Xã Bản Lầu được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới năm 2015. Tuy nhiên, sau 9 năm, qua rà soát theo Bộ tiêu chí xã nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, Bản Lầu chỉ đạt 9/19 tiêu chí.
10 tiêu chí chưa đạt là quy hoạch, nhà ở dân cư, thu nhập, tỷ lệ nghèo đa chiều, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, y tế, môi trường và an toàn thực phẩm, hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật, quốc phòng và an ninh.
Là 1 trong 2 xã của huyện Văn Bàn có khả năng bị thu hồi quyết định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, hiện Tân Thượng còn 8 tiêu chí chưa đạt, gồm: Trường học, nhà ở, tỷ lệ nghèo đa chiều, lao động, giáo dục, môi trường và an toàn thực phẩm, hệ thống tổ chức chính trị và tiếp cận pháp luật, quốc phòng và an ninh.
Sở dĩ xã có nhiều tiêu chí không đạt là do trước đây, các tiêu chí khi được công nhận chỉ đạt ở mức tối thiểu, thiếu bền vững nên khi Bộ tiêu chí về xã nông thôn mới và Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao tỉnh Lào Cai giai đoạn 2022 - 2025 được ban hành, yêu cầu đạt chuẩn các tiêu chí, chỉ tiêu cao hơn giai đoạn trước dẫn đến nhiều tiêu chí bị trượt.
Đây không chỉ là tình cảnh của riêng Bản Lầu và Tân Thượng mà còn của 14 xã có khả năng bị thu hồi quyết định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Theo thống kê của đơn vị chức năng, 16 xã có khả năng bị thu hồi quyết định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới còn 123 tiêu chí chưa đạt, trong đó có 6 xã chưa đạt từ 9 - 10 tiêu chí.
Tại cuộc họp đánh giá tiến độ các xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới năm 2024 và duy trì các xã đạt chuẩn nông thôn mới tổ chức mới đây, đồng chí Hoàng Quốc Khánh, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh chỉ đạo quyết tâm không để xã nào bị thu hồi quyết định công nhận nông thôn mới.
Trên cơ sở chỉ đạo của đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, các địa phương đã huy động cả hệ thống chính trị và người dân vào cuộc với quyết tâm rất cao, theo phương châm ưu tiên hoàn thành các tiêu chí đã tiệm cận và tiêu chí dễ thực hiện.
Đồng chí Châu Xuân Thắng, Bí thư Đảng ủy xã Bản Lầu cho biết: Trước mắt, xã quyết tâm đạt 6 tiêu chí: Quy hoạch, nhà ở dân cư, thu nhập, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, y tế, hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật. Theo đó, xã tập trung hoàn thiện hồ sơ quy hoạch chung của xã giai đoạn 2021 - 2025 và ban hành quy định quản lý quy hoạch chung xây dựng xã, đồng thời tổ chức thực hiện theo quy hoạch; hỗ trợ xây mới 124 nhà và sửa 13 nhà tạm, nhà dột nát; tổ chức sản xuất, vận động người dân đi lao động trong và ngoài nước; nâng thu nhập bình quân từ 37,9 triệu đồng/người/năm lên 45 triệu đồng/người/năm; xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm chủ lực và có chứng nhận VietGAP hoặc tương đương (sản phẩm chè); vận động người dân mua 500 thẻ bảo hiểm y tế; tuyên truyền, vận động người đảm bảo bình đẳng giới, phòng, chống bạo lực gia đình, không để xảy ra tảo hôn.
Đối với xã Tân Thượng, theo đồng chí Vũ Xuân Thủy, Bí thư Đảng ủy xã, địa phương sẽ huy động mọi nguồn lực thực hiện các tiêu chí chưa đạt. Xã tập trung xóa 30 nhà tạm, nhà dột nát; tổ chức lớp đào tạo nghề để nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ từ 18,16% lên ≥ 20%; kết nạp thêm 2 đảng viên đảm bảo tỷ lệ đảng viên trong dân quân theo quy định của tiêu chí quốc phòng và an ninh.
Không chỉ các xã, mà Ban Chỉ đạo các chương trình mục tiêu quốc gia các huyện, thành phố, thị xã cũng chỉ đạo sát sao, quyết liệt để sớm đạt các tiêu chí đối với các xã có khả năng bị thu hồi quyết định công nhận đạt chuẩn nông thôn mới.
Theo Quyết định 18/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về ban hành Quy định điều kiện, trình tự, thủ tục, hồ sơ xét, công nhận, công bố và thu hồi quyết định công nhận địa phương đạt chuẩn nông thôn mới, đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, để không bị thu hồi quyết định công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới thì các xã phải duy trì đạt chuẩn từ 14 tiêu chí trở lên theo Bộ tiêu chí về xã nông thôn mới và Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao tỉnh Lào Cai giai đoạn 2022 - 2025.
Đây là nhiệm vụ không đơn giản, mặc dù các địa phương đã quyết tâm vào cuộc nhưng đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh vẫn yêu cầu một số tiêu chí nông thôn mới phải linh động trong triển khai thực hiện. Các ban, ngành, đoàn thể từ huyện đến cơ sở đẩy mạnh tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa, tầm quan trọng cũng như quyền lợi, trách nhiệm và vai trò chủ thể của người dân trong việc tham gia chung sức xây dựng nông thôn mới.