Phát huy lợi thế "dân số vàng" vì một Yên Bái phát triển nhanh, bền vững - Bài 1: Cơ hội lớn, thách thức nhiều

Theo số liệu mới nhất trong kho dữ liệu điện tử của Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình Yên Bái, ước tính năm 2022, dân số Yên Bái có trên 879.900 người, trong đó gần 535.000 người trong độ tuổi lao động (chiếm gần 60,8%), trên 230.800 người dưới 16 tuổi (chiếm 26,3%), gần 113.600 người cao tuổi (chiếm 12,9%). Trước tiên có thể thấy, cơ hội lớn mà thời kỳ "dân số vàng" đem lại cho Yên Bái chính là lực lượng lao động dồi dào.
Việt Nam chính thức bước vào thời kỳ "dân số vàng" năm 2007. Chung xu thế của cả nước, Yên Bái bước vào thời kỳ "dân số vàng" ở những năm cuối thập niên đầu tiên của thế kỉ XXI. Tổng điều tra dân số năm 2009 cho thấy, Yên Bái có 33,3% dân số không ở độ tuổi lao động, trong đó người trên 65 tuổi khoảng 9%. 
Như vậy, không chỉ bước vào thời kỳ "dân số vàng" với lực lượng lao động dồi dào, Yên Bái còn đồng thời trải qua quá trình già hóa khi tỷ lệ người cao tuổi trong tổng dân số khá cao. Điều này đem đến nhiều cơ hội thuận lợi để nâng cao hiệu quả lao động, đóng góp vào quá trình tăng trưởng kinh tế nhưng cũng đặt sự phát triển kinh tế - xã hội của một tỉnh miền núi như Yên Bái trước nhiều áp lực lớn, nhất là đối với hệ thống an sinh xã hội, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi.
Phát huy lợi thế "dân số vàng" vì một Yên Bái phát triển nhanh, bền vững - Bài 1: Cơ hội lớn, thách thức nhiều ảnh 2
Theo số liệu mới nhất trong kho dữ liệu điện tử của Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình Yên Bái, ước tính năm 2022, dân số Yên Bái có trên 879.900 người, trong đó gần 535.000 người trong độ tuổi lao động (chiếm tỷ lệ gần 60,8%), trên 230.800 người dưới 16 tuổi (chiếm 26,3%), gần 113.600 người cao tuổi (chiếm 12,9%). Trước tiên, có thể thấy, cơ hội lớn mà thời kỳ "dân số vàng" đem lại cho Yên Bái chính là lực lượng lao động dồi dào. 
Với trên 535.000 người trong độ tuổi lao động đồng nghĩa với việc năng suất lao động, khối lượng sản phẩm được tạo ra cũng tăng lên, tài sản xã hội và gia đình của nhân dân Yên Bái được đảm bảo trong những năm qua. 
Đặc biệt, năm 2022, dù chịu tác động không nhỏ của đại dịch Covid-19 những tháng đầu năm nhưng nền kinh tế Yên Bái vẫn tiếp tục đà tăng trưởng khá, đạt tốc độ cao nhất trong 5 năm trở lại đây: tổng sản phẩm trong tỉnh (GRDP) theo giá so sánh đạt gần 21.323 tỷ đồng, tăng 8,62%, đứng vị trí thứ 3/14 tỉnh vùng trung du và miền núi phía Bắc; thu ngân sách Nhà nước đạt trên 4.616,6 tỷ đồng, vượt 78,4% so với dự toán Trung ương giao; giá trị tăng thêm lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản đạt gần 4.916 tỷ đồng, tăng 5,95% so với cùng kỳ năm trước; tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm 5,05%; chỉ số hạnh phúc đạt 62,57%...
Bên cạnh đó, tỷ lệ dân số ở độ tuổi lao động cao, dân số thuộc nhóm 0 - 15 tuổi thấp cũng tạo điều kiện tốt hơn cho công tác phòng chống suy dinh dưỡng, khám chữa bệnh, nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, giảm bớt chi phí về y tế, an sinh xã hội. 
Đồng chí Lê Quang Lộc - Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh cho biết: "Nhờ thực hiện hiệu quả chương trình kế hoạch hóa gia đình, phần lớn các cặp vợ chồng chỉ có 1 hoặc 2 con, tạo điều kiện thuận lợi cho việc chăm sóc sức khỏe, cho con đến trường, chuyển hướng phát triển giáo dục từ số lượng sang chất lượng. Điều này còn góp phần làm cân bằng giữa tỷ lệ nam và nữ, nâng cao vị thế của phụ nữ, góp phần thực hiện tốt bình đẳng giới. 
