Điểm đặc biệt về các văn kiện trình Đại hội lần này là thiết kế theo hướng ngắn gọn, thực chất, định hướng rõ đột phá thể chế - hạ tầng - nhân lực, chuyển đổi số và xanh, liên kết vùng, phát triển đất nước theo hướng tự chủ, bền vững. Về công tác nhân sự, phải bảo đảm phẩm chất - năng lực - uy tín - liêm chính - hiệu quả, đề cao nêu gương người đứng đầu, trọng dụng thực tài, bố trí đúng người, đúng việc...
Việc đổi mới trong soạn thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng là nội dung rất quan trọng, thể hiện quan điểm, tư duy, cách làm mới, thay đổi những nếp nghĩ truyền thống. Bởi, lâu nay, khi nói về các nghị quyết, văn kiện, chúng ta thường nghĩ tới “biểu mẫu” về sự dài dòng, hàn lâm của văn bản, do đó sẽ khó nhớ, khó thuộc, nhất là với người không rành về học thuật. Với cơ quan soạn thảo thường có tâm lý phải viết cho đầy đủ từ cơ sở lý luận đến thực tiễn “thà thừa hơn để thiếu”, các phân tích, lý giải nguyên nhân và giải pháp đề ra cũng phải toàn diện, có trước có sau. Người trước làm như vậy thì người sau cũng theo lối đó mà triển khai, không cắt xén, lược bớt, thậm chí còn phải diễn giải, chú thích cho đầy đủ, phong phú hơn khiến các văn kiện luôn gia tăng độ dày.
Nay, Đảng ta xác định Đại hội XIV sẽ là dấu mốc quan trọng, là thời điểm đánh dấu đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển vươn mình. Dấu mốc ấy không chỉ thể hiện về tiềm lực, tâm thế, về các định hướng phát triển mà ngay cách thể hiện ngôn ngữ, văn kiện cũng phải thực sự đổi mới theo hướng ngắn gọn, thực chất. Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ rõ vấn đề này trong phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 13 (Khóa XIII): “Tiếp tục bổ sung, hoàn thiện để nội dung các văn kiện cô đọng, sâu sắc, thể hiện tầm nhìn chiến lược, khẳng định ba đột phá chiến lược trong điều kiện mới (thể chế - hạ tầng - nhân lực), làm rõ chuyển đổi số - chuyển đổi xanh, liên kết vùng - đô thị thông minh, chú trọng kinh tế biển, kinh tế văn hóa; quan trọng là lượng hóa chỉ tiêu, rõ lộ trình thực thi”.
Trước đó, phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc với Thường trực các Tiểu ban Đại hội XIV của Đảng, ngày 25/9, Tổng Bí thư Tô Lâm đề nghị các thành viên Tiểu ban Văn kiện tiếp tục nỗ lực, cố gắng, khẩn trương và hoàn thiện các văn bản; phấn đấu để Văn kiện Đại hội XIV của Đảng phải trở thành động lực đổi mới tư duy và hành động trong toàn hệ thống chính trị, khơi dậy khát vọng phát triển, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, toàn Đảng, tranh thủ thời cơ, vượt qua thách thức, đưa đất nước vững bước trên con đường dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Quán triệt ba trọng tâm - ba công khai - một thước đo
Trong phát biểu bế mạc Hội nghị Trung ương 13, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ rõ, muốn chuyển chủ trương lớn thành kết quả cụ thể, chúng ta cần hành động kiên quyết, minh bạch, nhất quán. Do đó cần quán triệt ba trọng tâm - ba công khai - một thước đo.
Ba trọng tâm gồm: Thể chế hóa nhanh nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; tổ chức thực thi quyết liệt theo tiến độ tuần, tháng, quý; kiểm tra, giám sát thường xuyên, kịp thời tháo gỡ vướng mắc.
Ba công khai: công khai tiến độ, công khai trách nhiệm, công khai kết quả để xã hội cùng giám sát, cùng đồng hành. Một thước đo chính là mức sống và niềm tin của nhân dân. Cụ thể là dịch vụ công tốt hơn, cơ hội việc làm và kinh doanh rộng hơn, chi phí thời gian và thủ tục ít hơn; xã hội yên bình hơn, người dân ấm no, hạnh phúc hơn.
Văn kiện Đại hội XIV của Đảng với hai trụ cột là Báo cáo chính trị và Chương trình hành động nhiệm kỳ 2026-2031 sẽ là lời cam kết mạnh mẽ của Đảng trước nhân dân về một giai đoạn phát triển mới: Ổn định vững chắc để bứt phá; hiện đại, bao trùm, bền vững; vừa bảo đảm an ninh tổng hợp, vừa mở rộng không gian phát triển trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược và chuyển đổi tiêu chuẩn toàn cầu. Để làm được điều đó, Văn kiện Đại hội XIV của Đảng cần thể hiện rõ ba lớp định hướng (lớp nền tảng là tư duy phát triển thế hệ mới với bốn chuyển đổi chiến lược; lớp kết cấu là năm trụ cột an ninh nền tảng tạo lá chắn trước cú sốc, trước sự biến đổi và trước những tác động, nguy cơ phải đối mặt; lớp vận hành, chương trình hành động có thể kiểm đếm theo từng chủ thể thực hiện, nguồn lực, trách nhiệm và thời hạn cụ thể).
