Thời gian qua, xuất hiện một số thông tin liên quan đến tình trạng ùn tắc xuất khẩu sầu riêng tại một số địa phương Tây Nguyên, trong đó có Đắk Lắk, vùng trồng sầu riêng lớn nhất cả nước. Nguyên nhân được cho là do một số phòng kiểm nghiệm tạm ngừng hoạt động, khiến doanh nghiệp không thể hoàn tất thủ tục phân tích các chỉ tiêu Cadimi và Vàng O - điều kiện bắt buộc để cấp chứng nhận xuất khẩu.
Tình trạng này làm chậm tiến độ thông quan, ảnh hưởng trực tiếp đến việc tiêu thụ sầu riêng, gây nguy cơ thiệt hại cho doanh nghiệp và người dân trồng sầu riêng.
Kho sơ chế, bảo quản sầu riêng của một doanh nghiệp tại Hà Nội.
Ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho hay: "Việt Nam hiện có 24 phòng kiểm nghiệm được Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) công nhận phục vụ xuất khẩu sầu riêng, với tổng công suất lý thuyết khoảng 3.200 mẫu/ngày, đủ để đáp ứng nhu cầu thực tế. Tuy nhiên, từ trung tuần tháng 10-2025, một số phòng kiểm nghiệm đang tạm ngừng hoạt động do bảo trì, hỏng thiết bị hoặc chờ được đánh giá lại''.
Trước tình hình đó, ngày 24-10, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung đã họp khẩn với các đơn vị liên quan, yêu cầu các cơ sở được chỉ định phải rà soát tình trạng hoạt động, minh bạch năng lực và bảo đảm tính chính xác, thống nhất giữa các kết quả trong nước và phía Trung Quốc. Thứ trưởng chỉ đạo công tác kiểm nghiệm cần được thực hiện nhanh, nghiêm túc, tránh sai khác dữ liệu, khiến hàng xuất khẩu bị trả về.
Đến nay, sau 1 tuần vào cuộc quyết liệt và chỉ đạo sát sao từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tình hình kiểm nghiệm sầu riêng cơ bản đã trở lại bình thường, đảm bảo hoạt động giao thương cho doanh nghiệp.
Tại các cửa khẩu chính, hoạt động xuất khẩu sầu riêng diễn ra thông suốt: Lạng Sơn hiện có khoảng 200 - 250 xe/ngày, Lào Cai 100 - 150 xe/ngày, Móng Cái khoảng 50 xe/ngày, tổng cộng lưu lượng thông quan mỗi ngày khoảng 300 - 400 xe hàng.
Hiện nay, sản lượng sầu riêng không còn nhiều, đã vào giai đoạn cuối vụ, việc thu mua và xuất khẩu diễn ra bình thường. Các địa phương, doanh nghiệp cần giữ ổn định thị trường, tránh tâm lý hoang mang.
Ông Huỳnh Tấn Đạt chia sẻ: Với những vướng mắc, khó khăn trong kiểm nghiệm hay thông quan, đề nghị các doanh nghiệp, hợp tác xã liên hệ trực tiếp với hai đơn vị đầu mối là Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường và Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật để được hướng dẫn, xử lý kịp thời.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo quyết liệt, huy động đồng bộ các cục, vụ, đơn vị liên quan vào cuộc, phối hợp với phía Trung Quốc tháo gỡ từng vướng mắc cụ thể. Mục tiêu là không để bất kỳ lô hàng nào bị gián đoạn chỉ vì khâu kiểm nghiệm hay thủ tục kỹ thuật.
Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường được giao rà soát năng lực của các phòng thí nghiệm, phối hợp với Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cử chuyên gia hỗ trợ địa phương. Bộ cũng yêu cầu huy động tối đa các đơn vị đủ điều kiện pháp lý để xử lý lượng mẫu tồn, bảo đảm xuất khẩu thông suốt, bảo vệ sản xuất cho khoảng 150.000ha sầu riêng với sản lượng dự kiến trên 1,5 triệu tấn trong năm nay. Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đang tăng cường trao đổi kỹ thuật, chia sẻ dữ liệu kiểm nghiệm và tiếp tục hướng dẫn các địa phương chủ động hơn trong việc lấy mẫu, kiểm soát chất lượng, đảm bảo hoạt động sản xuất, tiêu thụ sầu riêng đến cuối vụ.
Do đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan trung ương và địa phương là yếu tố then chốt để duy trì xuất khẩu ổn định trong giai đoạn cuối vụ. Tinh thần chung là xử lý nhanh - gọn - đúng quy định, bảo đảm lợi ích cho doanh nghiệp và uy tín nông sản Việt Nam trên thị trường Trung Quốc nói riêng và thị trường quốc tế nói chung.