Nhìn chung, cơ cấu "dân số vàng" đem lại nhiều cơ hội nhưng cơ hội này không tự động đến. Cơ hội này phải được mỗi người tự giác, có ý thức và quyết tâm giành lấy để sản sinh ra lực lượng lao động vàng, góp phần đưa Yên Bái phát triển nhanh, bền vững. Dự báo theo xu thế chung của cả nước, thời kỳ dân số vàng của tỉnh Yên Bái sẽ chỉ kéo dài khoảng tầm hơn chục năm nữa. Đặc biệt, "dân số vàng" chỉ xuất hiện một lần trong lịch sử nhân khẩu học của mỗi quốc gia. Vì vậy, chúng ta phải tập trung tận dụng cơ hội có một không hai này”.
Dân số vàng không chỉ đem lại những cơ hội màu hồng, thuận lợi cho sự phát triển mà còn đem đến không ít thách thức. Thực tế là lực lượng lao động dồi dào nhưng chất lượng lao động còn hạn chế và chất lượng việc làm chưa cao. Hiện nay, lao động chưa qua đào tạo, không có văn bằng, chứng chỉ của tỉnh Yên Bái vẫn còn khoảng 181.370 người, chiếm 33,9%. Đây chính là rào cản lớn cho việc tận dụng các cơ hội của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và kìm hãm nỗ lực tăng nhanh năng suất, chất lượng lao động. 
Là một lao động chưa qua đào tạo, chị Lương Thùy Linh ở xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên chia sẻ: "Tôi mới học hết cấp 3 nên muốn tìm cho mình một việc làm với mức lương khá, ổn định, phù hợp với hoàn cảnh cũng như sức khỏe của bản thân thật sự không hề dễ. Hai năm nay, tôi đã thay đổi vài công việc. Tháng 12 năm ngoái, tôi xin đi làm công nhân may nhưng không có tay nghề, không quen việc nên lương cũng chưa cao. Tôi vẫn luôn mong muốn sau này có một nghề ổn định, thu nhập ổn định cho cuộc sống đỡ bấp bênh”. 
Không chỉ là khó khăn đối với lao động chưa qua đào tạo, có không ít lao động đã qua đào tạo cũng chẳng dễ dàng để tìm kiếm được việc làm đúng ngành, nghề đã học. Điều đó cho thấy rằng, dân số vàng không đồng nghĩa với mọi thứ đều là cơ hội, là thuận lợi. Tuy nhiên, mỗi người lao động cần phải thấy rõ trách nhiệm của bản thân mình trong vấn đề chung của toàn xã hội. Trong bối cảnh hiện nay, người lao động cần có ý thức, tích cực tham gia học tập, đào tạo để nâng cao nghiệp vụ chuyên môn, nâng cao tay nghề, nâng cao trình độ. Người lao động cần tạo ra nhiều nhất có thể giá trị tích lũy để đảm bảo cho chính cuộc sống của mình trong tương lai.
Bên cạnh đó, tuy là địa phương đang trong giai đoạn "dân số vàng" nhưng Yên Bái cũng đồng thời trải qua quá trình già hóa dân số khi tỷ lệ người cao tuổi chiếm 12,9% dân số. Tuổi thọ trung bình của người dân Yên Bái tăng dần qua các năm và đến năm 2022 đạt trung bình 73,9 tuổi. 
Đây là mức tuổi thọ cao của một tỉnh miền núi như Yên Bái khi so với tuổi thọ trung bình của người Việt Nam đạt trên 73 tuổi. Tuổi thọ tăng là một trong những thành tựu, điểm nhấn trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Tuy nhiên, điều này cũng cho thấy tốc độ già hóa dân số đang diễn ra nhanh và đặt ra nhiều thách thức.
Già hóa dân số nhanh dẫn đến dân số trong độ tuổi lao động giảm xuống, gây khủng hoảng nguồn nhân lực cho thị trường lao động trong tương lai; tăng nhanh tỷ lệ dân số phụ thuộc, gây áp lực với hệ thống y tế, lương hưu, hệ thống bảo trợ xã hội đối với công tác chăm sóc người cao tuổi; tăng trưởng kinh tế chịu nhiều áp lực vì không thích ứng kịp bởi gánh nặng với các chương trình an sinh xã hội phục vụ nhu cầu của người cao tuổi, thách thức cho vấn đề đảm bảo đời sống tinh thần, giải quyết mâu thuẫn, xung đột thế hệ trong thời kỳ dân số già. 
Trước thực trạng dân số Yên Bái như hiện nay, cơ hội và thách thức đều là bài toán khó, là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu có tính chất quyết định đến công cuộc xây dựng, phát triển Yên Bái nhanh, bền vững. Lời giải cho bài toán này cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, chính quyền địa phương cũng như của mỗi cá nhân, gia đình và toàn xã hội để tìm ra lời giải khai thác có hiệu quả nguồn lực "vàng” trong thời kỳ dân số vàng. Nếu chậm chân, chúng ta sẽ tụt hậu, đánh mất cơ hội to lớn của chính mình.
Bài: Lê Thương
Ảnh: Lê Thương - Tư liệu
Đồ họa: Thành Trung
Bài 2: Không bỏ lỡ cơ hội "vàng” cho sự phát triển

