Hàng năm người Thái đen đều tổ chức Tết Síp Xí một cách long trọng, náo nhiệt và vui tươi. Đây là lễ hội lớn nhất của người Thái đen Mường Lò. Vào ngày mùng 10 và 13/7 âm lịch, mỗi gia đình đều chuẩn bị lá chuối, gạo nếp, thịt gà, đậu phộng ... để làm bánh Síp Xí. Đây là loại bánh quan trọng nhất trong lễ hội này.
Bánh Síp Xí
Trong ngày Tết Síp Xí, loại bánh này không chỉ được dùng để cúng ông bà, tổ tiên mà còn là món quà để biếu, tặng cho người thân, bạn bè trong gia đình và khách quý. Ngoài việc tự tay làm bánh Síp Xí, các cô gái dân tộc Thái còn đi chợ mua hoặc hái nhiều loại lá về làm xôi ngũ sắc để dâng lên tổ tiên.
Theo quan niệm của người dân, tháng diễn ra Tết Síp Xí là để tổng kết mùa màng, cầu cho mọi người hạnh phúc, cây lúa tốt tươi, trâu bò khỏe mạnh. Vì vậy, mỗi dịp Tết đến, nhà nào cũng mổ vài con vịt để xua đi những điều xui xẻo, điềm gở trong cuộc sống. Trong dịp lễ hội, người dân còn chuẩn bị rượu, thịt, cá và các món ăn khác để chiêu đãi bạn bè và khách quý. Trong khi chuẩn bị đồ cúng tổ tiên, người dân cũng dọn dẹp, trang hoàng nhà cửa, ngõ xóm, ruộng vườn.
Ngày đầu của Tết Síp Xí, gia chủ khấn vái mời gia tiên, vong linh trong nhà về trẩy hội cùng con cháu. Lễ tế tiếp theo là "Tam tế”: một đĩa xôi và thịt gà được đặt trên đầu thửa ruộng của gia đình. Thầy mo ngồi trước ruộng, khấn vái ma làng, tổ tiên che chở cho cây lúa trong nhà khỏi sâu bọ, để cây lúa mau lớn, hạt to, chắc mẩy.
Kết thúc lễ cúng, lễ vật sẽ được thả xuống ruộng như một minh chứng cho sự thành tâm cầu nguyện của gia đình trong ngày đầu năm mới. Sau đó vào đêm hội, người dân nơi đây sẽ biểu diễn các điệu múa xòe Then như: xòe gậy, xòe khăn, xòe quạt, tham gia các hoạt động thể thao, văn nghệ, trò chơi dân gian.... Mọi người cùng nhau hòa vào không khí rộn ràng của ngày Tết.
Một số hình ảnh trong Tết Síp Xí người Thái Nghĩa Lộ - Mường Lò:
Chuẩn bị cỗ mời khách gần xa.
Trẻ em hứng thú với những món ăn truyền thống mà các mẹ, các chị dành cho.
T.T - Miền Ban trắng
