quốc gia tầm cỡ quốc tế với hệ thống hạ tầng, dịch vụ đồng bộ, hiện đại, sản phẩm du lịch đa dạng, đặc sắc, chất lượng cao, có thương hiệu, hấp dẫn, thu hút du khách trong nước và quốc tế; là cầu nối giao lưu văn hóa vùng Tây Bắc với khu vực và quốc tế; là trung tâm sản xuất dược liệu và phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ của tỉnh; xây dựng chính quyền đô thị với bộ máy hoạt động hiệu lực, hiệu quả; quốc phòng, an ninh được bảo đảm vững chắc; các tổ chức cơ sở chức đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh...

Để việc triển khai thực hiện được đồng bộ, Nghị quyết đã được thông qua với các cơ chế, chính sách đặc thù cho phát triển toàn diện thị xã Sa Pa như thành lập Ban Quản lý phát triển du lịch và di tích thị xã Sa Pa; công nhận các di tích, danh thắng để xây dựng đề án thu phí tham quan; đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội; làm tốt công tác quy hoạch để thu hút các nhà đầu tư, phát huy tốt các tiềm năng thế mạnh về cảnh quan, khí hậu, văn hóa trong phát triển kinh tế du lịch, nông nghiệp công nghệ cao...

Cùng với sự quan tâm của tỉnh, Sa Pa đã chủ động, linh hoạt các giải pháp, quyết liệt trong chỉ đạo sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn đang được đầu tư trên địa bàn, đặc biệt là nguồn vốn từ 3 chương trình mục tiêu quốc gia để vượt qua khó khăn, xây dựng thị xã phát triển toàn diện theo tinh thần của Nghị quyết.

Giai đoạn từ năm 2021 đến nay, cùng với cả nước, cả tỉnh, Sa Pa cũng gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh, thiên tai...Sau hơn 3 năm triển khai thực hiện nghị quyết, thị xã Sa Pa đã có 4 chỉ tiêu đạt mức 100% trở lên; 8 chỉ tiêu đạt mức từ 70% trở lên; 5 chỉ tiêu đạt mức 50 - 70% trở lên.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế GRDP của thị xã Sa Pa duy trì ở mức năm sau cao hơn năm trước, lần lượt qua các năm 2021, 2022, 2023 là 1,78% - 13,8% - 14,5% và ước thực hiện đến nay đạt 100% Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thị xã lần thứ XXIII và 96,6% Nghị quyết 18 đề ra.

Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực, đúng định hướng, đến nay, ngành nông - lâm - thủy sản chiếm 16,13%; công nghiệp - xây dựng chiếm 30,3%; thương mại - dịch vụ chiếm 53,57% (tăng 1,71% so với năm 2022).

Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn được quan tâm đẩy mạnh, duy trì 2 năm liên tiếp (2022, 2023) đạt hơn 1.000 tỷ đồng. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội từ đầu nhiệm kỳ đến hết năm 2023 là 41.600 tỷ đồng, đạt 53,3% Nghị quyết 18. Tổng GRDP bình quân đầu người là 121,94 triệu đồng/người/năm, tăng 5,101 triệu đồng so với năm 2020 (đạt 84,1% Nghị quyết Đại hội và 76,2% Nghị quyết 18). Thu nhập bình quân đầu người đạt 52,89 triệu đồng/người/năm, tăng 16,66 triệu đồng so với năm 2020 (đạt 62,2% Nghị quyết Đại hội và 57,5% Nghị quyết 18). Riêng năm 2023, thu nhập bình quân đầu người 10 xã vùng nông thôn là 36,83 triệu đồng/người/năm, tăng 6,4 triệu đồng so với năm 2020.

Ngành thương mại, du lịch, dịch vụ có bước phát triển vượt bậc và khẳng định là ngành kinh tế mũi nhọn của thị xã. Năm 2021, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, lượng khách du lịch đến địa bàn đạt 635 nghìn lượt, giảm 47% so với năm 2020; năm 2022 là hơn 2,5 triệu lượt (tăng 299,5% so với năm 2021), doanh thu từ dịch vụ, du lịch đạt 7.441 tỷ đồng (tăng 282,2% so với năm 2021); đến năm 2023 đạt 3,68 triệu lượt, tăng 479% so với năm 2021 (đạt 63% Nghị quyết Đại hội và 56,6% Nghị quyết 18), doanh thu từ dịch vụ, du lịch đạt 12.707 tỷ đồng, bằng 47% Nghị quyết Đại hội.