Từ thực tiễn 40 năm đổi mới, dự thảo văn kiện đã đúc kết 5 bài học kinh nghiệm xuyên suốt, mang tầm lý luận, có giá trị định hướng thực tiễn cho nhiệm kỳ mới và những năm tiếp theo. Những bài học kinh nghiệm được đúc rút là sự vận dụng, bổ sung, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong điều kiện cụ thể Việt Nam thời kỳ mới. Đặc biệt, đây còn là sự sáng tạo lý luận về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam không những phù hợp với quy luật khách quan mà còn xuất phát từ thực tiễn đất nước và xu thế của thời đại.
Cùng với đó, 5 bài học kinh nghiệm này đã kế thừa sâu sắc truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đồng thời tiếp thu có chọn lọc tinh hoa, giá trị văn hóa và các thành tựu phát triển của nhân loại. Lý luận về đường lối đổi mới của Đảng đã thể hiện tầm nhìn, quan điểm và mục tiêu phát triển đất nước, đó là nhất quán nguyên tắc kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với CNXH, tăng cường và đổi mới phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng...
Về công tác nhân sự chuẩn bị cho đại hội được tiến hành chặt chẽ, đúng quy trình, quy định. Có ý kiến cho rằng, vì sao công tác cán bộ nhiệm kỳ nào cũng được xác định “then chốt của then chốt” với các quy trình bài bản nhưng vẫn để lọt những người không đủ tiêu chuẩn, vẫn xảy ra tình trạng cán bộ cấp cao vi phạm kỷ luật, trong đó có trường hợp rất nghiêm trọng, phải xử lý hình sự? Liệu có phải do khâu lựa chọn còn “sai số” hay quy trình, quy định còn lỗ hổng?
Thực tế, vấn đề này chúng ta cần có cách nhìn đầy đủ, toàn diện. Việc sửa đổi, bổ sung những quy định về công tác cán bộ là yêu cầu khách quan, gắn với sự phát triển đất nước, trong đó quan điểm là phát huy kinh nghiệm, thành quả đạt được và nhìn thẳng vào hạn chế, tồn tại để kịp thời đưa ra các giải pháp “bịt kẽ hở”, đảm bảo ngày càng chặt chẽ, khoa học. Cần thấy rằng, trong số những cán bộ, đảng viên, trong đó có cấp Ủy viên Trung ương vi phạm, bị xử lý trong thời gian qua thì có những sai phạm xảy ra ở thì hiện tại, tức là sau khi Đại hội đã thực hiện hoàn tất khâu lựa chọn, bầu cử và phân công công tác. Với những sai phạm này, nguyên nhân không phải do lựa chọn đầu vào “có vấn đề” mà lỗi thuộc chính những cán bộ đó khi thực hiện chức trách, nhiệm vụ, để động cơ cá nhân lấn át dẫn tới tham ô, tham nhũng, cố ý làm trái.
Bên cạnh đó, có những vi phạm của cán bộ xảy ra từ lâu, từ các nhiệm kỳ trước nhưng chưa được phát hiện, lọt các quy trình kiểm tra do các nguyên nhân khách quan và chủ quan. Tuy nhiên, quan điểm là việc kiểm tra, giám sát phải thường xuyên, liên tục chứ không phải làm đẹp hồ sơ, lọt cửa quy hoạch, bầu cử rồi là “an toàn”! Vì thế, khi những sai phạm được phát hiện, dù là sai phạm hiện tại hay trong quá khứ thì đều phải làm rõ để xử lý theo quy định của Đảng và pháp luật. Thực tiễn, với sự quyết tâm, quyết liệt chống tham nhũng, xử lý nghiêm cán bộ sai phạm đã cho thấy quan điểm nhất quán của Đảng giữa nói và làm, giữa việc ban hành nghị quyết, chỉ thị với lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, từ đó tạo ra sự cảnh tỉnh, răn đe và phòng ngừa chung rất hiệu quả.
Do đó, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, nhân sự phải bảo đảm phẩm chất - năng lực - uy tín - liêm chính - hiệu quả, kiên quyết không để lọt người chạy chức, chạy quyền, tham nhũng, tiêu cực, không có chí tiến thủ, dĩ hòa vi quý; đề cao nêu gương người đứng đầu, trọng dụng thực tài, bố trí đúng người, đúng việc, đúng lúc...