Có thể bạn quan tâm

Tin cùng chuyên mục

Điểm tựa vững chắc của Nhân dân

Điểm tựa vững chắc của Nhân dân

Theo dự báo, hoàn lưu cơn bão số 11 (Matmo) sẽ gây mưa rất to trên diện rộng. Để bảo vệ tuyệt đối an toàn tính mạng và tài sản của Nhân dân, chính quyền xã Mậu A đã và đang khẩn trương triển khai đồng bộ các giải pháp ứng phó với tinh thần "bốn tại chỗ".

Nỗi lo bên bờ sông sạt lở

Nỗi lo bên bờ sông sạt lở

Liên tiếp các vụ sạt lở bờ sông khiến nơi ở của các hộ dân thôn 2A Phố Ràng, xã Bảo Yên bị đe dọa, trong khi chờ phương án khắc phục đảm bảo ổn định cuộc sống lâu dài cho người dân, chính quyền địa phương đã vận động người dân di chuyển người, tài sản đến nơi ở an toàn khi có mưa bão.

Xã Cao Sơn: Người dân bất an vì nỗi lo sạt lở, đá lăn

Xã Cao Sơn: Người dân bất an vì nỗi lo sạt lở, đá lăn

Vết nứt lớn có nguy cơ sạt lở cùng với những tảng đá nặng hàng tấn lơ lửng trên sườn núi chỉ chực chờ lăn xuống bất cứ lúc nào, đe dọa cuộc sống của 37 hộ dân với gần 200 nhân khẩu tại các thôn Sảng Lùng Chéng và Sả Lùng Chéng (xã Cao Sơn) khiến bà con mất ăn, mất ngủ. Người dân mong muốn sớm được di chuyển đến nơi an toàn để yên tâm sinh sống, lao động sản xuất.

Không để lỡ hẹn với người dân

Không để lỡ hẹn với người dân

Việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp đang mang lại những bước chuyển mình trong cải cách hành chính tại các địa phương. Với hơn 400 thủ tục hành chính được giao cho cấp xã thực hiện, mỗi cán bộ, công chức tại đây đang phải “chạy đua với thời gian” để đảm bảo hoàn thành công việc đúng tiến độ, không để lỡ hẹn với người dân.