Các lĩnh vực văn hóa - xã hội được quan tâm và có nhiều chuyển biến tích cực. Quốc phòng - an ninh được tăng cường và củng cố. Hoạt động đối ngoại thu được nhiều kết quả tích cực. Xây dựng Đảng, chính quyền và các đoàn thể có nhiều tiến bộ; hệ thống chính trị các cấp được củng cố và tăng cường, trở thành nền tảng vững chắc cho thị xã phát triển trong giai đoạn tiếp theo.

Ông Cao Bá Quý, Phó Chủ tịch UBND thị xã Sa Pa nhận định việc đẩy mạnh công tác quy hoạch, quản lý và thực hiện quy hoạch; xây dựng đô thị thông minh, hiện đại; phát triển kết cấu hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông kết nối; tăng cường công tác bảo vệ tài nguyên, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu trên địa bàn đã được đặc biệt quan tâm và triển khai có hiệu quả.

Trên cơ sở quy hoạch chung Khu du lịch quốc gia Sa Pa ‑ thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai đến năm 2040 được phê duyệt tại Quyết định 266/QĐ-TTg ngày 20/3/2023 của Thủ tướng Chính phủ và UBND tỉnh phê duyệt 5 đồ án quy hoạch phân khu xây dựng với quy mô 6.090 ha (trong đó bao gồm 5.525 ha của 6 phường đang là đô thị loại IV và khu vực nghiên cứu mở rộng không gian xã Trung Chải khoảng 565 ha làm đô thị vệ tinh), thị xã hướng tới hoàn thành các tiêu chuẩn của đô thị loại III cho khu vực đô thị trung tâm thị xã.

Thị xã đã tập trung rà soát, triển khai thực hiện, lập mới, điều chỉnh các đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng đảm bảo phù hợp với định hướng quy hoạch chung Khu du lịch quốc gia, quy hoạch chung xây dựng đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt; đã và đang triển khai thực hiện 52 đồ án quy hoạch chi tiết xây dựng, trong đó quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt, phù hợp với định hướng quy hoạch chung, quy hoạch phân khu.

Trong quy hoạch nông thôn thị xã đã phê duyệt, công bố quy hoạch 10/10 đồ án quy hoạch chung xây dựng các xã trên địa bàn (hoàn thiện trong năm 2023); đã phê duyệt nhiệm vụ 7/10 xã (Hoàng Liên, Liên Minh, Mường Bo, Trung Chải, Thanh Bình, Mường Hoa, Bản Hồ), trong đó đã phê duyệt nhiệm vụ khảo sát, kết quả lựa chọn nhà thầu, phương án kỹ thuật khảo sát 6/7 đồ án (Liên Minh, Mường Bo, Trung Chải, Thanh Bình, Mường Hoa, Bản Hồ) và thông báo niêm yết lấy ý kiến tại địa phương. Tổ chức thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ khảo sát với quy hoạch xã Mường Hoa. Tiếp tục hoàn thiện hồ sơ nhiệm vụ và tham vấn ý kiến các tổ chức, cá nhân đối với quy hoạch chi tiết trung tâm 2 xã Ngũ Chỉ Sơn và Tả Phìn, phê duyệt nhiệm vụ trong tháng 11/2024. Quy hoạch chi tiết khu trung tâm xã Tả Van nằm trong đồ án quy hoạch khu danh lam thắng cảnh ruộng bậc thang đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu. Quy hoạch điểm dân cư nông thôn đang lập 16 danh mục, trong đó đã phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch và nhiệm vụ khảo sát, hoàn thiện hồ sơ quy hoạch, lấy ý kiến các cơ quan, tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư, thẩm định, trình HĐND thị xã thống nhất nội dung với 11/16 danh mục.

