LCĐT - Tại Lào Cai, dù loại hình bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện được triển khai từ năm 2008 nhưng hiện vẫn tồn tại nhiều vấn đề. Phóng viên Báo Lào Cai đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Tuấn Anh, Phó Giám đốc BHXH tỉnh để làm rõ hơn vấn đề này.
Phóng viên: Xin ông cho biết cụ thể về những lợi ích khi tham gia BHXH tự nguyện?
Ông Nguyễn Tuấn Anh: Khi tham gia BHXH tự nguyện, nếu đủ điều kiện về tuổi (nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi) theo quy định của Luật BHXH và có đủ 20 năm đóng BHXH thì người tham gia sẽ được hưởng lương hưu hằng tháng. Lương hưu sẽ được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với quỹ BHXH. Người tham gia BHXH tự nguyện được cấp thẻ BHYT miễn phí khi đang hưởng lương hưu, với mức hưởng BHYT tương ứng là 95% chi phí khám, chữa bệnh. Trường hợp người đang đóng BHXH tự nguyện, đang bảo lưu thời gian đóng BHXH hoặc đang hưởng lương hưu mà không may qua đời thì thân nhân sẽ được hưởng trợ cấp tuất 1 lần, mức hưởng được tính căn cứ theo quy định của Luật BHXH năm 2014: Đối với người tham gia BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng hoặc đang hưởng lương hưu mà không may qua đời thì người lo thủ tục mai táng sẽ được nhận trợ cấp mai táng bằng 10 lần lương cơ sở. Người tham gia BHXH tự nguyện còn được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng khi tham gia BHXH tự nguyện với thời gian hỗ trợ tối đa là 10 năm.
Phóng viên: Nhiều người lo lắng muốn tham gia BHXH tự nguyện nhưng vì là lao động tự do, thu nhập bấp bênh, nên sợ không đủ khả năng đóng đều đặn hằng tháng. Vậy có cách nào giải quyết vấn đề này, thưa ông?
Ông Nguyễn Tuấn Anh: Đối với trường hợp người có thu nhập bấp bênh, không đủ khả năng đóng đều đặn hằng tháng thì họ có thể bảo lưu thời gian đóng cho đến khi đủ điều kiện tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện và được cộng dồn thời gian tham gia trước đó. Đến hạn mà người tham gia BHXH tự nguyện không đóng phí thì được coi là tạm dừng đóng BHXH tự nguyện. Người đang tạm dừng đóng BHXH tự nguyện nếu muốn tiếp tục đóng thì phải đăng ký lại phương thức đóng và mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH với cơ quan BHXH. Trường hợp có nguyện vọng đóng bù cho số tháng chậm đóng trước đó thì số tiền đóng bù được tính bằng tổng mức đóng của các tháng chậm đóng, áp dụng lãi gộp bằng lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng do BHXH Việt Nam công bố của năm trước liền kề với năm đóng.
Phóng viên: Đối với hộ nghèo, cận nghèo hoặc các đối tượng thuộc diện ưu tiên theo quy định của Nhà nước thì có được hỗ trợ đóng BHXH tự nguyện và hỗ trợ như thế nào, thưa ông?
Ông Nguyễn Tuấn Anh: Tại Khoản 1 và Khoản 2, Điều 14, Nghị định 134/2015/NĐ-CP quy định về hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện có những nội dung cơ bản, như người tham gia BHXH tự nguyện được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần trăm (%) trên mức đóng BHXH hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn. Cụ thể: Bằng 30% đối với người tham gia thuộc hộ nghèo; bằng 25% đối với người tham gia thuộc hộ cận nghèo và bằng 10% đối với các đối tượng khác. Việc hỗ trợ tiền đóng BHXH của Nhà nước đối với người tham gia BHXH tự nguyện được thực hiện từ ngày 1/1/2018, thời gian hỗ trợ tối đa là 10 năm.
Phóng viên: Trong hoạt động, ngành BHXH tỉnh gặp phải những khó khăn gì, thưa ông?
Ông Nguyễn Tuấn Anh: Tính đến 31/5/2021, toàn tỉnh có 6.323 người tham gia BHXH tự nguyện, đạt 52,6% so với kế hoạch BHXH Việt Nam giao, tăng 1.982 người so với cùng kỳ năm 2020.
Lào Cai là tỉnh miền núi, biên giới với 66% là đồng bào dân tộc thiểu số, chất lượng cuộc sống của người dân chưa cao, nên việc tiếp cận để tuyên truyền chính sách về BHYT, BHXH (trong đó có BHXH tự nguyện) cho người dân cũng gặp nhiều khó khăn. Thời gian gần đây, dịch Covid-19 không những khiến công tác tuyên truyền, vận động của cán bộ BHXH gặp khó khăn, mà còn khiến việc duy trì cũng như tham gia mới BHXH tự nguyện của người dân bị ảnh hưởng. Trong 6 tháng đầu năm 2021, BHXH tỉnh đã phát triển được 989 người tham gia BHXH tự nguyện, nhưng lại có đến 1.074 người tạm dừng do chưa có điều kiện tiếp tục tham gia. Ngoài ra, các loại hình bảo hiểm thương mại rất phát triển nên nhiều người có thu nhập ổn định tại khu vực thành phố, thị xã đã và đang tham gia 1 loại hình bảo hiểm thương mại khác khiến nhu cầu tham gia BHXH tự nguyện không nhiều.
Phóng viên: Để BHXH tự nguyện có thể trở thành “điểm tựa” cho người lao động tự do, trong thời gian tới, BHXH tỉnh đặt ra những mục tiêu cũng như định hướng phát triển loại hình BHXH tự nguyện như thế nào, thưa ông?
Ông Nguyễn Tuấn Anh: Năm 2021, BHXH tỉnh được giao chỉ tiêu phát triển 12.022 người tham gia BHXH tự nguyện, tương ứng với số thu hơn 50 tỷ đồng. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên để hoàn thành chỉ tiêu là rất khó khăn.
Trong thời gian tới, BHXH tỉnh có một số giải pháp trọng tâm như: Tiếp tục tuyên truyền các chỉ thị, nghị quyết, văn bản của Đảng và Nhà nước, của ngành và của tỉnh về chính sách BHXH, BHYT tới người dân bằng nhiều hình thức; phối hợp với chính quyền cơ sở, các tổ chức chính trị - xã hội làm “cầu nối” để tiếp cận, truyền thông về chính sách BHXH tự nguyện với người dân vùng cao; thường xuyên giám sát chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống đại lý thu, đồng thời tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho các đại lý thu và cán bộ làm công tác BHXH nhằm tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả trong thực hiện nhiệm vụ.
Phóng viên: Trân trọng cảm ơn ông đã trả lời phỏng vấn!