Đi tìm khu rừng hạnh phúc

Đi tìm khu rừng hạnh phúc

Có một câu chuyện truyền khẩu rằng, trong Khu Bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu vào ban đêm, nếu ai bắt gặp dương xỉ nở hoa thì sẽ có được hạnh phúc và giàu có cả đời. Mang theo sự tò mò, chúng tôi đến đèo Khe Ngang, thôn Khe Phẩy, xã Tân Hợp, người dân nơi đây đều nói rằng chưa ai từng thấy dương xỉ nở hoa... Câu chuyện được kể lại trở thành cái cớ đẹp đẽ để đồng bào gắn bó, yêu thương và cùng nhau bảo vệ rừng.

Xã Quy Mông: Người dân kiến nghị sớm hoàn thành Dự án cầu Tân Việt

Xã Quy Mông: Người dân kiến nghị sớm hoàn thành Dự án cầu Tân Việt

Gần một năm nay, người dân xã Quy Mông gặp rất nhiều khó khăn trong việc đi lại do cầu treo trên tuyến đường vào các khu dân cư: Khe Rộng, Kiên Thành, Tân An, Tân Việt bị xuống cấp nghiêm trọng. Trong khi đó, dự án xây cầu bê tông mới thay thế lại đang chậm tiến độ và dừng thi công nhiều tháng. Người dân mong muốn chủ đầu tư và nhà thầu sớm có giải pháp để cây cầu được tiếp tục thi công và hoàn thành, tạo thuận lợi cho việc đi lại của người dân…

Cuộc sống mới ở khu tái định cư Làng Nủ, Nậm Tông, Kho Vàng

Cuộc sống mới ở khu tái định cư Làng Nủ, Nậm Tông, Kho Vàng

Với sự quan tâm sát sao của Đảng và Nhà nước, sự hỗ trợ kịp thời từ các tổ chức, cá nhân trên khắp cả nước, một năm sau trận lũ lịch sử, Khu tái định cư Làng Nủ, Nậm Tông, Kho Vàng được xây dựng vững chắc hơn, an toàn hơn. Những căn nhà mới khang trang, trường học, nhà văn hóa được dựng lên, mang lại niềm tin vào tương lai tốt đẹp hơn cho người dân.

Nơi lưu giữ hồn quê

Nơi lưu giữ hồn quê

Thôn Già Hạ, xã Việt Tiến cũ (nay là xã Phúc Khánh) không chỉ là điểm đến bình yên mà còn là cái nôi của nghề làm cốm - nghề thủ công truyền thống có từ lâu đời, thấm đẫm ý nghĩa văn hóa và tâm linh.

Cần giải pháp đồng bộ để khắc phục ngập úng ở phường Yên Bái

Cần giải pháp đồng bộ để khắc phục ngập úng ở phường Yên Bái

Những dự án cải tạo hệ thống thoát nước mới được triển khai, cùng với sự quyết liệt trong quản lý đất đai của chính quyền và sự góp sức của người dân, hy vọng tình trạng ngập úng ở phường Yên Bái sẽ sớm được khắc phục, mang lại diện mạo đô thị xanh – sạch – đẹp, xứng tầm của một đô thị trung tâm tỉnh lỵ mới.

Dựng nhà bằng cả trái tim

Dựng nhà bằng cả trái tim

Sau hơn 3 tháng thi công, những căn nhà đầu tiên tại khu tái định cư dành cho đồng bào bị ảnh hưởng bởi mưa lũ ở vùng cao xã Sàng Ma Sáo cũ (nay là Dền Sáng) đã hiện hữu. Không chỉ là những căn nhà bằng gạch đá, bê tông mà còn là biểu tượng của tình người, của nỗ lực đồng hành giữa chính quyền, lực lượng bộ đội, kỹ sư, công nhân và bà con vùng cao trong hành trình vượt qua khó khăn.