Bên cạnh đó, Sa Pa đã quan tâm quy hoạch, xây dựng các dự án phát triển đô thị, nhà ở thương mại, khu sinh thái, nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí, dịch vụ, thương mại với hạ tầng hiện đại. Trên cơ sở quy hoạch chung, quy hoạch phân khu và các đồ án quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt, tổ chức rà soát, kêu gọi đầu tư các dự án. Các dự án phát triển đô thị đang triển khai thực hiện như: Dự án Khu đô thị Mường Hoa; Khu đô thị mới Đông Bắc Sa Pa; Khu du lịch sinh thái nghỉ dưỡng cao cấp Cầu Mây; Dự án khu nghỉ dưỡng cao cấp Bản Mòng; Dự án nhà ở xã hội - nhà chung cư khu dự phòng Tây Bắc; Dự án nhà ở thương mại, nhà phố thương mại, dịch vụ ẩm thực, khách sạn phố Cầu Mây...

Sau quy hoạch, hệ thống hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn thị xã được đầu tư, trọng tâm là hệ thống giao thông bằng các nguồn lực đầu tư từ ngân sách thị xã, vốn ODA, vốn ngân sách Trung ương, ngân sách tỉnh…

Trong giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2023, bằng nhiều nguồn lực, kết cấu hạ tầng trên địa bàn thị xã Sa Pa đã được cải tạo, nâng cấp. Điển hình là hạ tầng kỹ thuật khu trung tâm hành chính mới thị xã Sa Pa; trụ sở làm việc các cơ quan hành chính thị xã Sa Pa và công trình hạ tầng kỹ thuật trung tâm hành chính mới thị xã Sa Pa…

Các tuyến đường đến trung tâm các xã, trung tâm các thôn bản có tiềm năng phát triển du lịch, nông nghiệp công nghệ cao, làng nghề truyền thống và các sản phẩm hàng hóa. Năm 2022, đã hoàn thành 9 tuyến đường từ trung tâm xã đến trung tâm thôn trên địa bàn các xã Tả Van, Hoàng Liên, Ngũ Chỉ Sơn với tổng chiều dài 24 km; 4 tuyến đường khác tại các xã Bản Hồ, Ngũ Chỉ Sơn đang triển khai. Thị xã đã phê duyệt và triển khai thi công 32 công trình theo cơ chế đặc thù. Năm 2023 thực hiện 39 công trình đường giao thông nông thôn với tổng chiều dài 93,9 km, với tổng mức đầu tư là 112,676 tỷ đồng. Năm 2024, tiếp tục thực hiện 51 công trình chuyển tiếp với 119,9 km mặt đường đổ bê tông.

Đến nay, trên địa bàn thị xã có 86 tuyến đường trục xã với tổng chiều dài 227,41 km; 38 tuyến đường trục thôn với tổng chiều dài 81,13 km. Bê tông hóa được 53,1 km đường liên gia, ngõ xóm…

Hệ thống điện chiếu sáng trung tâm thị xã được bổ sung. Ban Quản lý dự án ODA tỉnh đang đầu tư xây dựng dự án nâng cấp hạ tầng đô thị Sa Pa thuộc Dự án “Phát triển các đô thị hành lang tiểu vùng sông Mê Kông (GSM) lần thứ 2 - Tiểu dự án đô thị Sa Pa, tỉnh Lào Cai” sử dụng vốn vay ADB.

Với khí hậu mát mẻ, Sa Pa xác định tập trung phát triển kinh tế nông nghiệp làm nền tảng cho các ngành kinh tế. Trong đó, tập trung phát triển cây trồng đặc hữu của địa phương có năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh nhằm xây dựng kế hoạch đầu tư, xúc tiến thương mại, phát triển ngành hàng có trọng tâm, trọng điểm trên cơ sở đẩy mạnh triển khai thực hiện Nghị quyết 10-NQ/TU ngày 26/8/2021 của Tỉnh ủy.

Trong đó, phát triển sản xuất theo 2 nhóm là sản phẩm chủ lực cấp tỉnh (dược liệu, chăn nuôi lợn) và nhóm sản phẩm chủ lực địa phương (rau, hoa, cây ăn quả, cá nước lạnh) gắn với chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP). Quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao 455 ha; tận dụng các nguồn vốn của các chương trình mục tiêu, đề xuất các dự án liên kết sản xuất cây trồng chủ lực tạo ra chuỗi giá trị như cây ăn quả ôn đới, dược liệu... Khuyến khích, phát triển các mô hình nông nghiệp gắn với du lịch.

Phát triển các sản phẩm nông nghiệp có thế mạnh của thị xã gắn với triển khai chương trình OCOP. Từ năm 2021 đến nay, thị xã Sa Pa có thêm 26 sản phẩm đạt chứng nhận OCOP từ 3 sao trở lên. Thị xã có 40 sản phẩm OCOP của 8 tổ chức kinh tế và đang đứng đầu về số lượng sản phẩm OCOP toàn tỉnh. Phát triển chăn nuôi vật nuôi bản địa có năng suất và chất lượng; quản lý nuôi thủy sản nước lạnh theo hướng nâng cao giá trị, đa dạng sản phẩm chế biến chuyên sâu; phát triển dịch vụ nông nghiệp nuôi trồng thủy sản nước lạnh kết hợp du lịch tại xã Ngũ Chỉ Sơn. Đến nay, trên địa bàn thị xã có 16 sản phẩm chế biến từ cá nước lạnh được chứng nhận đạt OCOP 3 sao.

Thị xã Sa Pa cũng tập trung nguồn lực đặc biệt là nguồn vốn các chương trình mục tiêu quốc gia để phát triển nông nghiệp hàng hóa, trong đó tập trung vào các loại cây dược liệu phục vụ chế biến, cây ăn quả ôn đới gắn với phát triển du lịch sinh thái. Từ năm 2021 đến nay đã triển khai trồng mới 205 ha cây ăn quả và 95 ha cây dược liệu, nâng tổng diện tích cây ăn quả lên 935 ha, diện tích cây dược liệu đạt 265 ha; hình thành các mô hình phát triển cây ăn quả gắn với du lịch sinh thái tại các phường Ô Quý hồ, Sa Pả, Hàm rồng...

Để hiện thực hóa mục tiêu phát triển Sa Pa toàn diện, trong đó du lịch là lĩnh vực đột phá, Thị ủy Sa Pa đã cụ thể các nhiệm vụ tại Đề án số 03 về phát triển văn hóa - du lịch; xây dựng Khu du lịch trọng điểm quốc gia Sa Pa mang tầm quốc tế giai đoạn 2021 - 2025.

Nhiệm vụ chính là đẩy mạnh, đổi mới và linh hoạt công tác quản lý nhà nước về du lịch, thực hiện đồng bộ các giải pháp phát triển kinh tế du lịch, dịch vụ, thương mại trở thành lĩnh vực đột phá, trọng tâm; thành lập Ban Quản lý di tích và du lịch thị xã; xác định ưu tiên nguồn lực cho phát triển hạ tầng phục vụ du lịch, quan tâm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc.

Thị xã đã khảo sát thực trạng không gian cảnh quan tại 5 điểm (Tả Phìn, Tả Van, Mường Hoa, Bản Hồ, Liên Minh) làm cơ sở xây dựng các nhiệm vụ, hạng mục đề xuất đầu tư không gian cảnh quan tại 5 điểm du lịch cộng đồng đạt chuẩn ASEAN nhằm tạo sự đồng bộ về chất lượng và sản phẩm; đầu tư, nâng cấp hoàn thiện và đưa vào khai thác hệ thống đường giao thông kết nối các phân khu du lịch, không gian công cộng và các cơ sở kinh doanh du lịch, dịch vụ cao cấp; đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các dự án lớn; xây dựng và hoàn thiện hạ tầng viễn thông, điện, nước, dịch vụ tài chính phục vụ khách du lịch; cải thiện, nâng cấp dịch vụ vệ sinh môi trường; hệ thống biển chỉ dẫn du lịch; vận động, đầu tư xây dựng nhà vệ sinh công cộng theo tiêu chuẩn nhà vệ sinh công cộng ASEAN tại Khu du lịch quốc gia Sa Pa.

Đầu tư, phát triển thương hiệu sản phẩm "Thổ cẩm Sa Pa" tại các xã Tả Van, Mường Bo, Tả Phìn, Bản Hồ, Liên Minh. Vận động các doanh nghiệp kinh doanh thổ cẩm phát triển sản phẩm thổ cẩm thành sản phẩm hàng hóa và quà tặng lưu niệm phục vụ khách du lịch, qua đó tạo việc làm và thu nhập bền vững cho người dân các xã, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Tăng cường giới thiệu, quảng bá để sản phẩm thổ cẩm Sa Pa được nhiều người, nhiều thị trường trong và ngoài nước biết đến, đồng thời gắn với việc hình thành sản phẩm du lịch trải nghiệm nghề truyền thống trên địa bàn.