Nhiều bất cập trong thi công gói thầu XL-01, nâng cấp Quốc lộ 279

Nhiều bất cập trong thi công gói thầu XL-01, nâng cấp Quốc lộ 279

Gần 3 năm qua, người dân xã Văn Bàn (gồm thị trấn Khánh Yên, xã Khánh Yên Thượng, Sơn Thủy, Tân Thượng, thuộc huyện Văn Bàn cũ) gặp rất nhiều khó khăn trong việc đi lại, bởi đoạn Quốc lộ 279 qua địa bàn thi công dang dở. Người dân mong muốn chủ đầu tư và nhà thầu cần có giải pháp khắc phục những bất cập trong thi công và đẩy nhanh tiến độ, sớm hoàn thành dự án để đảm bảo an toàn giao thông, ổn định đời sống Nhân dân.

Đào taluy gây mất an toàn cho công trình truyền tải điện

Đào taluy gây mất an toàn cho công trình truyền tải điện

Mùa mưa bão đang khiến việc vận hành hệ thống truyền tải điện tại Lào Cai gặp nhiều thách thức. Đặc biệt, tình trạng tự ý san gạt đất tại một số địa phương đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến các vị trí cột điện cao thế 110kV, 35kV, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn lưới điện và đe dọa tính mạng người dân. Thực trạng này đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của cả ngành điện và chính quyền địa phương nhằm bảo đảm an toàn hệ thống truyền tải.

Khát vọng ở vùng đất mù sương

Khát vọng ở vùng đất mù sương

Y Tý là xã xa nhất huyện Bát Xát. Sau khi hợp nhất tỉnh Lào Cai và Yên Bái, đây cũng là một trong những địa bàn xa xôi nhất của tỉnh Lào Cai mới. Vậy nhưng, với cuộc sống đang đổi thay mạnh mẽ, từ nơi biên cương ấy, những khát vọng phát triển vẫn được nối dài.

Được tiếp sức từ các chính sách hỗ trợ, nhiều hộ dân trên địa bàn tỉnh đã mạnh dạn đầu tư chăn nuôi, trồng rừng để vươn lên phát triển kinh tế, giảm nghèo vững.

Hành trình “đổi đời” từ mục tiêu đến thực tiễn giảm nghèo - Kỳ 1: Khi người nghèo không còn “trông chờ” mà chủ động “xin thoát nghèo”

Trên các bản làng của Yên Bái, từng có một thời, cái nghèo in hằn trên mỗi nếp nhà, hằn sâu trong ánh mắt những người dân miền sơn cước. Tư tưởng trông chờ, ỷ lại như một cây cổ thụ đã cắm sâu bộ rễ qua nhiều thế hệ, khiến không ít người chấp nhận cảnh nghèo để hưởng các chính sách hỗ trợ. Thế nhưng, giờ đây, một hình ảnh đầy ý nghĩa, lay động lòng người đó là hàng ngàn lá đơn “xin thoát nghèo”. Người dân không còn khoanh tay đợi chờ, họ đang tự tay viết nên câu chuyện đổi đời của chính mình, bằng lòng tự trọng và khát vọng vươn lên mạnh mẽ, được tiếp sức bởi những chính sách “đòn bẩy” được “may đo” vừa vặn. Đây được coi là sự chuyển mình, một cuộc cách mạng từ trong nếp nghĩ, cách làm của người dân.
Lực Lượng QLTT kiểm tra sản phẩm sữa lưu hành trên thị trường.

Gian nan trận tuyến chống hàng giả

Giữa những thách thức của thị trường mở, tỉnh Yên Bái đang kiên quyết ra tay dẹp bỏ các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Với tinh thần chủ động, các lực lượng chức năng đã triển khai những chiến dịch kiểm tra quy mô, đưa lại niềm tin cho người dân và cộng đồng doanh nghiệp làm ăn chân chính.
fb yt zl tw