Hướng tới xây dựng sản phẩm du lịch thực tế ảo tại các điểm du lịch và di tích, danh thắng quốc gia, danh thắng cấp tỉnh đã được công nhận trên địa bàn; thí điểm đối với 10 điểm du lịch cộng đồng đã được công nhận. Khai thác tốt các điểm du lịch tâm linh, tạo dựng thương hiệu sản phẩm phục vụ khách du lịch. Tổ chức thành công các sự kiện nhằm quảng bá giá trị di tích và danh thắng ruộng bậc thang, thu hút khách du lịch. Tham mưu trình công nhận và thực hiện bảo tồn các di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia trên địa bàn; tái hiện, bảo tồn các lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số; tổ chức các lớp truyền dạy chữ viết, đạo lý dân tộc Dao, vẽ tranh thờ dân tộc Dao nhằm bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của người đồng bào dân tộc thiểu số.

Xây dựng ứng dụng (App) du lịch "Sa Pa Tour" giai đoạn 1, tạo lộ trình triển khai, cập nhật thông tin địa chỉ chính xác và các sản phẩm kinh doanh. Tổ chức rà soát, giao danh mục đầu tư cơ sở hạ tầng các xã, phường để đảm bảo các tiêu chí đô thị loại IV với 30 danh mục đầu tư, tổng mức đầu tư 76,645 tỷ đồng; kêu gọi, thu hút đầu tư các dự án lớn về du lịch, dịch vụ, trong đó ưu tiên đầu tư các dự án khách sạn từ 4 sao trở lên; các dự án khu vui chơi, giải trí chất lượng cao, khu nghỉ dưỡng xanh... Hiện thị xã đang thực hiện kêu gọi đầu tư 14 dự án về lĩnh vực dịch vụ, du lịch với tổng mức đầu tư 12.250 tỷ đồng.

Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, song để hướng tới mục tiêu trong tương lai gần là thành phố đô thị loại III, Sa Pa vẫn còn không ít khó khăn, như: công tác giải phóng mặt bằng gặp nhiều vướng mắc dẫn đến tiến độ giải ngân vốn xây dựng cơ bản, đấu giá các lô đất còn chậm; phát triển kinh tế của thị xã chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế sẵn có; chưa khai thác được các giá trị văn hóa, cảnh quan thiên nhiên... để tạo nên các sản phẩm du lịch; sản xuất nông nghiệp còn nhỏ lẻ, chưa liên kết khâu sản xuất với tiêu thụ; một số tiêu chí nông thôn mới thiếu bền vững; chưa có khu sản xuất tiểu thủ công nghiệp để giải quyết các vấn đề về ô nhiễm môi trường, tiếng ồn của các ngành nghề tiểu thủ công nghiệp...

Trước những khó khăn, thách thức trên, thị xã Sa Pa đã đề ra nhiều giải pháp để làm tốt hơn trong thời gian tới. Trong đó, trọng tâm là tiếp tục bám sát Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thị xã lần thứ XXIII, các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách của Nhà nước; đẩy mạnh triển khai thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TU ngày 1/10/2021 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về phát triển thị xã Sa Pa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Triển khai thực hiện hiệu quả, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra theo các nghị quyết, chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh và thị xã theo phương châm sáng tạo, nhạy bén, linh hoạt, kịp thời; đẩy mạnh công tác quán triệt, tuyên truyền làm nổi bật kết quả, thành tựu đã đạt được trên tất cả các lĩnh vực từ đầu nhiệm kỳ đến nay; chủ động dự báo nắm chắc tình hình, tư tưởng, dư luận xã hội, kịp thời định hướng thông tin cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân.

Cùng với đó, phát huy tối đa vai trò, trách nhiệm của hệ thống chính trị cơ sở trong thực hiện công tác dân vận; chủ động, sáng tạo khai thác tiềm năng, lợi thế, khắc phục các hạn chế, khó khăn để phát triển kinh tế - xã hội; đột phá trong hành động, quyết tâm hoàn thành và hoàn thành vượt mức các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội...